نقش طرح جامع مالیاتی در مبارزه با فرار مالیاتی

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از رسانه مالیاتی ایران؛ یکی از دغدغه های کشورهایی که چرخ اقتصاد آنها با مالیات می چرخد این است که از فرارهای مالیاتی جلوگیری شود تا فرایند مالیات ستانی به شیوه ای عادلانه انجام شود و بار فرار مالیات گریزان بر دوش فعالان اقتصادی که تکالیف قانونی خود در حوزه مالیات را به درستی انجام می دهند، آوار نشود. علاوه بر این، مبارزه جدی با فرار مالیاتی به افزایش درآمدهای مالیاتی دولت ها و در نتجه ارائه خدمات بهتر برای عموم افراد جامعه خواهد انجامید.
در ایران نیز که در سال های اخبر درآمدهای مالیاتی بیش از هر زمان دیگری مورد تاکید قانونگذاران و دولتمردان قرار گرفته است، مبارزه با فرار مالیاتی به دغدغه ای جدی تبدیل شده است. رد پای این دغدغه را می توان در تاکیدات فراوان قانونگذار بر ایجاد سامانه های اطلاعاتی و راه اندازی طرح جامع مالیاتی در سازمان امور مالیاتی کشور مشاهده کرد. قانونگذار در متون و اسناد قانونی مختلف، بویژه قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۳۹۴ تنها راه مبارزه موثر با فرار مالیاتی را اخذ مالیات بر اساس اطلاعات به دست آمده از سامانه های اطلاعاتی دانسته است و دستگاه ها و سازمان های مختلف، از جمله سازمان امور مالیاتی کشور را مکلف به راه اندازی این سامانه ها کرده است. سازمان امور مالیاتی کشور نیز در راستای عمل به تکالیف قانونی خود مجموعه تلاش های خود در حوزه راه اندازی سامانه های اطلاعاتی و ارائه خدمات الکترونیکی را در قالب راه اندازی طرح جامع مالیاتی دنبال کرده است.
در طرح جامع مالیاتی، محاسبه مالیات مودیان با استناد به اطلاعات به دست آمده از سامانه های مختلف درباره فعالیت اقتصادی مودیان صورت می گیرد و زوایای تاریک اقتصاد کشور روشن تر و شفاف تر خواهد شد. به گفته مسئولان سازمان امور مالیاتی کشور در حال حاضر حدود یک میلیارد و سیصد میلیون رکورد اطلاعاتی در سامانه های اطلاعاتی این سازمان موجود است که استفاده و پردازش این اطلاعات کمک قابل توجهی به کشف فرارهای مالیاتی و افزایش درآمدهای مالیاتی داشته است.
برای آگاهی از دستاوردهای طرح جامع مالیاتی می توان به اظهارات رئیس سازمان امور مالیاتی کشور در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما در ششم مرداد ۱۳۹۷ استناد کرد. بر اساس این اظهارات، سازمان امور مالیاتی کشور توانسته است به کمک اطلاعات موجود در سامانه های طرح جامع مالیاتی ۶۰۵ نفر مودی در سراسر کشور را که تراکنش های سنگین و مشکوک داشتند شناسایی کند و حدود ۸ هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان مالیات از آنها مطالبه کند. علاوه بر این، فقط در سال گذشته (۱۳۹۶) یک میلیون و سیصد هزار مودی جدید توسط سازمان امور مالیاتی کشور شناسایی شده است که تاکنون برای ۷۰۰ هزار نفر از آنها پرونده مالیاتی تشکیل شده است.
طرح جامع مالیاتی همچنین باعث شده است بررسی صحت و سقم اطلاعات ابرازی از سوی برخی مودیان با سهولت و اثربخشی بیشتری انجام شود. به گفته رئیس سازمان امور مالیاتی کشور، برخی مودیان قبلا با ارائه اطلاعات ناقص ۴ هزار و ۴۴۰ میلیارد تومان مالیات ابراز کرده بودند که با بررسی های مجدد صورت گرفته مشخص شد رقم واقعی این مالیات ۵ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان بیشتر است و مالیات آنها می بایست ۹ هزار و ۸۳۰ میلیارد تومان باشد.
نمونه دیگری از دستاوردهای طرح جامع مالیاتی که در این برنامه خبری مورد اشاره رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور بود، کشف فرار مالیاتی برخی شرکت هایی بود که از طریق بورس کالا در مناطق آزاد خرید و فروش می کردند ولی از ارائه اطلاعات دقیق سر باز می زدند. سازمان امور مالیاتی به مدد اطلاعات خود حدود سه هزار میلیارد تومان از این شرکت ها مالیات و جریمه مطالبه کرده است.
نمونه دیگری از دستاوردهای اثربخش طرح جامع مالیاتی را می توان شناسایی خریداران بزرگ سکه را مثال زد. سازمان امور مالیاتی در حال حاضر حدود ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار رکورد اطلاعاتی مربوط به ارز، سکه و طلا را در اختیار دارد و از آن برای مبارزه با سوداگران و مالیات گریزان استفاده می کند.
نمونه های بیشتری از فرارهای مالیاتی را که به کمک اطلاعات موجود در سامانه های اطلاعاتی سازمان امور مالیاتی کشف شده است می توان در اخبار رسانه ها یافت. نکته مسلم این است اجرای طرح جامع مالیاتی باعث افزایش درآمدهای مالیاتی خواهد شد، اما این افزایش درآمد مالیاتی با فشار بیشتر به مودیانی که تکالیف قانونی خود را به درستی انجام می دهند و کارنامه قابل قبولی در زمینه مالیات دارند، به دست نخواهد آمد، بلکه شناسایی مودیان جدید و مالیات گریزانی که برای اختفای فعالیت های اقتصادی خود به هر نیرنگی متوسل می شوند، زمینه ساز افزایش درآمدهای مالیاتی خواهد شد.
کوتاه سخن اینکه، به نظر می رسد طرح جامع مالیاتی افق جدیدی را پیش روی نظام اقتصادی ایران گشوده است که در آن نمای روشنی از تحقق عدالت مالیاتی و مبارزه با مالیات گریزان از هم اکنون قابل رویت است.