پس از ماه‌ها انتظار ساز و کار ویژه مالی اروپا با نام INSTEX در فرانسه ثبت و مدیریت آن به پر فیشر آلمانی، مدیر سابق کامرزبانک سپرده شد.
پیش از فیشر، چند نفر دیگر هم در ۶ ماه گذشته برای این سمت کاندید شده بودند، اما به دلیل تهدید‌های مستقیم پمپئو کنار رفتند. برخی خبرها حاکی از آن اس که گفته می‌شود فشار‌های ایالات متحده و ممنوعیت سفر به این کشور در انتظار وی خواهد بود.
موضوع دیگر این است که هفته گذشته مقامات اروپایی دلیل تاخیر در اجرای این ساز و کار را فشار‌های آمریکا ذکر کرده بودند و مقامات کاخ سفید هم این طور اظهار کردند که ساز و کار ویژه مالی اروپا با ایران تأثیری بر سیاست واشنگتن برای اعمال فشار حداکثری بر تهران ندارد و نهاد‌هایی که در فعالیت‌های تحت تحریم با ایران مشارکت دارند با خطر اقدامات تنبیهی سخت از سوی واشنگتن مواجه هستند. با این حال نمایندگان انگلیس، فرانسه و آلمان تاکید کرده اند که ایجاد «اینس تکس» اولین گام کلیدی برداشته شده از سوی کشورهای گروه سه کشور اروپایی بوده و اجرای عملیاتی اینس تکس رویکردی تدریجی خواهد داشت.
گفته می شود این کانال ویژه دو شعبه در ایران و اروپا خواهد داشت و قرار است به عنوان یک نهاد واسط برای تسویه حساب شرکت‌های بدهکار و بستانکار در دو طرف عمل کند.
به عنوان نمونه یک شرکت اروپایی بدهکار به ایران، بدهی خود را به INSTEX پرداخت می‌کند و INSTEX هم به نمایندگی از ایران این پول را در قالب انتقال وجه یا تخصیص اعتبار، به شرکت‌هایی منتقل می‌کند که به ایران کالا صادر کرده و طلبکار هستند.
نمایندگان سه کشور اروپایی یعنی ژان ایو لودریان ، هایکو ماس، جرمی هانت وزرای خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانه ای مشترک درباره ابزار ویژه برای تسهیل معاملات تجاری مشروع با ایران خاطرنشان کردند که مطابق با تعهد محکم و تلاش های مداوم این سه کشور برای حفظ برجام که به تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه 2231 آن رسیده است، ایجاد INSTEX SAS (ابزار حمایت از معاملات تجاری)، ابزار ویژه مخصوص تسهیل معاملات تجاری مشروع بین عوامل اقتصادی اروپا و ایران را اعلام می کنند.
گروه سه کشور اروپایی تلاش هایشان برای حفظ ترتیبات اقتصادی برجام را به اجرای کامل تعهدات در زمینه هسته ای از سوی ایران بویژه همکاری کامل و به موقع با آژانس بین المللی انرژی اتمی مشروط کرده و تاکید کردند که «اینس تکس » از معاملات تجاری اروپایی مشروع با ایران حمایت خواهد کرد و تمرکز آن در گام اول، بر اساسی ترین بخش ها برای مردم ایران همچون تولیدات دارویی، کالاهای پزشکی و تولیدات کشاورزی - غذایی خواهد بود.
نمایندگان سه کشور اروپایی هدف بلندمدت INSTEX (کانال تبادل مالی اروپا با ایران) را گشایش کانال‌های اقتصادی برای کشورهای ثالثی دانستند که تمایل به تجارت با ایران دارند و در همین راستا هم انگلیس، فرانسه و آلمان همچنان تلاش می‌کنند که به چنین هدفی دست یابند و در همین راستا با «اینس تکس » به کار بر روی جزئیات ملموس و عملیاتی برای مشخص کردن چگونگی کارکرد آن ادامه خواهند داد و همچنین با ایران هم در جهت ایجاد نهادی سازگار، کارآمد و شفاف برای عملیاتی کردن این سازوکار تعامل خواهند داشت.
علاوه براین بیانیه سه کشور اروپایی به این موضوع اشاره کرده است که «اینس تکس » بر اساس شدیدترین استانداردهای بین المللی در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم (AML/CFT) و با رعایت تحریم های اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد کار خواهد کرد.
اجرایی شدن سازوکار مالی اروپا اکنش های متفاوتی به دنبال داشت، برای مثال محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان در صفحه توییتر خود نوشت:" ایران از INSTEX (ساز و کار ویژه مالی اروپا و ایران) که به عنوان یک گام اول، هرچند دیرهنگام، در مسیر اجرای تعهدات تروئیکای اروپایی برای نجات برجام از طریق تضمین منافع ایرانیان پس از بازگشت تحریم‌های غیرقانونی آمریکا به شمار می‌رود، استقبال می‌کند.
وی همچنین خاطرنشان کرد که ما برای تعامل سازنده با اروپا با شرایط برابر و احترام متقابل آماده هستیم.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان هم از دیگر دیپلمات هایی بود که در واکنش به اعلام رسمی راه‌اندازی ساز و کار مالی اروپا با ایران در پیامی خاطرنشان کرد که تهران اقدام اخیر اتحادیه اروپا برای ثبت و اعلام سازوکار ویژه مالی با ایران را اولین گام اروپا در انجام تعهدات خود در قبال ایران می‌داند.
قاسمی همچنین به این موضوع اشاره کرد که پس از خروج آمریکا از برجام، متاسفانه تاکنون نتیجه ملموس و اقدام عملی در راستای حمایت اروپا از ایران را شاهد نبوده‌ایم و اقدام اتحادیه اروپا در تاسیس سازوکار ویژه مالی بسیار دیر صورت گرفت و باید این اقدام بخشی از تحریم‌های غیرقانونی آمریکا را جبران کند.
موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم در پیامی هدف بلندمدت INSTEX [کانال تبادل مالی اروپا با ایران]گشایش کانال‌های اقتصادی برای کشورهای ثالثی دانست که تمایل به تجارت با ایران دارند و ۳ کشور اروپایی همچنان تلاش می‌کنند که به چنین هدفی دست یابند
جرمی هانت، وزیر امور خارجه انگلیس که خود جز نمایندگان سه کشور اروپایی حاضر در نشست اینس تکس بود، ثبت این کانال ویژه مالی را گام مهمی دانست و گفت که با وجود راه اندازی این سازوکار همچنان باید کار‌های بیشتری انجام داد و تصریح کرد که ۳ کشور اروپایی در همکاری نزدیک در حال بررسی همه جنبه‌های حقوقی و فنی موردنیاز این سازوکار ویژه هستند.
وزیر امور خارجه اتریش دیپلمات اروپایی دیگری بود که از امیدوارم بنگاه‌های مختلف اروپایی خبرداد و اعلام کرد که این بنگاهها به این امید هستند که با استفاده از کانال ویژه مبادلات تجاری با ایران، جای چینی‌ها را بگیرند.
اما همانطور که پیش بینی می شد رویکرد و واکنش های مثبت به اجرایی شدن «اینس تکس» به کاخ سفید راه نیافت و وزارت خارجه آمریکا ساعاتی پس از راه اندازی آن بیانه ای صادر و اعلام کرد که به دقت گزارش‌ها را درباره کانال ویژه مالی دنبال می‌کنند تا جزئیات بیشتری درباره سازوکار آن به دست بیاورند.
در این بیانه همچنین آمده است: همانطور که دونالد ترامپ گفته، سازمان‌هایی که وارد فعالیت‌های تحریم شده از سوی آمریکا با ایران شوند خودشان را در معرض پیامد‌های جدی از جمله دسترسی به نظام مالی آمریکا و توان تجارت با ایالات متحده یا شرکت‌های آمریکا می‌کنند و انتظار نداریم این کانال‌های ویژه به هیچ نحوی بر کارزار فشار حداکثری ما علیه ایران اثرگذار باشند.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان
