به گزارش ایران اکونومیست به نقل از رسانه مالیاتی ایران؛ امروزه بهبود فضای کسبوکار بهعنوان یک راهبرد اقتصادی شناخته شده است. بهبـود فـضای کسبوکار میتواند منجـر بـه ایجـاد فعالیتهای متکـی بـر کـارآفرینی شود. یکی از عوامل مهم در بهبود فضای کسبوکار توجه ویژه به بحث مالیات است تا همواره با اتخاذ سیاستهای مناسب شرایط بهبود فعالیتهای اقتـصادی بوسیله این ابزار مهم سیاست مالی فراهم شود. محیط کسبوکار در یک تعریف کلی مجموعه عواملی است که بر عملکرد بنگاه تأثیرمی گذارد، اما مدیر نمیتواند آن را به سهولت تغییر دهد و تا زمانی که محیط کسبوکار بهبـود نیابد بهبـود عملکرد بنگاهها و به طور کلی رشد بخش خصوصی امکانپذیر نیست. در هر کشوری دولت دارای ضوابط و مقرارت خاصـی اسـت کـه تمام تلاش خود را برای رسیدن به آن ضوابط مصروف میکند. دولتها با تنظیم سیاستهای مالیاتی مهمترین نقش را در اقتـصاد ایفـا میکنندو میتوانند تعادل را در اقتصاد به وجود آورند که بررسی نرخ مالیاتها در کشورهای مختلف میتواند شاخصی برای رتبهبندی فضای کسبوکار کشورها محسوب شود. درآمدزایی دولت از محل اخذ مالیات بیشتر به توسعه همهجانبه اقتـصادی چـون رشـد فـضای کسبوکار، افزایش سطح تولید کیفی، اشتغال و از همـه مهمتـر جـذب سرمایهگذار خـارجی در ایجاد پروژهها و طرحهای سنگین و سبک زیرسـاختی بازمیگردد و مسئولان نسبت به این امر اقدامات وسیعی را در دستور کار قرار دادهاند.
مالیات برارزش افزوده بهعنوان مالیاتی غیرمستقیم بر مصرف کالاها و خدمات وضع و در بیشتر کشورهای جهان اجرا میشود و اجرای آن، شفاف سازی در مبادلات اقتصادی به دلیل ردیابی معاملات در زنجیرههای واردات، تولید و صادرات، کاهش فرارمالیاتی، جلوگیری از قاچاق کالا، تشویق سرمایه گذاری، افزایش مستقیم و غیر مستقیم میزان درآمدهای مالیاتی از کل درآمدهای جاری دولت، جلوگیری از اخذ مالیات مضاعف از محصول، اخذ مالیات بیشتر از مصرف کنندگان کالاها و خدمات لوکس و غیر ضروری و بر قراری عدالت مالیاتی را برای نظامهای اقتصادی به دنبال دارد.
عرضه و فروش تمامی کالاها و ارائه خدمات به جز کالاها و خدمات معاف (ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده) و نیز، واردات و صادرات آنها، مشمول این نظام مالیاتی است. منظور از عرضه کالا، انتقال آن از طریق هر نوع مبادله و منظور از ارائه خدمات، انجام خدمات برای دیگران در قبال دریافت دستمزد خواهد بود، بنابراین به جز کالاها و خدمات معاف که به طور عمده کالاها و خدمات اساسی سبد مصرفی خانوار بهویژه خانوارهای کم درآمد هستند، سایر کالاها و خدمات مصرفی مشمول اخذ مالیات بر ارزش افزوده میشوند.
معافیتهای درنظر گرفته شده براساس ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده عبارت است از:
• محصولات و نهادههای کشاورزی
• انواع دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و کرم ابریشم
• اقلام عمده و ضروری سبد مصرفی خانوار مثل قند، شکر، برنج، حبوبات، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان
• انواع دارو و خدمات بهداشتی – درمانی
• خدمات توانبخشی و حمایتی
• خدمات پژوهشی و آموزشی
• خدمات بانکی
• خدمات حملونقل عمومی مسافری درون و برونشهری جادهای، ریلی، هوایی و دریایی
• اقلام فرهنگی مانند کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات
• خرید، فروش و اجاره اموال غیرمنقول
طبق قانون مالیات بر ارزشافزوده کالاها و خدمات صادراتی مشمول نرخ صفر میشوند. اعمال این نرخ بدان معناست که کالاها و خدمات صادراتی نهفقط در زمان صادرات مشمول مالیات نمیشوند، بلکه تمامی مالیات بر ارزشافزودههای پرداختی برای خرید کالاها و خدمات مصرفی که در تولید و عرضه محصولات صادراتی پرداختشده نیز، از سوی سازمان امور مالیاتی به مودی بازگردانده میشود.
با اجرایی شدن مالیات بر ارزشافزوده و بهتبع آن اعمال نرخ ثابت برای بیشتر کالاها و خدمات و همچنین اعمال نرخهای خاص برای برخی از کالاهای آسیبرسان و با توجه به اینکه این نوع مالیات قائم به شخص نبوده و قائم به کالا و خدمات میباشد و در زنجیره مبادلات اقتصادی محاسبه و وصول میشود، تأثیر قابلملاحظهای بر روند انجام کسبوکار و جهتدهی به نوع فعالیت اقتصادی و تولید و صادرات دارد.