به گزارش ایران اکونومیست، در جلسه مجمع هیئت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی که به ریاست آیت‌الله علی‌اکبر رشاد در محل پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد، گزارش طرح تحقیقاتی "نحوه ارائه درس نظریه‌پردازی" توسط قنداقی نماینده دانشگاه عالی دفاع ملی ارائه شد.
در این گزارش ضمن اشاره به فقر نظریه‌پردازی در محافل دانشگاهی کشور بر لزوم آموزش نظریه‌پردازی در کنار آموزش نظریات تأکید شد.
در بخش دیگری از این گزارش با اشاره به تکلیف مقرر شده در اسناد بالادستی حوزه علم و فناوری مانند "نقشه جامع علمی کشور" و "سند دانشگاه اسلامی" بر این موضوع نیز تأکید شد که در رویکرد تولید نظریه از دستاورد‌ها و نظریات موجود نیز استفاده خواهد شد.
در ادامه گزارش "نحوه ارائه درس نظریه‌پردازی" برخی اهداف این سرفصل درسی مانند مهارت در تفکر انتقادی، شناخت نحوه شکل‌گیری یک نظریه، شیوه نقد نظرات علمی و... نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در این جلسه طی سخنانی گفت: به نظر من ورود به حوزه تدوین سرفصل‌ها خارج از وظایف شورا‌های تخصصی ذیل شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
وی افزود: اما در حوزه سیاستگذاری برای نظریه‌پردازی، نقد و مناظره و همچنین خلاقیت و نوآوری باید بیشتر کار کنیم و این جزء وظایف شورا‌های تخصصی است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: برنامه‌ریزی برای زنجیره آموزش کشور یعنی سیاستگذاری برای مقطع پیش‌دبستانی تا فوق تخصص در شأن شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
عاملی گفت: حتی در آموزش‌های آزاد و غیر رسمی هم شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌تواند ورود کند و سیاستگذاری انجام دهد، نظریه‌پردازی لزوماً از طریق تدریس درس «نظریه پردازی» تقویت نمی‌شود.
وی افزود: تلقی بنده با توجه به تجربیات آموزشی که دارم این است که نظریه‌پردازی لزوماً از طریق تدریس درس «نظریه پردازی» تقویت نمی‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: من کتاب‌های تعلیمات دینی قبل از دبستان در یک کشور اروپایی را تحلیل محتوا کردم و در این کار متوجه شدم تشویق بچه‌های پیش دبستانی به کارگروهی و جمعی. بازی‌های توانمندساز، ترغیب به تفکر و حل مسأله و نوآوری در این کتاب‌ها بسیار به چشم می‌خورد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: بنابراین باید برای توانمند شدن محیط آموزش و پرورش و دانشگاه بیشتر تلاش کنیم.
وی افزود: هم اکنون درس‌هایی که در تفکر تحلیلی و تفکر انتقادی وجود دارد، درس‌هایی است که خیلی در توانمند کردن دانش‌آموزان و دانشجویان در نقد مؤثر است که باید تقویت آن برای ایجاد فضای آزاد اندیشی مورد توجه باشد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: گام اول در نظریه‌پردازی این است که ابتدا باید توانایی نقد نظریات دیگران توسط نظریه پرداز کسب شود تا بعد بتواند یک نظریه جدید ارائه دهد.
عاملی گفت: این مسیر گاهی "سهل و ممتنع" است، یعنی افراد برخی اوقات فکر می‌کنند نظریه‌پردازی امری ساده است و ارائه نظریه بدون مبنا و منطق علمی را آغاز می‌کنند.
وی افزود:، اما نظریه‌پردازی صحیح منوط به نقد روشمند نظرات پیشین و سپس ارائه نظریه جدید است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران ادامه داد: من فکر می‌کنم هر چقدر بتوانیم با سیاستگذاری غیر متمرکز کار را پیش ببریم موفق‌تر هستیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: هم اکنون نزدیک به ۵ میلیون دانشجو و حدود ۱۰۰ هزار عضو هیئت علمی و بیش از ۳ هزار موسسه آموزشی و پژوهشی داریم که این حیطه وسیع جزء شئون سیاستگذاری شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
وی افزود: باید به صورت "غیر متمرکز" این افراد و نهاد‌ها توانمند شوند تا بتوانند وارد چرخه تولید علم و دانش شوند.
عاملی ادامه داد: خطاب مقام معظم رهبری «مدظله العالی» به همه مسئولان آموزشی و پژوهشی، تقویت نوآوری و خلاقیت است.شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورا‌های تابعه وارد حوزه اجرا نشوند
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: بنابراین من پیشنهاد می‌کنم اولاً شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورا‌های تابعه وارد حوزه اجرا نشوند.
وی افزود: می‌توان تصویب این درس را به شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی محول کرد. دکتر عاملی در پایان نیز گفت: ورود به جزئیات، جایگاه سیاستگذاری کلان فرهنگ و علم را تضعیف می‌کند.
همچنین آیت‌الله رشاد عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی هم طی سخنانی گفت:، چون اصل بر اعلام آمادگی دانشگاه‌ها در ارائه این سرفصل آموزشی است سعی می‌شود تا با جلب مشارکت دانشگاه‌ها این درس ارائه شود.
وی افزود: بحث نظریه‌پردازی از یک سو و به قریحه و ذوق فرد بازمی‌گردد و از سوی دیگر زمینه مناسب خود را می‌طلبد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: به نظر می‌رسد باید ابتدا اساتید دانشگاه‌ها و معلمان مدارس با مفهوم نظریه و مبانی نظریه‌پردازی آشنا شوند.
قنداقی ماینده دانشگاه عالی دفاع ملی نماینده دانشگاه عالی دفاع ملی، به برخی نظرات اعضا پاسخ داد.
وی گفت: این پیشنهاد قابلیت نقد و ویرایش را دارد.
نماینده دانشگاه عالی دفاع ملی ادامه داد: متأسفانه برخی اساتید دانشگاه کل فعالیت علمی خود را در ترجمه نظرات دیگران خلاصه کرده‌اند.
قنداقی ادامه داد: باید همه فعالیت‌های علمی معطوف به ارائه نظریات حلال مشکلات باشد.
