پيش‌برنده‌هاي تورم خرداد

علاوه بر اقلام مربوط به این گروه کالایی، رشد قیمت گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» نیز در تورم مصرف‌کننده و افزایش بهای محصولات کشاورزی و دامی نیز در تورم تولیدکننده، قابل‌توجه بوده و اثرگذاری بالایی در رشد متوسط قیمت‌ها در این ماه داشته‌اند. بر این اساس روند رشد گروه «بهداشت و درمان» با توجه به وزن آن در سبد مصرفی می‌تواند عامل پیش‌برنده تورم قلمداد شود. در گزارش بانک مرکزی عنوان شده که میانگین افزایش قیمت گروه «بهداشت و درمان» در حدود 4/7 درصد افزایش یافته‌ است و محاسبات نشان می‌دهد در صورتی که برای یک سال قیمت یک گروه از کالاها یا خدمات با چنین سرعتی افزایش پیدا کند، افزایش قیمت یا تورم سالانه آن گروه بالغ بر 135 درصد خواهد شد. پس از گروه بهداشت و درمان نیز، گروه‌های دیگری چون گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» به میزان 1/4 درصد، گروه «پوشاک و کفش» به میزان 1/3 درصد، گروه «حمل‌و‌نقل» به میزان 3 درصد، «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» به میزان 9/2 درصد و «اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه» نیز به میزان 7/2 درصد رشد قیمتی قابل‌تاملی را در خردادماه ثبت کرده‌اند.

جزئیات افزایش قیمت‌ها در بخش تولید و مصرف
نقش اول بهداشت و درمان در رشد تورم
دنیای اقتصاد - بررسی‌ آمارهای قیمتی در خردادماه حاکی از این است که در این ماه، بالا رفتن قیمت‌های مربوط به اقلام بهداشتی و درمانی از قبیل دارو و هزینه‌های درمانی، بیشترین تاثیر را بر رشد نرخ تورم در هر دو بخش «مصرف‌کننده» و «تولیدکننده» داشته‌است.
علاوه‌بر اقلام مربوط به گروه بهداشت و درمان، رشد قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در تورم مصرف‌کننده و افزایش بهای محصولات کشاورزی و دامی نیز در تورم تولیدکننده، قابل توجه بوده و اثرگذاری بالایی در رشد متوسط قیمت‌ها در این ماه داشته‌است. مقایسه این اطلاعات با داده‌های قیمتی ماه‌های گذشته، نشان از این دارد که بر خلاف روندهای قبلی که افزایش بهای دخانیات بیشترین افزایش تورم را ثبت کرد، در خردادماه رشد قیمت‌ دخانیات کمتر از دیگر اقلام مصرفی بوده است. روند رشد بهداشت با توجه به وزن آن در سبد مصرفی می‌تواند عامل پیش‌برنده تورم قلمداد شود.
جزئیات افزایش قیمت اقلام مصرفی
جزئیات تغییرات قیمت‌های اقلام مصرفی در خردادماه نشان می‌دهد بالا رفتن نرخ تورم در خردادماه، بیشتر تحت‌تاثیر افزایش قیمت گروه «بهداشت و درمان» بوده که تورم این گروه نیز ناشی از رشد تقریبا 12 درصدی قیمت دارو، لوازم و مواد طبی در خرداد ماه بوده است. این گزارش همچنین نشان می‌دهد که بر خلاف ماه‌های قبل که گروه «دخانیات» بیشترین اثرگذاری را بر نرخ تورم ماهانه داشته‌، این روند در خرداد تغییر کرده و افزایش قیمت دخانیات در این ماه تقریبا کمتر از گروه‌های دیگر بوده‌است.
پیش از این تنها عدد مربوط به شاخص قیمت مصرف‌کننده و نیز نرخ تورم دوازده ماهه از سوی این نهاد اعلام شده‌بود. آمار جدید، روندهای جزئی مربوط به قیمت هر یک از گروه‌های کالاها و نیز خدمات و هر یک از اقلام موجود در سبد مصرف‌کننده را برای خردادماه 1392 مشخص می‌کند. گزارش تازه نشان می‌دهد افزایش سرعت رشد قیمت‌ها در خرداد ماه که باعث افزایش تورم نقطه‌ای شده‌بود، تحت‌تاثیر افزایش قیمت گروه‌هایی همچون «بهداشت و درمان»، «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها»، «پوشاک و کفش» و «حمل و نقل» بوده‌است. موضوعی که نشانگر تغییر جهت در اثرگذاری قیمت کالاهای موجود در سبد مصرف‌کننده بوده است. این گزارش را «دایره شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی» وابسته به «اداره آمار اقتصادی» که از زیرمجموعه‌های «مدیریت کل آمارهای اقتصادی» بانک مرکزی است، تهیه کرده‌است.
رشد شتابان بهای خدمات درمانی
بر اساس اطلاعات جدید، بیشترین افزایش قیمت در خردادماه در بین گروه‌های اصلی سبد مصرف‌کننده، متعلق به گروه «بهداشت و درمان» بوده‌ که میانگین قیمت‌های آن در خرداد ماه، در حدود 4/7 درصد افزایش یافته‌است. این میزان افزایش قیمت برای یک ماه، بسیار قابل‌توجه به نظر می‌رسد و در صورتی که برای یک سال قیمت یک گروه از کالاها یا خدمات با چنین سرعتی افزایش پیدا کند، افزایش قیمت یا تورم سالانه آن گروه بالغ بر 135 درصد افزایش پیدا می‌کند که به این معنا است که اگر قیمت یک قلم کالای آن در اول دوره مثلا معادل 100 باشد، با چنین تورمی قیمت آن بعد از یک سال از عدد 235 نیز بیشتر خواهد شد. در گزارش منتشر شده علت این افزایش در قیمت‌های گروه بهداشت و درمان در خرداد ماه، بیش از هر چیز متاثر از بالا رفتن شاخص قیمت «دارو، لوازم و مواد طبی» به میزان 7/11 درصد، «هزینه‌های بیمارستانی» به میزان 5/7 درصد و «خدمات دندانپزشکی و پیراپزشکی» به میزان 3/5 درصد دانسته شده‌است. بنابراین می‌توان چنین گفت كه بالا رفتن نرخ تورم ماهانه در خرداد، بیش از هر چیز ناشی از شتاب گرفتن قیمت‌های گروه بهداشت و درمان بوده و رشد شتابان قیمت‌های این گروه نیز، بیش از هر چیز متاثر از افزایش قابل‌توجه قیمت دارو، لوازم و مواد طبی و نیز بالا رفتن بهای هزینه‌های بیمارستانی بوده‌است.
دیگر گروه‌های موثر بر تورم خرداد
به این ترتیب به نظر می‌رسد تورم کلی خرداد ماه نیز که از متوسط افزایش قیمت‌های همه اقلام و گروه‌ها به‌دست می‌آید، تا حد زیادی متاثر از تورم گروه بهداشت و درمان بوده‌است، اما پس از این گروه نیز، گروه‌های دیگری بوده‌اند که رشد قیمتی قابل‌تاملی را در خردادماه ثبت کرده‌اند. از جمله در این ماه گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» به میزان 1/4 درصد، گروه «پوشاک و کفش» به میزان 1/3 درصد، گروه «حمل و نقل» به میزان 0/3 درصد، گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» به میزان 9/2 درصد و گروه «اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه» نیز به میزان 7/2 درصد افزایش قیمت داشته‌است.
قیمت چه خوراکی‌هایی بیشتر بالا رفت؟
در گزارش جدید، علاوه بر رشد قیمت «گروه‌های اصلی»، به تغییرات بهای اقلام موجود در آنها نیز پرداخته شده است. از جمله گفته شده که در تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، افزایش قیمت کدام اقلام تاثیر بیشتری داشته‌است. این اطلاعات نشان می‌دهد در این گروه بیشترین افزایش قیمت‌ها متعلق به لیموترش با 7/46 درصد، سیب زمینی با 6/30 درصد، هویج با 4/24 درصد، سیب درختی با 1/19 درصد و انواع خرما با 1/13 درصد افزایش قیمت در یک ماه (خرداد) بوده است، البته بخشی از این تغییرات قیمتی متاثر از «نوسان‌های فصلی» است و در گزارش‌هایی که در این زمینه تهیه می‌شود، برای بررسی‌های قیمتی سالانه، این نوسان‌های فصلی از تغییرات کلی قیمت‌ها حذف می‌شود.
یعنی ممکن است در یک ماه قیمت یک خوراکی (خصوصا میوه‌ها و سبزیجات) افزایش قابل‌ملاحظه‌ای پیدا کند، اما در ماه‌های بعدی قیمت آن تعدیل شود، هر چند هنوز نسبت به سال قبل هنوز در دامنه‌های بالاتری باشد؛ بنابراین برای یافتن تصویری بلندمدت‌تر از تغییرات قیمتی، نوسان‌های فصلی در این قیمت‌ها مورد تعدیل قرار می‌گیرد. البته حذف نوسان‌های فصلی در شاخص قیمت‌ گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» در خرداد، نرخ تورم بالاتری را به دست می‌دهد. گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهد با اینکه نرخ تورم ماهانه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در خرداد در حدود 1/4 درصد بوده، پس از «حذف نوسان‌های فصلی»، نرخ تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در این ماه بیشتر شده و به 7/4 درصد می‌رسد. با توجه به این موضوع، می‌توان به عدد مربوط به «نرخ تورم ماهانه پس از تعدیل نوسان‌های فصلی» نیز در خردادماه اشاره کرد که معادل 6/3 درصد و بیشتر از نرخ تورم ماهانه بدون حذف نوسان‌های فصلی که 4/3 درصد بوده، محاسبه شده است. این موضوع نشان می‌دهد در واقع افزایش متوسط و کلی قیمت‌ها در خرداد، حتی بیشتر از میزان پیشتر اعلام شده است.
چرخش در روند قیمتی دخانیات
افزایش قیمت گروه‌ها در خرداد و تاثیرگیری تورم ماهانه از هر یک از اقلام گفته شده، در حالی است که در ماه‌های پیشین گروه «دخانیات» یکی از موثرترین گروه‌ها در رشد قیمت‌های ماهانه و افزایش نرخ تورم بود. داده‌های قیمتی‌ گذشته حاکی از این است که در برخی از ماه‌ها، حتی رکورد افزایش قیمت در حدود 20 درصدی نیز برای یک ماه (مهر 1391) ثبت شده‌بود. در فروردین و اردیبهشت امسال هم رشد قیمت‌های دخانیات در حوالی 4 درصد گزارش و جزو گروه‌های صدرنشین با بیشترین تاثیر در نرخ تورم ماهانه بود، اما در خرداد ماه از رشد ماهانه قیمت‌ها کاسته شده و نرخ آن به 7/1 رسیده که از تیرماه سال 1391 به بعد، کمترین افزایش قیمت دخانیات در یک ماه محسوب می‌شود. برخی ثبات نسبی نرخ ارز در نیمه اول و کاهش این نرخ در نیمه دوم خرداد را در تغییر جهت قیمت دخانیات (که بهای آن تا حد زیادی تحت‌تاثیر قیمت واردات و نرخ ارز است) در این ماه موثر می‌دانند.
تورم سایر اقلام
در بین سایر گروه‌های موجود در سبد مصرف‌کننده در نظر گرفته‌شده در تورم، قیمت‌ برخی از گروه‌های کالایی و خدمات به میزان بیشتری افزایش یافته است. از جمله در گروه «پوشاک و کفش»، شاخص بهای انواع کفش رشد 7/5 درصدی، در گروه «حمل‌ونقل» کرایه مسافرت زمینی رشد 0/4 درصدی و در گروه «رستوران و هتل» هزینه هتل و مهمان‌پذیر افزایش قیمت 1/4 درصدی داشته‌است. در گروه «کالاها و خدمات متفرقه» نیز که از خود این گروه با رشد نسبتا بالایی در قیمت شاخص به میزان 8/2 درصد مواجه بوده، لوازم شخصی با رشدی به میزان 5/4 درصد در قیمت روبه‌رو شده‌است.
تغییرات استانی قیمت‌ها
گزارش «شاخص بهای شاخص کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران»، بخش‌هایی را نیز به بررسی تغییرات قیمت‌ها به تفکیک استان‌های کشور اختصاص داده‌است. بر اساس آمار این گزارش‌، بیشترین رشد ماهانه قیمت‌ها در استان‌های کشور در استان‌های یزد، کردستان، کرمان، قزوین و خراسان جنوبی و کمترین افزایش قیمت‌ها نیز در استان‌های مازندران، لرستان، سیستان و بلوچستان و اردبیل رخ داده‌است، به طوری که این آمار می‌گوید متوسط قیمت‌ها در استان یزد به میزان 6/4 درصد، در استان کردستان به میزان 5/4 درصد و در استان‌های کرمان، قزوین و خراسان جنوبی نیز به میزان 4/4 درصد بوده‌است. تورم ماهانه در استان‌های قم و اصفهان نیز به میزان 1/4 درصد بوده که بالاتر از نرخ آن در استان‌های دیگر محسوب می‌شود. از سوی دیگر، با استفاده از این آمار می‌توان مشخص کرد که کدام‌ استان‌ها کمترین افزایش قیمت ماهانه را داشته‌اند که بر این اساس، می‌توان به نرخ تورم 7/1 درصدی استان مازندران، تورم 8/1 درصدی استان‌های سیستان و بلوچستان و لرستان، تورم 2 درصدی اردبیل و نرخ‌های به ترتیب 2/2 درصدی و 3/2 درصدی استان‌های هرمزگان و گلستان اشاره کرد.
بررسی تورم بخش تولید
بانک مرکزی علاوه بر گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده، داده‌های مربوط به «شاخص بهای تولید‌کننده» را نیز منتشر کرده که به عقیده کارشناسان، بررسی تغییرات آن می‌تواند روند آتی قیمت‌های اقلام مصرفی را مشخص کند و در اصطلاح، شاخصی «پیش‌نگر» به شمار می‌آید. این گزارش حاکی از رشد 0/2 درصدی در متوسط قیمت‌های تولیدکننده در خرداد است که کمتر بودن آن نسبت به قیمت‌های مصرفی، می‌تواند نشانگر نوعی انتظار برای تعدیل نسبی قیمت‌های مصرف‌کننده در آینده باشد. هر چند نرخ 0/2 درصدی هم برای افزایش قیمت‌ها در یک ماه به خودی خود نرخ بالایی محسوب می‌شود و در صورت تداوم، به تورم حدودا 27 درصدی برای یک سال منجر می‌شود.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، بیشترین افزایش قیمتی در گروه‌های تشکیل‌دهنده «شاخص بهای تولیدکننده» متعلق به گروه‌های «بهداشت و مددکاری اجتماعی» و «کشاورزی، شکار و جنگلداری» با نرخ‌های 4/6 درصدی و 6/5 درصدی بوده‌است. این نشان می‌دهد که تغییرات قیمت‌های گروهی در «سبد تولیدکننده» نیز مشابه «سبد مصرف‌کننده» بوده که علاوه‌بر اینکه نشان می‌دهد بیشترین افزایش‌های قیمت هم مثل تورم مصرف‌کننده، از ناحیه خدمات بهداشتی و مواد غذایی بوده‌است، حاکی از این نیز هست که احتمالا در ماه‌های آینده نیز می‌توان انتظار داشت تورم مصرف‌کننده در اقلام بهداشت و درمان و نیز برخی از مواد غذایی، بالاتر از تورم دیگر کالاها و خدمات باشد و تورم کل نیز تاثیر بیشتری از رشد قیمت‌های این گروه‌ها بگیرد. در بین این اقلام بیشترین رشد قیمتی متعلق به دارو (در گروه ساخت) به میزان 2/26 درصد، گندم به میزان 3/11 درصد، سبزی‌های ریشه‌ای به میزان 2/81 درصد، بستنی به میزان 2/24 درصد، پارچه خام با 1/31 درصد، متانول با 3/28 درصد و میوه‌های هسته‌دار به میزان 2/36 بوده ‌است.