ایران اکونومیست- قدرت موشکی ایران اکنون یکی از دستاورد‌های بزرگ جمهوری اسلامی در عرصه فناوری‌های نظامی و قدرت دفاعی کشور است که نقطه شروع این پیشرفت را می‌توان دوران جنگ تحمیلی و محاصره همه جانبه در آن زمان توسط سایر کشورها دانست. امروز با تکیه بر توانمندی داخلی و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود در فواصل زمانی کوتاه، موشک‌های جدید و مدرنی توسط نیرو‌های مسلح کشور رونمایی می‌شود که با معرفی هرکدام از آن‌ها دشمنان از پیشرفت ایران در عرصه دفاعی عصبانی‌تر شده و توانایی جمهوری اسلامی در عرصه دفاعی نمایان‌تر می‌شود.
در شرایطی که قدرت نظامی بازدارنده ایران و توان مقابله کشور با هرگونه تهدید نظامی این روز‌ها محور بحث روز است، بررسی تکنولوژی موشک‌های ایران نشان می‌دهد که برد این موشک‌ها به دورترین نقاط اروپا و بیش از ۷۰ درصد آسیا می‌رسد و این توان دفاعی باعث نا امیدی دشمنان در حمله نظامی به خاک و تاسیسات حیاتی کشورمان شده است.
هواپیمای F-۱۴ مجهز به موشک سجیل
یکی از موثرترین سلاح‌ها در میدان‌های نبرد با توانایی ضربات سنگین و مهلک در زمین، هوا و دریا موشک‌ها هستند که موشک‌های هوا به هوا یکی از اعضای مهم این خانواده محسوب می شوند.
موشک های هوابه‌هوا هدایت‌شونده‌هایی هستند که هواپیما‌های جنگنده برای نابود کردن اهدافی همچون هواپیما، بالگرد یا موشک‌های دیگر از آن استفاده می‌کند. این نوع موشک‌ها به دو طبقه کلی تقسیم می‌شوند؛ موشک‌های با برد کمتر از ۳۰ کیلومتر که به «کوتاه‌برد» یا در محدودهٔ میدان دید معروف هستند و اغلب از سیستم آشیانه یابی فروسرخ (هدایت گرمایی) برای یافتن هدف استفاده می‌کنند. گروه دیگر موشک‌های «میان‌برد» و «دوربرد» که به موشک‌های فراتر از محدودهٔ میدان دید معروف هستند و اغلب از هدایت راداری برای یافتن هدف استفاده می‌کنند.
هواپیمای F-۱۴ مجهز به موشک سجیل
موشک‌های هوا به هوا براساس نوع هدایت به دو گروه اصلی راداری و حرارت‌یاب تقسیم می‌شوند. موشک‌های کوتاه‌برد بیشتر از سیستم حرارت‌یاب و موشک‌های دوربرد بیشتر از هدایت راداری استفاده می‌کنند. در نوع راداری از امواج رادار و انعکاس از سمت هواپیمای هدف جهت ردیابی و تعقیب هدف استفاده می‌شود. اما در نوع حرارتی، گرمای گاز‌های خروجی از موتور هواپیمای هدف توسط یک آشکارساز فروسرخ رهگیری و موشک را تا برخورد به هدف هدایت می‌کند.
موشک سجیل
موشک هوابه‌هوای سجیل به عنوان هدایت شوندهِ نیمه‌فعال راداری، ساخت سازمان جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش است که در واقع نمونه تغییر کاربری داده شده موشک پدافندی زمین‌به‌هوای هاوک است. پس از گذشت شش سال از دوران دفاع مقدس در سال ۶۵ و طولانی شدن جنگ تحمیلی، کمبود قطعات و تسلیحات مورد نیاز جنگنده F-۱۴ نظیر موشک فونیکس، روغن خنک کننده موشک، باتری و همچنین عدم هماهنگی موشک‌های میان‌برد اسپارو و کوتاه‌برد سایدوایندر با رادار F-۱۴ مورد استفاده در ایران احساس شد. نیروی هوایی ارتش با به‌کارگیری یکی از خلبانان با تجربه به نام سرهنگ خلبان فریدون علی‌مازندرانی به عنوان خلبان آزمایشگر و با بهره‌گیری از طرح کارشناسان نیروی هوایی در آبان‌ماه سال ۶۵ موفق به هماهنگی این موشک با رادار ای‌ان/ای‌دابلیوجی-۹ مختص به هواپیما‌های جنگنده F-۱۴ شد.
موشک سجیل
مشخصات فنی
طرح تبدیل و استفاده از موشک پدافند هوایی هاوک برای اولین‌بار در تاریخ ۲۱ مرداد سال ۶۵ با نام پروژه سجیل توسط امیر سرتیپ دوم خلبان عطالله بازرگان و سرهنگ خلبان فریدون‌علی مازندرانی به معاونت جهاد خودکفایی نیروی هوایی ارتش ارائه و در تاریخ ۱۵ فروردین ۶۷ پس از تایید طرح به دست جوانان ایرانی طراحی و ساخته شد.
نمایی دیگر از موشک سجیل نصب شده بر پایلون زیر بال F-۱۴
این موشک با وزنی در حدود ۵۰۰ کیلوگرم، ۵ متر طول و قطری در حدود ۴۰ سانتی‌متر طراحی و ساخته شده است. پس از حذف موتور مرحله اول این موشک در نمونه بهینه شده، برد موثر آن به حدود ۹۰ کیلومتر رسیده است. سرعت این موشک در نمونه اولیه ۲.۴ ماخ و در نمونه‌های بهینه شده در حدود ۴ تا ۵ ماخ برآورد شده است. نخستین نمونه‌های سجیل از سیستم هدایت نیمه فعال راداری بهره می‌بردند، اما نمونه‌های جدید این سامانه به سیستم FIRE & FORGET (شلیک کن و فراموش کن) تجهیز شده است. در مورد محل قرار گیری آن هم باید گفت که این موشک در پایلون‌های زیر بال F-۱۴ نصب و شلیک می‌شود.
موتور نمونه‌های اولیه این موشک پس از فشردن دکمه لانچ (شلیک) توسط خلبان، بلافاصله استارت می شد که در این شرایط با توجه فاصله کم موشک از جنگنده و حرارت بالای آن، امکان آسیب رسیدن به جنگنده مادر وجود داشت، اما در دوران دفاع مقدس و به همت محققان و متخصصان داخلی این مشکل حل شد. به طوری که در نمونه جدید پس از شلیک موشک، موتور آن پس از ۱۰ متر سقوط آزاد استارت شده و شروع به حرکت می‌کند.
موشک سجیل نصب شده بر پایلون زیر بال F-۱۴
نخستین آزمایش موشک سجیل
اولین کاربرد نظامی و رزم هوایی این موشک در دوران دفاع مقدس توسط سرهنگ مازندرانی استاد خلبان جنگنده F-۱۴ به همراه خلبان کابین عقب سرهنگ محمد عقبایی بر روی خلیج فارس انجام شد که طی این عملیات موشک سجیل یک فروند هواپیمای داسو سوپراتاندارد فرانسوی در اجاره ارتش عراق را از فاصله ۲۰ کیلومتری منهدم کرد. سرتیپ فضل الله جاویدنیا که خود از اساتید خلبان جنگنده F-۱۴ است در کتاب خاطرات خود با عنوان «نبرد در آسمان» با اشاره به موشک سجیل و ارجاع به اسناد نیروی هوایی، از سرهنگ اسدالله عادلی به عنوان یکی از خلبانانی نام برده که در سال ۶۷ در دوران دفاع مقدس یک فروند هواپیمای MIG-۲۹A عراق را با موشک سجیل منهدم کرده است.
موشک سجیل
کلام آخر
ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که بر اساس مولفه‌های قدرت، در حال حاضر توان موشکی کشورها به عنوان یکی از مهمترین عوامل بازدارنده تهاجم نظامی است و بر همین اساس ایران طی سال‌های اخیر توانسته است طیف متنوعی از موشک‌ها با ویژگی‌های متفاوت برای مقابله با انواع تهدیدات را طراحی و تولید کند و به همین دلیل هم اکنون به عنوان یکی از قدرت‌های موشکی جهان و منطقه غرب آسیا شناخته می شود.
امروز با موفقیت دانشمندان و طراحان ایرانی شاهد خودکفایی جمهوری اسلامی در بسیاری از زمینه‌های علمی و فناوری هستیم. توانمندی نظامی و دفاعی، بدون شک یکی از مهم ترین محور‌های راهبردی جمهوری اسلامی ایران برای مقابله با تهدیدات است و تا امروز اعمال تحریم‌های خصمانه و یکطرفه آمریکایی ها و همپیمانانش نتوانسته از ارتقای توان علمی کشور به ویژه در صنعت دفاعی جلوگیری کند.
