تولیدات هلند ایران پشت دروازه بازارهای جهانی

 موقعیت جغرافیایی منطقه ای و بین المللی ایران در غرب آسیا، اقلیم متنوع آب و هوایی و نیروی کار جوان و دانش آموخته فرصت های بی نظیری در تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی و دسترسی به بازارهای هدف صادراتی در اختیار ایران قرار داده است.
با وجود این ظرفیت، یک دهم درصد از گردش مالی صادرات گل و گیاه دنیا معادل 300 میلیارد دلار متعلق به ایران است و این امر تقویت زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری برای بهبود جایگاه ایران در صادرات گل و گیاهان را می طلبد.
شهرستان محلات از توابع استان مرکزی به دلیل قرار گرفتن در مرکز جغرافیایی کشور، ارتفاع یک هزار و 750 متری از سطح دریا، احاطه دشت به وسیله کوه های بلند و بافت خاک مناسب، از موقعیت ممتازی برای پرورش انواع گل و گیاهان زینتی برخوردار است.
سابقه گل کاری در محلات به 70 سال قبل می رسد و در این شهرستان 45 هزار نفری، افزون بر سه هزار نفر به صورت مستقسم در قالب 700 واحد تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی مشغول به کار هستند.
سطح زیر کشت گل و گیاهان زینتی در استان مرکزی 990 هکتار است که حدود 90 درصد آن متعلق به شهرستان محلات است و 18 درصد از سطح زیر کشت گل کشور، 12 درصد از تولید گل شاخه بریده، 80 درصد تولید گل های فصلی نشائی، 21 درصد از تولید درخت و درختچه های زینتی و 14 درصد از گیاهان آپارتمانی کشور در محلات تولید می شود.
تولید و توسعه صادرات گل و گیاهان زینتی در محلات بسترساز افزایش درآمد ارزی حاصل از صادرات کالاهای غیر نفتی است اما با وجود این توانمندی منحصر به فرد، شهرستان محلات در تولید گل و گیاهان زینتی و بازاریابی هدفمند صنعت گل با چالش هایی مواجه است.
هزینه های بالای حمل و نقل، افزایش بهای تمام شده تولید گل، نبود بازار رقابتی، کمبود نقدینگی و سرمایه درگردش، آسیب های ناشی از تسهیلات با بهره سنگین برای شاغلان حوزه گل و گیاه، سنتی بودن گلخانه ها، کمبود نیروی انسانی ماهر، چالش های صادراتی از جمله موانع تولید گل در این شهرستان است.
مدیرعامل دهکده گل و گیاه محلات گفت: قیمت بالای نهاده ها، بهره های تسهیلات، کمبود نقدینگی و از همه مهمتر کمبود آب از عمده مشکلات کارآفرینان شاغل در این شهرستان است .
«سجاد خادمی» افزود: قیمت تمام شده تولید گل در ایران بسیار بالا است و در صورتی که بخواهد به کشورهای دیگر صادر شود نیز هزینه جانبی حمل و نقل و بسته بندی نیز به آن افزوده می شود و محصول از حالت رقابت خارج می شود.
وی بیان کرد: برای همین است که گلهای ایرانی با وجود کیفیت بالا توان رقابت در بازار را ندارند و قیمت محصول مشابه خارجی با قیمت پائین تر، باعث می شود کشورهای وارد کننده ترجیح دهند گلهای ارزانتری را با مقدار بیشتری خریداری کنند.
این تولید کننده گل و گیاه توضیح داد: برای تصاحب بازارهای رقابتی نیاز به عرضه گل در نمایشگاه های گل در کشورهای مختلف است که در این راستا حمایت مستقیم دولت نیازاست.
وی ادامه داد: برای اینکه گل های تولیدی در این نمایشگاهها ی بین المللی به نمایش گذاشته شود نیاز به غرفه و هزینه حمل و نقل است که هزینه های زیادی دارند که شرکت در آنها از عهده بهره بردار و تولید کننده گل بر نمی آید.
مدیر عامل دهکده گل و گیاه محلات گفت: واحدهای در حال ساخت روند کندی را در دهکده گل محلات طی می کنند، چرا که مشکل کمبود آب و سند مالکیت باعث بی انگیزگی بهره برداران در این دهکده شده است.
خادمی افزود: اگر چه طرح آبرسانی به دهکده گل و گیاه از محل پساب تصفیه شده فاضلاب شهری 2سال گذشته به بهره برداری رسید اما، این آب از کیفیت لازم برخوردار نبود.
وی گفت: بهره مندی 30 لیتر در ثانیه از این منبع آبی برای گلخانه های موجود دیده شده بود در حالی که 17 لیتر آن محقق شد و در تابستان امسال هم با خاموش شدن پمپ توسط آب و فاضلاب لطمه های بسیاری بر بهره برداران در دهکده گل وارد شد.
مدیرعامل دهکده گل و گیاه محلات گفت: گلخانه های فعال و گلخانه های در حال ساخت نیاز به آب دارند و وجود این مشکل باعث بی انگیزگی گلکاران شده است.
خادمی بیان کرد: مشکل دیگر دهکده گل محلات صدور سند مالکیت است که باید توسط مسکن و شهرسازی و امور اراضی جهاد کشاورزی تعیین تکلیف شود.
وی با بیان اینکه برای سند دار شدن هر قطعه گلخانه بهره بردار باید 500 میلیون ریال هزینه کند، افزود: مشکل کمبود آب و سند مالکیت مهمترین مشکل بهره برداران در دهکده گل محلات است.
یک بهره بردار دیگر گل گفت: برخی از تولید‌کنندگان که سرمایه لازم برای نگهداری و عرضه مستقیم محصولات خود را ندارند، مجبور می‌شوند محصولات تولیدی خود را به واسطه‌ها و دلالان با قیمت بسیار پایین بفروشند.
غلامرضا محمدی افزود: واسطه‌ها و دلالان خرید گل و گیاهان، گل‌های خریداری شده به قیمت پایین را با افزایش قیمت بیشتر به خریداران می ‌فروشند.
وی ادامه داد: تولید بی کیفیت و غیر استاندارد به دلیل استفاده نکردن از دانش روز، توجه نکردن به بازاریابی و بسته بندی، بالا بودن هزینه تمام شده، سرمایه گذاری نکردن مناسب در بخش صادرات و ناتوانی در برندسازی از مشکلات گل و گیاه است.
این بهره بردار گل و گیاه زینتی گفت: موانع قانونی صادراتی و هزینه بالای حمل و نقل باعث کاهش صادرات گل و گیاه می شود ضمن اینکه هیچ یارانه صادراتی پرداخت نمی شود.
محمدی گفت: راه اندازی بازارچه‌ دائمی گل را ازبهترین راه‌هایی است که می‌تواند به تولیدکنندگان گل و گیاه در محلات کمک کند تا این افراد نیز بتوانند بدون دخالت واسطه‌ها درآمد مناسبی کسب کنند.
وی افزود: ایجاد پایانه صادراتی گل و گیاه در محلات نقش بسیار مهم و تأثیرگذاری در تعادل قیمت‌ها برای مشتریان و تولید‌کنندگان خواهد داشت، اما ‌اکنون در محلات که قطب پرورش گل و گیاه کشور است، چنین پایانه‌ای وجود ندارد.
یک صادر کننده درخچه بید قرمز از محلات گفت: هزینه های بالای تولید، کارآفرینان این بخش را با مشکل مواجه کرده است چرا که برای حمل یک محموله صادراتی بایستی، 500 میلیون ریال هزینه حمل پرداخت شود.
محمد سلطان محمدی افزود: حمل و نقل بهای بید های صادراتی امکان پذیر نیست مگر با واسطه و بر همین اساس تاکنون نتوانستم بهای محموله های صادراتی را دریافت کنم.
وی با بیان اینکه بید قرمز به دلیل گرانی در داخل مصرف ندارد و با هزینه های گزافی نظیر مزد کارگر این محصول را فراوری و بسته بندی کردم به امید اینکه با صادرات آن درآمدی کسب کنم.
وی ادامه داد: پنج محموله به وزن 100 تن صادر شده که هر تنی می بایست 30 هزار دلار درآمد ارزی داشته باشد که تاکنون سه میلیون دلار آن دریافت شده است.
سلطان محمدی افزود: به دلیل امکان پذیر نبودن نقل و انتقال ارز کار صادرات را با وجود هزینه های بالای برداشت و بسته بندی متوقف کردم .
مدیر جهاد کشاورزی محلات گفت: نخستین نمایشگاه دائمی گل کشور با سرمایه گذاری 150 میلیارد ریالی بخش خصوصی در این شهرستان ایجاد می شود.
«عبدالله محمودی» افزود: 50 هزار متر مربع زمین در جوار پایانه صادراتی محلات به منظور ساخت این نمایشگاه و بازار دائمی گل و گیاه واگذار شده است.
وی توضیح داد: این نمایشگاه ظرفیتی مهم در تکمیل صنعت گل و گیاه محلات است که با مشارکت بخش خصوصی کلید می خورد و در طرح مصوب آن ایجاد 10 هزار متر مربع بازار گل و گیاه زینتی، 12 هزار متر مربع فضای نمایشگاهی دیده شده است.
مدیرجهادکشاورزی محلات توضیح داد: نمایشگاه ملی گل و گیاهان زینتی محلات قابلیت تبدیل شدن به نمایشگاه بین المللی را دارد و برگزاری سالانه این نمایشگاه در افزایش تولید، رونق صادرات و معرفی پتانسیل و توانمندی تولید گل و گیاهان زینتی محلات به صورت مستقیم اثر دارد.
محمودی افزود: تکمیل پایانه صادراتی در این شهرستان به عنوان زیرساخت مهم اقتصادی نیاز به 100 میلیارد ریال اعتبار دارد.
وی افزود: این میزان اعتبار برای تجهیز آزمایشگاه، سالن سورتینگ، بسته بندی مکانیزه و راه اندازی تجهیزات جانبی از قبیل سالن اجتماعات و آموزش نیاز است.
وی اظهارداشت: عملیات اجرایی پایانه صادراتی گل و گیاه محلات در سال 1383 در زمینی به مساحت 35 هزار مترمربع با هدف بهبود تولید و صادرات گل کلید خورده است.
مدیر جهاد کشاورزی محلات افزود: این پایانه صادراتی در مجموع دارای زیربنایی به مساحت هفت هزار و 200 مترمربع و در سه طبقه ایجاد شده است.
محمودی بیان کرد: 2 سالن سردخانه با حجم 600 مترمکعب و با ظرفیت 600 تن محصول سردخانه ای با دمای زیر صفر و بالای صفر درجه در آن راه اندازی شده که واحد سردخانه آن فعال است و انواع پیاز گل‌های شاخه بریده درآن نگهداری می شود.
وی امکانات دیگر این پایانه را شامل سالن حراج محصولات تولیدی با وسعت هزار و 440 مترمربع و سه انبار تجهیزات به مساحت 300 مترمربع عنوان کرد.
وی تصریح کرد: سالن حراج پایانه فعال است و انواع گل‌های گلدانی و بید قرمز به جهت صادرات در آن بسته بندی می‌شود اما، نیازمند تجهیز به دستگاه های بسته بندی مکانیزه است.
وی ادامه داد: سازمان توسعه تجارت سه میلیارد ریال برای این پایانه صادراتی سرمایه ‌گذاری کرده و ادامه کار توسط تعاونی گل و گیاه تکمیل و پس از سه سال به پایان رسید.
مدیر جهاد کشاورزی محلات توضیح داد: پیشرفت فیزیکی تاسیسات ساختمانی پایانه صادراتی محلات 90 درصد است و تاکنون 54 میلیارد ریال برای ساخت و تجهیز آن هزینه شده است.
محمودی گفت: پایانه صادراتی گل و گیاه زینتی محلات مدرنترین تجهیزات کشور در نوع خود است و تسریع در تکمیل آن به کیفیت خدمات صنعت گل کمک زیادی می کند.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گایهان زینتی گفت: اقبال روز افزون مردم به گیاهان زینتی نقش مهمی در کسب درامد های ارزی به گل داده است و تولید گل و گیاهان زینتی جزو کشتهای فشرده و اقتصادی محسوب می شود که از توانمندی بالایی در ایجاد درآمد ارزی، کارآفرینی و بهره بری نهاده ها به ویژه آب برخوردار است .
«محمد رضا شفیعی» افزود: گل های شاخه بریده و آپارتمانی، تولید گل و گیاهان زینتی در فضای سبز کشور نقش مهمی در پالایش هوا و آلودگی، تعدیل شاخص های آب و هوایی و افزایش نشاط روانی جامعه دارند.
وی افزود: با وجود توانمندی بالای صنعت گل پایین بودن سطح دانش نوین در تولید و پس از تولید یکی از محوری ترین چالشهای توسعه پایدار این صنعت می باشد در حالی که ایجاد برتری رقابتی و افزایش توان صادراتی نیازمند استفاده از دانش نوین و فناوری جدید است .
وی بیان کرد: کشورهای تولید کننده عمده گل و گیاه همچون هلند با بهره گیری از دانش نوین، بهترین و با کیفیت ترین گل ها را تولید می کند در حالی که صنعت گل کشور با این توانمندی و پتانسیل ها، جایگاه مناسبی در صادرات ندارد.
شفیعی گفت: در پژوهشکده ملی گل و گیاه زینتی 10 هیات علمی به پژوهش و تحقیق در گل و گیاه مشغول هستند در حالی که ارقام مختلفی از گل و گیاه زینتی وجود دارد که هر رقم می بایست توسط یک هیات علمی تحقیق و اصلاح نژاد شود.
رئیس پژوهشکده ملی گل و گیاه زینتی گفت: دولت می تواند با بسترسازی حمل و نقل رایگان گل از کشور به بازارهای هدف صادراتی سبب کاهش هزینه تمام شده و افزایش ارزش افزوده غیرنفتی شود.
وی بیان کرد: ایجاد یک نمایشگاه دائمی گل در محلات نیز می تواند در تولید و افزایش صادرات موثر باشد.
مدیرکل دفتر امور گلخانه، گل و گیاهان زینتی وزارت جهاد کشاورزی پیشتر در دومین کنگره بین المللی گل و گیاهان زینتی در محلات بیان کرد: تولید گل و گیاه از سال 92 تا کنون حدود ٤٠ درصد افزایش یافته که این امر نشان از پویایی اقتصاد در این بخش دارد اما این صنعت در صادرات جایگاه مناسبی ندارد.
«غلامرضا تقوی »اضافه کرد: گل و گیاه زینتی در سال گذشته برای کشور 22 میلیون دلار ارزآوری داشت اما، واردات این محصول ١٧ میلیون دلار بوده است.
تقوی بیان کرد: تلاش می شود که واردات گل و گیاه به ١٠ میلیون دلار کاهش یابد و تراز تجاری برای این محصولات مثبت شود چرا که بیش از ٦٠ درصد محصولات تولیدی گل و گیاه کشور، قابلیت صادرات دارد.
وی اظهارداشت: توسعه صادرات و بازاریابی مطلوب به تولید محصولات با کیفیت نیاز دارد تا قدرت رقابت در بازارهای جهانی فراهم شود.
تقوی بیان کرد: نبود زیرساخت های نرم افزاری و سخت افزاری مهمترین دلیل ضعف در صادرات گل و گیاه است.
مدیرکل دفتر امور گلخانه ها، گیاهان دارویی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی گفت: اقتصاد نوین دنیا به دنبال سود و درآمد بالا نیست بلکه تعدد گردش مالی را دنبال می کند و به هر میزان که این گردش مالی بیشتر شود پایداری اقتصاد تثبیت شده و امروز در تولیدات گلخانه ای و گل و گیاه پنج مرتبه گردش مالی در طول سال روی می دهد.
تقوی، بر لزوم افزایش ضریب مکانیزاسیون، اتوماسیون در گلخانه ها و فضای باز، اصلاح و بازسازی عرصه پرورش به ویژه گلخانه های فرسوده با توجه به وجود دانش فنی، اعتبار و مجوزهای لازم تاکید کرد.
وی گفت: کشت گل و گیاه ظرفیت بالای صادراتی و ایجاد شغل را دارد و زنجیره تولید گل و گیاه در کشور می تواند حدود 40 هزار فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند.
وی تاکید کرد: تولید در حوزه گل و گیاه کشور از سال 92 تا سال 96 به میزان 30 درصد افزایش یافته به طوری که از نظر افزایش وسعت گلخانه 30 درصد، در فضای بازار 21 درصد، تولید گل های شاخه بریده 24 درصد، تولید گل های گلدانی 45 درصد، درختچه زینتی 71 درصد و در گل های فصلی و نشایی 24 درصد رشد داشته است.
تقوی اظهار داشت: شیب تمایل بهره برداران به سمت تولید گل های گلدانی است و این نوع محصول نیز برای صادرات مناسب است.
وی، بر تجاری سازی یافته های تحقیقاتی در بخش گل و گیاه تاکید کرد و افزود: تولید صادرات محور در بخش خصوصی از توجه ویژه به دانش روز و یافته های تحقیقاتی نشات می گیرد.
شهرستان محلات از توابع استان مرکزی دارای 55 هزار نفر جمعیت است و قطب تولید گل و گیاهان زینتی کشور محسوب می شود.
منبع: ایرنا