ایران اکونومیست- بازاری که هر روز اخبار ضد و نقیصی مبنی بر گرانی یا ارزانی آن در سال گذشته مطرح می شد و فضای واقعی و مجازی پیگیری های جدی در این باره انجام می داد. منظور همان بازار ارزی است با ایجاد سه شکاف به سه نرخ رسمی، نیمایی و آزاد تقسیم شد.
التهاباتی که بر اساس دخالت های خارجی ایجاد شد و سودجویان داخلی نیز به آن دامن زدند. برهمین اساس بانک مرکزی مجبور به ورود جدی و حمایت از واردکنندگان و صادرکنندگان شد و در ابتدای کار مکانی را تحت عنوان بازار ثانویه تشکیل داد تا بتواند ارزهای مبادله شده بین تجار واقعی را مدیریت کند، همچنین از سوی دیگر برای واردات کالاهای اساسی کشور از طریق بانک مرکزی و ثبت سفارش ارز رسمی را هم تخصیص می‌داد.
اما در ادامه مسیر مشخص شد به علت تلاطمات و همچنین نظارت ضعیف بانک مرکزی عده‌ای با دریافت ارز رسمی اقدام به واردات کالاهای غیر ضروری کردند و همین موضوع منجر به ایجاد بحرانی جدی دربازار ارز شد. بانک مرکزی در میانه راه مجبور به تحویل صندلی ریاست بانک مرکزی به مدیری دقیق‌تر و متخصص شد. عبدالناصر همتی در ۹ مرداد ماه ۹۷ به میر داماد رفت تا مدیریت سیستم بانکی و بخصوص کنترل بازار ارز را بر عهده بگیرد.
تشکیل سامانه نیما و ورود صادرکنندگان و واردکنندگان در آن اقدامی بود که به طور جدی از سوی این مقام دنبال شد، اما هنوز شکایت وی مبنی بر عدم تزریق ارز حاصل از صادرات صادرکنندگان پابرجا بود.
این بین موضوعات زیادی منجر به طرح اشکالات مختلفی در خصوص بازار ثانویه شد. مواردی از قبیل عدم دسترسی به اطلاعات، مبهم ماندن سازمان‌های نظارتی، طرح پرداخت مالیات برای معاملات و همچنین فرمول تعیین نرخ مورد بحث بسیاری از کارشناسان قرار گرفت.
اما برای اینکه بازار آزاد هم به مانند نرخ سامانه نیما عمل کند و یا به این نرخ برسد چندین راهکار وجود دارد که یکی از این راه‌ها کاهش قدرت دلار در معاملات بازارهاست.
سید بهاء الدین هاشمی، کارشناس اقتصادی با اشاره به اهمیت دلار در بازار‌های جهانی اظهار کرد: با توجه به اینکه دلار قدرت بالایی در معاملات جهانی دارد و نمی‌شود این ویژگی اش را در جهان نادیده گرفت باید برای کاهش نرخ ارز در بازار آزاد، قدرت تجاری این ارز(دلار) را کاهش داد.
وی افزود: بسیاری از کشورها برای ثبت قدرت ارز خود تلاش کرده اند. کشور‌هایی نظیر چین، اتحادیه اروپا و همچنین روسیه تا حدودی هم موفق بوده اند. این یک چراغ سبز از سوی تمام کشورهاست یعنی آن‌ها می‌خواهند از تحت سلطه قرار گرفته شدن توسط آمریکا، خارج شوند.
هاشمی تاکید کرد: آن ها معتقدند هربار که آمریکا می‌خواهد کشوری را مورد تنگنا قرار دهد، از طریق کاهش عرضه دلار و عدم تبادل این ارز وارد جنگ اقتصادی می‌شود. بهترین راه برای کاهش تاثیر دلار و پایین آمدن نرخ این ارز، کاهش قدرت آن و استفاده بیش از پیش از ارزهای کشور‌های مبدا معاملات است.
وی با اشاره به اینکه تضعیف قدرت دلار در تجارت ایران نرخ آن را در بازار ارز پایین می آورد، افزود: باید به سمت ارزی حرکت کرد که مقبولیت عمومی و راه انتقال مناسب تری نسبت به دلار داشته باشد.
این کارشناس بانکی گفت: دلار در حال از دست دادن قدرت جهانی خود است زیرا بزرگترین تهدید برای این ارز، خارج شدن کشورها از استفاده آن برای مبادلات تجاری خودشان است؛ تهدید دیگری که دلار را تضعیف می کند ورود ارزهای دیجیتال (رمز ارزها) در بازار مبادلات و سرمایه گذاری هاست.
هاشمی در پایان تاکید کرد: باید دلار را حذف کرد اما نه به صورت یکجا و برای همیشه بلکه باید برای قسمت خاصی از واردات و مبادلاتمان این ارز را در نظر بگیریم. یکی از راهکارهای مناسب برای خروج از سلطه دلار، پیمان های دوجانبه و چند جانبه پولی است که در حال حاضر ایران با دو کشور ترکیه و روسیه این پیمان را منعقد کرده اما هنوز موفق به فعال بودن این پیمان نشده است. امیدواریم بانک مرکزی برای ایجاد این پیمان های پولی دو جانبه تلاش بیشتری را در پیش بگیرد و همانطور که رئیس کل بانک مرکزی نوید کاهش استفاده از دلار در مبادلات را داده، به آن عمل شود.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با اشاره به نوسانات بازار ارز افزود: در سال گذشته ، بیشتر التهابات بازار ارز ناشی از عوامل خارجی بود و به واقعیت‌های اقتصادی ایران ارتباطی نداشت.
وی ادامه داد: تحلیل‌ها حاکی از این است که نرخ ارز باید کماکان کاهشی باشد و آثار ناشی از آن باید در بهبود شرایط، تقویت و افزایش ارزش پول ملی تاثیر بگذارد.
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه با توجه به شرایطی که در بازار وجود داشته و مدیریت بانک مرکزی روند کاهشی استمرار می‌یابد، تصریح کرد: با سیاست‌هایی که بانک مرکزی اتخاذ می‌کند، می‌توان نرخ ارز را به زیر ۱۰ هزار تومان سوق داد.
