سایه مالیات بر عایدی کِی بر سر سکه خواهد افتاد؟

به گزارش ایران اکونومیست، بیستم شهریور ماه امسال بود که رئیس سازمان امور مالیاتی  از دریافت مالیات بر سکه آن هم با قوانین مصوب جدید خبر داد و قرار شد تا از خریدارانی که بیش از ۲۵ سکه خرید می‌کنند مالیات دریافت شود. کامل تقوی نژاد، رئیس سازمان امور مالیاتی و معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی در این باره به رسانه‌ها می‌گوید: برای دریافت مالیات، تعداد ۲۵ سکه را در شاخه معافیت مالیاتی قرار داده ایم و بیش از آن بر اساس یک جدول مالیاتی مشمول دریافت مالیات هستند، به طوریکه برای ۱۰۰۰ سکه می‌توانیم تا ۳۵ درصد مالیات بگیریم. این موضوع  مشمول ارز هم می شود به صورتی  که  هر شخص حقیقی که بیش از ۵ هزار دلار خرید و فروش ارز داشته باشد، اطلاعاتش در اختیار ما قرار می‌گیرد و باید برای آن مالیات پرداخت کند.
وی همچنین در نشست خبری با اصحاب رسانه در پاسخ به سوال خبرنگار اقتصاد و انرژی، مبنی بر اینکه آیا سازمان امور مالیاتی در سامانه نیما برای دریافت مالیات حضور دارد، گفت: بله به عنوان دستگاهی که وظیفه دریافت مالیات را برعهده دارد از معاملات بر اساس قوانین، مالیات دریافت می کنیم.
اما این موضوع در قالب یک خبر باقی ماند و هاله‌ای از ابهام  دور سکه های پیش فروش شده را فرا گرفت. بیش از هفت میلیون و ۶۰۰ هزار سکه در طرح پیش فروش به مشتریان فروخته و از اردیبهشت امسال به صورت ۳ ماهه و ۶ ماهه به خریداران تحویل داده شد، در فرآیند انجام این معاملات هیچ مالیاتی از سکه های پیش فروش شده کسر نشد تا اینکه نتایج ناخوشایندی را در برابر قوانین مطرح شده از  سازمان امور مالیاتی به نمایش عموم گذاشت.
بیشتر بخوانید: تأملی بر مشکلات طرح پیش فروش سکه در بازار
به نظر می‌رسد گره مالیاتی خریداران سکه با مالیات «علی الراس» قابل باز شدن باشد که مبنای محاسبه آن به جای اسناد و مدارک مودی، قرائن و ضرایب مالیاتی است. البته مشکلی که دست ممیزان مالیاتی را بسته این است که  باید اثبات شود کسانی که سکه خریده اند، آن را فروخته اند یا نه؟ تا  در آن صورت بتوان براساس  سود حاصل شده از فروش آن، مالیات گرفت.
عباس عرب مازار، کارشناس مسائل اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، درباره اجرایی نشدن جزئیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه می‌گوید: تنها ضعف دریافت مالیات‌ در کشور، نقص در سیستم ثبت خرید کالاهاست.در کشور‌های اروپایی و حتی آسیایی  فروشنده مارکت ها و سایر فروشگاه ها اطلاعات خریدار را به ثبت می رسانند و آن را کاملا الکترونیکی در اختیار دولت قرار می دهند. با همین چرخه کشورهای مختلف دنیا که در اقتصاد موفق هستند بودجه خود را تنها بر اساس درآمد مالیاتی پایه ریزی می کنند.
وی افزود: زمانی که ثبت خرید اقلام صورت می گیرد دریافت مالیات آسان تر می شود و دیگر افراد به کالا‌هایی نظیر سکه، طلا و حتی ارز نگاه سودآوری نمی‌کنند. به نظرم منشا اصلی کم توجهی به بحث مالیات بر عایدی سرمایه، اتکای دولت های مختلف به بودجه نفتی است.
عرب مازار تاکید کرد: باید یک نظام ثبتی در تمام خرید‌ها مستقر شود تا بتوان دریافت مالیات از اقلامی نظیر سکه، ارز و حتی سایر عایدی بر سرمایه‌ها را محقق کرد. البته شیوه جدید فروش ارز در صرافی ها کمی این امکان را محقق کرده است که امیدواریم با اعمال نظارت ها همین روند ادامه دار باشد.
مالیات بر درآمد جدی گرفته شود
معصومه آقاپور علیشاهی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، به صحیح بودن اصل فرآیند دریافت مالیات بر عایدی که سکه هم جزئی از آن می شود اشاره کرده و می گوید:  دریافت این نوع مالیات موجب کاهش سوداگری‌ها می‌شود، اما شرایط حال حاضر بازارها ایجاب نمی‌کند تا به دریافت مالیات از سکه و ارز روی آوریم.
وی افزود: برای دریافت مالیات بر عایدی سرمایه  قانونی جامع مصوب شده که سکه و طلا هم جز همان هاست، اما نمی دانیم چرا قانون تکه تکه در کشور اجرا و نظارت می‌شود و همین نامنظم اجرا شدن مشکلات زیادی نظیر سوداگری در بازارها را ایجاد کرده است.
این عضو کمیسیون اقتصادی در ادامه گفت: اگر قرار است قانون مالیات بر خرید سکه وضع و اجرایی شود باید در هنگام پیش فروش سکه ها عملیاتی می‌شد و حال اگر قصدی برای اجرای آن در کشور وجود دارد باید اساسی و محکم باشد.
سکه هم شامل مالیات می شود
محمدرضا جعفریان، معاون مالیاتی اتاق اصناف  در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی، می‌گوید: دریافت مالیات بر عایدی سرمایه شامل تمام شاخه هاست که برخی از این موارد در سطح کلان اجرایی و برخی نظیر سکه و ارز روی زمین مانده است.
وی افزود: اگر دریافت مالیات بر سکه از زمان پیش فروش اجرایی می شد قطعا شاهد خرید و فروش‌های کلان در این بازار  نبودیم البته خبر‌های خوبی مبنی بر اجرای این امر در آینده‌ای نزدیک به گوش می‌رسد.
جعفریان  ابراز کرد: متاسفانه عدم دریافت مالیات از افرادی که با خرید سکه به تعداد بالا مشغول بودند منجر شد تا روند معاملاتی بازار سکه بر هم بریزد و قیمت‌ها با افزایش چشمگیری روبرو شود. ما قوانین قوی مالیاتی داریم، اما اجرایی شدن آن نیازمند عزمی جدی است.
 قانونی که سکه را مشمول دریافت مالیات می کند
بر اساس ماده ۱۱۹ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد نقدی و یا غیر نقدی که شخص حقیقی یا حقوقی به صورت بلاعوض و یا از طریق معامله های  محاباتی و یا به عنوان جایزه یا هر عنوان دیگر از این قبیل تحصیل می‌کند، مشمول مالیات اتفاقی به نرخ مقرر در ماده ۱۳۱ این قانون است.
در ماده ۱۳۱ نیز آمده است: نرخ مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی به استثنای مواردی که نرخ جداگانه دارد، تا ۵۰۰ میلیون ریال درآمد سالانه ۱۵ درصد، نسبت به مازاد ۵۰۰ میلیون تا یک میلیارد ریال ۲۰ درصد و نسبت به مازاد یک میلیارد ریال ۲۵ درصد محاسبه می‌شود.
نکته قابل توجهی که در گفت و گو‌های فوق نظر مخاطبان را جلب می‌کند این است که جدول مخصوص دریافت مالیات بر سکه و ارزی که رئیس سازمان امور مالیاتی از آن نام برد چیست؟ و چرا با اینکه قرار شد خرید بیش از ۲۵ سکه توسط افراد مشمول مالیات شود، اما هنوز هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است؟

خبر‌ها حاکی از آن است که سازمان امور مالیاتی در بودجه سال آینده قصد افزایش درآمد‌های مالیاتی را دارد، اما آیا دریافت مالیات از خرید و فروش سکه هم در آن دیده خواهد شد؟!