افت فوتبال باشگاهی ایران از نگاه اعداد و ارقام

ایران اکونومیست- «لیگ هجدهم شاید یکی از جذاب‌ترین لیگ‌های چند سال اخیر فوتبال ایران باشد اما قطعاً یکی از بی‌کیفیت‌ترین‌ها است. فاصله تیم‌ها امسال کاهش شدیدی را تجربه کرده که هیجان لیگ را بیشتر کرده است. اما در حوزه آمار و ارقام، لیگ هجدهم یک ناامیدی بزرگ است. اگر اختلاف آمارها کم بود، شاید می‌شد هیجان لیگ را فدای کیفیت پایین آن کرد. اما وقتی برخی ارقام لیگ هجدهم نصف اعداد لیگ هفدهم هستند، یعنی بخش مهمی از راه را اشتباه رفته‌ایم.
اولین تفاوت لیگ هجدهم با نمونه قدیمی‌تر به تقویم و نحوه برگزاری مسابقات بازمی‌گردد. اگر هفته بیست‌ودوم لیگ امسال هنوز آغاز نشده، هفته مشابه فصل گذشته در پانزدهم بهمن به اتمام رسیده بود. البته که لیگ هجدهم با یک جام ملت‌ها مصادف شد اما لیگ هفدهم هم از جام جهانی بهره می‌برد. بنابراین بر کسی پوشیده نیست که لیگ هجدهم برنامه‌ریزی به مراتب ناامیدکننده‌تری نسبت به لیگ قبلی دارد.
سعید فتاحی درباره برنامه‌ریزی لیگ به خبرآنلاین می‌گوید: «این‌که ما برنامه لیگ را عقب‌تر نمی‌بریم نه ربطی به ماه مبارک رمضان دارد، نه به احتمال ۴۸ تیمی شدن جام جهانی. یک نگاهی به تقویم بیندازید. خودتان متوجه می‌شوید که چرا تغییر برنامه بازی‌ها امکان پذیر نیست. ما برنامه نیم‌فصل دوم را سی آبان با کلی ملاحظه درباره تقویم به باشگاه‌ها اعلام کردیم. مثلاً به پیوست برنامه ارسالی نوشته‌ایم اگر اردوی تیم ملی برگزار نشود. ما هفته پایانی لیگ را برای ۲۶ اردیبهشت ماه برنامه‌ریزی کرده‌ایم. در حالی که هفته ششم بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا در روزهای ۳۰ و ۳۱ اردیبهشت برگزار می‌شود و دوباره این سه تیم بازی دارند. اگر بخواهیم بازی‌ها را عقب‌تر بیاندازیم مثلاً باید می‌افتاد مسابقات در روزهای چهارم تا ششم خرداد. آن روزها هم مصادف با روزهای قدر و شب‌های شهادت حضرت علی و احیاست که به ما امکان برگزاری بازی را نداریم. عملاً لیگ باید تا ۱۰ خرداد به تأخیر بیفتد. مسابقات هفته‌های پایانی باید به طور همزمان برگزار شوند. این یعنی تیم‌های مدعی پایین و بالای جدول باید مثلاً دو هفته بازی نکنند چون تیم‌های آسیایی بازی دارند.»
دومین تفاوت لیگ هجدهم با لیگ هفدهم به آمار تیم صدرنشین بازمی‌گردد. پرسپولیس در پایان هفته بیست‌ویکم لیگ هفدهم با ۱۴ برد، ۶ تساوی و یک باخت ۴۸ امتیازی بود. اگرچه آنها در لیگ هجدهم هم فعلاً صدرنشین هستند اما ۶ امتیاز کمتر از سال گذشته کسب کرده‌اند. پرسپولیسی‌ها پارسال ۳۵ گل زده بودند در حالی که امسال فقط ۲۴ گل به دروازه حریفان تحمیل کرده‌اند. آمار دفاعی پرسپولیسی اما هیچ تغییری نسبت به پارسال نداشته است؛ ۹ گل خورده. به دلیل خط حمله ناامیدکننده شاگردان برانکو در لیگ هجدهم، تفاضل گل ۲۶ تایی لیگ هفدهم آن‌ها به عدد ۱۵ در لیگ هجدهم سقوط کرده است. مهم‌ترین آماری که پرسپولیسی‌ها امسال از دست داده‌اند، فاصله ۱۲ امتیازی با تیم دوم فصل گذشته بود که این روزها به یک امتیاز کاهش پیدا کرده است.
سومین تفاوت لیگ امسال با لیگ پارسال به مجموع گل‌های ثبت شده بازمی‌گردد. اگر لیگ هفدهم تا پایان هفته بیست‌ویکم ۳۵۵ گل با میانگین ۲۲.۱ گل در هر بازی داشت، لیگ هجدهم به ۳۱۴ گل با میانگین ۱۹.۶ گل در هر بازی قناعت کرده است. در پایان لیگ هفدهم شاهد ۵۱۲ گل بودیم، شاید در آخرین روز لیگ هجدهم حتی پانصدمین گل لیگ را هم تماشا نکنیم. با این حال شرایط تفاضل گل تغییر خاصی را نداشته است و در پایان هفته بیست‌ویکم هر دو لیگ اخیر، ۹ تیم تفاضل گل منفی داشته‌اند.
چهارمین تفاوت لیگ‌ها به امتیازهای کسب‌شده اشاره می‌کند. همانطور که اشاره شد، پرسپولیسی‌ها فصل گذشته ۴۸ امتیاز از ۲۱ بازی کسب کرده بودند. این امتیازها امسال به ۴۲ کاهش پیدا کرده است. قعرنشین فصل گذشته، سیاه‌جامگان، در شرایطی مشابه ۱۴ امتیاز کسب کرده بود. اما تیم آخر لیگ هجدهم این روزها فقط ۱۰ امتیاز (البته که ۶ امتیاز از استقلال خوزستان کسر شد) کسب کرده است. نکته جالب درباره شباهت‌های لیگ هجدهم و هفدهم به نیمه پایینی جدول بازمی‌گردد. اگر سیاه جامگان را سقوط کرده بدانیم، استقلال خوزستان و سپیدرود رشت شرایطی کاملاً مشابه با سال گذشته دارند.
پنجمین تفاوت لیگ‌های دو سال اخیر اما آغاز پیشرفت‌هایی است که لیگ هجدهم داشت. در پایان هفته بیست‌ویکم لیگ هفدهم فقط پرسپولیس تعداد پیروزی‌هایش دو رقمی بود. اما امسال ۵ تیم با ۱۱ پیروزی در صدر جدول ایستاده‌اند. پارسال که فولاد در هفته بیست‌ودوم تیم دوم جدول بود، ۲ باخت داشت اما سپاهان امسال مثل رقیب قهرمانی‌اش فقط یک شکست دارد. هم‌چنین استقلال و تراکتورسازی هم فقط ۳ شکست دارند که کمتر از تیم‌های سوم و چهارم جدول سال گذشته است.
در مجموع لیگ هجدهم مسیر ضعیفی را دنبال می‌کند. شاید شور و شوق هواداران برای تماشای مسابقات هر هفته بیشتر شده باشد اما آمار، از سقوط کیفی مسابقات حرف می‌زند. شاید محافظه‌کاری تیم‌های مدعی قهرمانی باعث شده باشد شرایط جدول بیشتر از نود دقیقه‌ها هیجان‌انگیزتر باشد. شاید هم هنوز تیم‌ها خودشان را پیدا نکرده‌اند و هفته‌های آینده به مراتب جذاب‌تر باشند.»