فرصت ها و چالش های پایتخت صنعت ریلی ایران

به گزارش ایران اکونومیست؛  با توجه به جایگاه ایران به عنوان مسیر ارتباطی شرق با غرب و شمال - جنوب، توسعه حمل و نقل ریلی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه مطرح است.
فعالان و کارشناسان صنعت حمل ‌و نقل ریلی بر این باورند که نرخ بهره‌ وری در این صنعت پایین است و این صنعت برای دستیابی به ارزش افزوده مناسب به حمایت تمام قد دولت نیازمند است.
به گفته معاون تامین سرمایه و اقتصاد راه آهن ایران، سازمان برنامه و بودجه با اختصاص سه هزار میلیارد تومان به توسعه بخش ریلی موافقت کرده است که تحقق این اعتبار، صنعت ریلی کشور را متحول می کند.
امسال حدود 735 هزار و 483 تن بار توسط راه آهن شهرستان اراک از مبدا استان مرکزی به نقاط مختلف کشور حمل شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل 15 درصد افزایش یافته است.
امروز در سایه خدمات خوشه ریلی کشور در اراک، نبض تولیدات این حوزه در استان مرکزی می تپد و به هم پیوستن ظرفیت های کوچک تولیدات ریلی در این استان، تقویت دانش فنی و کیفیت محصولات را به همراه داشته است.
فعالیت بیش از 40 واحد تولیدی در حوزه تامین و ساخت تجهیزات ریلی، بزرگترین کارخانه ساخت واگن و خودروهای ریلی خاورمیانه در اراک موجب شده تا امروز استان مرکزی با عنوان پایتخت صنعت ریلی در کشور مطرح شود.
اهمیت مسئله صنعت ریلی و از طرفی هم چالش ها و مسایل این صنعت و رساندن صدای فعالان این بخش به دولت باعث شد که میزگردی تخصصی با عنوان بررسی چالش ها و فرصت های صنعت ریلی استان مرکزی با حضور فعالان این بخش و همچنین شماری از مدیران مرتبط با این حوزه  تشکیل شود.
«محمود نعمتی» مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری، «عماد مردانی» رئیس خانه صنعت و معدن، «رضا اشتری» معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت، معدن و تجارت و «بابک داودی» کارشناس حمل و نقل اداره کل راه آهن استان مرکزی در این میزگرد حضور داشتند.
«مهدی حبیب الهی» مدیرعامل واحد تولیدی پارس ریل پیشرو، «غضنفر صفاری راد» جانشین مدیرعامل واگن پارس اراک، سید «رحمان میرنظامی» مدیرعامل فولاد درخشان اراک و «عباس صادقی» رئیس انجمن ریلی استان مرکزی از دیگر شرکت کنندگان در این میزگرد تخصصی بودند که به ارائه مشکلات و چالش های حوزه ریلی پرداختند.

*** کاهش تسهیلات کم بهره مهمترین مشکل صنعت ریلی
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک گفت: در گذشته شرکت های بهره بردار قطار در ایران برای خرید واگن از تسهیلات کم بهره برخوردار می شدند که چندی سالی است این تسهیلات قطع شده است.
«غضنفر صفاری راد» اظهار داشت: از طرفی قیمت تمام شده واگن های باری و مسافربری نیز بر اساس مشکلات اقتصادی و بالا رفتن قیمت مواد اولیه افزایش چشمگیری داشته و شرکت های بهره بردار حاضر نیستند تمام هزینه خرید واگن را به صورت نقدی و با سرمایه خود پرداخت کنند و به همین دلیل فروش واگن با مشکل جدی روبه رو شده است.
وی ادامه داد: ساخت واگن نسبت به دیگر وسایل نقلیه، به میزان بیشتری سرمایه نیاز دارد و می توان گفت بدون حمایت های تسهیلاتی دولت و سیستم بانکی، تولید و عرضه محصولات ریلی امکانپذیر نیست.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک بیان کرد: قیمت تمام شده یک واگن مسافربری اکنون بیش از 60 میلیارد ریال برآورد می شود و شرکت های بهره بردار بدون دریافت تسهیلات امکان خرید آن را نداشته و در نتیجه علاوه بر رکود کارخانه های واگن سازی و در نتیجه بیکاری کارگران این واحدهای تولیدی، صنعت ریلی کشور نیز ناکارآمد می شود.
صفاری راد افزود: علاوه بر این در ماه های اخیر قیمت مواد اولیه هم داخلی و هم خارجی چندین برابر شده اما، نرخ بلیط قطارهای مسافری و نرخ کرایه قطارهای باری هیچ تغییری نکرده و نبود تناسب قیمت تمام شده واگن و نرخ کرایه فعالیت های شرکت های بهره بردار را با مشکل مواجه کرده است.
وی گفت: پرداخت تسهیلات به صنایع سنگین به خصوص صنعت ریلی در تمام دنیا رواج داشته و علت موفقیت های شرکت های واگن سازی چینی و روسی نیز همین امر است.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک اظهار داشت: پرداخت تسهیلات کم بهره به شرکت های تولیدی از یک سو و تولید با کیفیت و ارزان قیمت از طرف شرکت های سازنده از طرف دیگر علاوه بر نوسازی ناوگان ریلی می تواند زمینه صادرات واگن را نیز فراهم کند و این مسئله ای است که امروز چین و روسیه به شدت روی آن سرمایه گذاری کرده اند.
صفاری راد توضیح داد: تولیدات شرکت واگن سازی اراک در حد مطلوب ارزیابی می شود و با حمایت دولت و پرداخت تسهیلات کم بهره آن هم نه به شرکت بلکه به شرکت های بهره بردار می توان با رقبای روسی و چینی رقابت کرد.
وی اضافه کرد: سال های گذشته قراردادهایی مبنی بر ساخت واگن و صادرات به کشور عراق بین واگن پارس و یک شرکت عراقی منعقد شد اما به دلیل نبود سرمایه لازم در واگن پارس برای خرید مواد اولیه، این قرارداد لغو شد و اکنون شرکت های واگن سازی چینی در عراق فعالیت می کنند.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک تصریح کرد: یک قرارداد ساخت چندین واگن مسافربری نیز سال های گذشته از سوی واگن پارس اراک با یک شرکت بنگلادشی منعقد شد که این قرارداد نیز به دلیل نبود سرمایه کافی و تسهیلات کم بهره به نتیجه نرسید.
صفاری راد گفت: امکان تولید و صادرات بدون حمایت های دولتی و تسهیلاتی در واگن پارس اراک و دیگر شرکت های واگن سازی وجود ندارد از طرفی شرکت های بهره بردار داخلی هم توانایی خرید واگن را ندارند و نیازمند حمایت های دولتی هستند.
وی اضافه کرد: اکنون چند شرکت بهره بردار با واگن پارس اراک قرارداد امضا کرده اند و ساخت واگن ها هم در این شرکت کلید خورده و هر ماه 10 واگن باری ساخته و تحویل این شرکت ها می شود.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک ادامه داد: این فعالیت کمتر از 20 درصد ظرفیت شرکت واگن پارس است در صورتی که واحد تولیدی در صورت حمایت و پرداخت تسهیلات می تواند در هر روز چندین واگن باری تولید و به ناوگان ریلی کشور تحویل دهد.
صفاری راد افزود: تهیه مواد اولیه خارجی نیز با توجه به اعمال تحریم ها از دیگر مشکلات شرکت واگن پارس اراک است و در این فرآیند دولت نه تنها به این شرکت ارز دولتی نمی دهد و بلکه از سامانه نیما هم هیچ ارزی به شرکت واگن پارس تخصیص داده نمی شود و باید مواد اولیه خارجی با ارز آزاد وارد شود.
وی گفت: اگر قرار است مواد اولیه واگن سازی با نرخ آزاد وارد شود باید واردات واگن هم با نرخ آزاد باشد تا این توازن باعث شود شرکت های تولید کننده با همین ظرفیت کم به تولید خود ادامه دهند و کارگران بیکار نشوند.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک توضیح داد: علاوه بر افزایش مواد اولیه وارداتی در نتیجه نوسانات نرخ ارز، مواد اولیه داخلی نیز چندین برابر شد به طور مثال سیم جوش از 40 هزار ریال امروز به 120 هزار ریال رسیده در حالی که با کاهش قیمت دلار هیچ کدام از مواد اولیه داخلی و خارجی کاهش قیمت نداشته است.
وی افزود: مسئولان باید شرایط واردات، تخصیص ارز دولتی و تامین مواد اولیه را طوری برنامه ریزی کنند که با وجود واردات واگن، واحدهای تولیدی داخلی نیز توان فعالیت و رقابت را داشته باشند.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک افزود: حمایت بانک های داخلی با پرداخت تسهیلات به صنایع ریلی در جای خود ارزشمند است اما صنعت ریلی یک صنعت سرمایه بر محسوب می شود و بدون مشارکت با سرمایه گذاری خارجی امکانپذیر نیست.
وی افزود: 6 هزار واگن مورد نیاز داخل قرار بود با مشارکت شرکت های روسی و شرکت های داخلی تولید شود اما، شرکت واگن پارس و شرکت های فولاد درخشان و یک شرکت تبریزی هر کدام یک دستگاه تولید کردند.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک بیان کرد: اگر در ستاد رفع موانع تولید استان برنامه ای برای حمایت از واگن پارس نبود بدون شک مشکلات ما رفع نمی شد اما، این حمایت ها در حکم مسکن هستند و برای حل کامل مشکلات باید نسبت به سرمایه گذاری خارجی اقدامات گسترده تری انجام داد.
وی گفت: تمامی حساب های بانکی شرکت و اعضای هیات مدیره شرکت واگن پارس مسدود است و توانایی دریافت تسهیلات در این شرکت وجود ندارد بنابراین اگر بانک ها به شرکت های سازنده اولیه و خوشه ریلی تسهیلات بدهند، مشکلات واحدهای مادرتخصصی تا حدودی حل می شود.
جانشین مدیرعامل شرکت واگن پارس اراک اظهار داشت: سال گذشته مصوباتی در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در راستای حمایت از واحدهای تولیدی استان از جمله شرکت واگن پارس به دستگاه های مختلف از جمله بانک ابلاغ شد و با این حمایت مقطعی بیش از 350 واگن باری و مسافربری در این شرکت تولید و به شرکت های بهره بردار تحویل شد.
صفاری راد بیان کرد: هدفگذاری امسال واگن پارس با نگاهی به قراردادهای موجود و همچنین نیم نگاهی به حمایت های سال گذشته، تولید و تحویل بیش از 700 دستگاه واگن بود اما تا کنون به دلیل افزایش سه تا پنج برابری قیمت مواد اولیه و افزایش بهای قیمت تمام شده واگن، دست یابی به این هدف به نوعی غیر ممکن شده است.
وی گفت: اکنون قرارداد ساخت بیش از 500 دستگاه واگن در شرکت واگن پارس اراک منعقد شده اما به دلیل نبود نقدینگی در این شرکت و واحدهای بهره بردار و تحریم ها، کار برای این شرکت سخت شده است.

*** حجم بازگشت سرمایه حاصل از صنعت ریلی به استان مرکزی ناچیز است
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان اراک نیز گفت: حجم بازگشت سرمایه حاصل از صنعت ریلی به استان مرکزی بسیار ناچیز است.
سید «رحمان میرنظامی» افزود: سختی کار و استخوان بندی تولید واگن در اراک انجام می شود اما اعتبارات حاصل از این صنعت در اراک نمی آید و حجم پولی که از این محل در برخی شهرهای دیگر کشور هزینه می شود قابل مقایسه با اراک نیست.
وی ادامه داد: اینکه 70 درصد از حجم بار کشور از طریق خطوط ریلی در اراک انجام می شود درست است اما، این فرآیند هیچ منافعی برای اراک ندارد و پول های حاصل از این فرایند در استان های دیگر هزینه می شود.
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان اراک اظهار داشت: 30 هزار میلیارد ریال برای توسعه صنعت ریلی کشور تخصیص یافته ولی این مهم تنها برای توسعه ناوگان نیست و تعمیر و مرمت ایستگاه ها، توسعه خطوط و سیگنالینگ هم مشمول این اعتبار می شوند و ضمن اینکه تا کنون رقمی از این اعتبارات به شرکت های تولید کننده تزریق نشده است.
میرنظامی گفت: ساخت شهرک ریلی در استان به هیچ عنوان ضرورت نداشته و پرداختن به این بخش به مثابه سرمایه گذاری موازی است در صورتی که اگر شرکت های ریلی استان در همین پراکندگی هم دست به دست یکدیگر بدهند و دولت هم حمایت کند نه تنها صنعت ریلی کشور بلکه در منطقه نیز این صنعت بالنده و پویا می شود.
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان اراک گفت: بالندگی، توسعه و صادرات در تمامی بخش های صنعتی و تولیدی نیاز به مشارکت گسترده بخش خصوصی و برنامه ریزی مسئولان رده بالای کشوری دارد و با وجود حضور موثر بخش خصوصی در صنعت ریلی، واردات واگن وجود دارد.
وی بیان کرد: راه آهن اعلام کرده که برای تکمیل شبکه ریلی کشور 11 هزار واگن مورد نیاز است و واحدهای تولید کننده داخل توان تامین این مطالبه را دارند.
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان اراک اظهار داشت: راه آهن جمهوری اسلامی ایران سالانه 800 کیلومتر در ریل گذاری از استاندارد جهانی عقب است و اگر این 11 هزار واگن هم وارد کنند مشکلات ترافیکی دامن شبکه ریلی کشور را هم می گیرد، بنابراین برای ساخت و یا واردات 11 هزار واگن ابتدا باید شبکه ریلی را گسترش داد.
وی توضیح داد: در صورتی که ظرفیت تولید واگن در کشور وجود دارد، بازنگری در واردات باید مد نظر قرار گیرد.
میرنظامی ادامه داد: بهره های بانکی با توجه به تورم موجود، بالا نیست اما صنعت کشور ما به خصوص صنایع ریلی مستعد پرداخت این بهره نیست و باید برای اصلاح این شرایط تمهیدات کاربردی اندیشده شود.
وی گفت: صنایع کشور و استان مرکزی برای بقا با رایزی و زحمات بسیار سفارش می گیرند و با هزاران مشکل باید مطالبات خود را وصول کنند که این هم عمر طولانی نداشته و با این شرایط، رکود دامن تولید کنندگان را می گیرد.
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان ادامه داد: صنعتگران به دلیل نوسانات نرخ ارز با مشکلات بسیاری دست و پنج نرم می کنند به عنوان مثال در یک قرارداد 120 میلیون ریال برای تامین چرخ و محور شرکت فولاد درخشان، تا کنون 340 میلیون ریال پرداخت شده و تا به حال هم این تجهیزات به دست ما نرسیده است.
وی ادامه داد: قوانین دست و پاگیر گمرکات و صدور بخشنامه های متعدد هم یکی دیگر از مشکلات صنایع به خصوص صنعت ریلی است به طوری که مواد اولیه خریداری شده مدت ها در انتظار ترخیص است و این روند فعالیت ما را در بسیاری از مواقع مختل می کند.
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان اراک اظهار داشت: پرداخت نکردن حق الزحمه کارهایی را که به سفارش دستگاه های دولتی در واحدهای تولیدی تولید شده نیز یکی دیگر از مشکلات این بخش است و در برخی از مواقع حتی پنج سال باید دنبال پول بود.
میرنظامی اظهار داشت: فولاد درخشان در ساخت واگن و تعمیرات واگن های سانحه دیده فعالیت می کند و ظرفیت سالانه ما نیز تولید 625 دستگاه واگن باری و تعمیرات 100 دستگاه واگن سانحه دیده در سال است، اما اکنون با 20 درصد ظرفیت فعالیت داریم و سال گذشته 100 دستگاه و امسال هم تا پایان سال 125 دستگاه تولید می شود.
میرنظامی بیان کرد: به گزارش مسئولان راه آهن جمهوری اسلامی ایران، واگن های باری تولید داخل کوچکترین کمبودی نسبت به مشابه خارجی ندارند اما برای تولید انبوه و تامین نیاز داخل و حتی صادرات نیاز به حمایت مسئولان در کاهش واردات و همچنین تزریق تسهیلات کم بهره است.
وی اظهار داشت: واگنی که در سال 1368 در شرکت واگن پارس اراک ساخته شده بود سال 95 برای تعمیرات اساسی به شرکت فولاد درخشان اراک ارسال شد یعنی این واگن بعد از 27 سال فعالیت به تعمیرگاه آمده در صورتی که واگن های روسی که سال 1385 وارد کشور شده اکنون برای تعمیر به فولاد درخشان ارسال شده است.
مدیرعامل شرکت فولاد درخشان اراک گفت: هزینه 2 سال تعمیرات بوژی های روسی برابر ساخت یک بوژی جدید است و فناوری ساخت واگن باری در کشور ایران به مراتب بالاتر از تولیدات خارجی است چرا که سابقه تولید واگن داخلی بیشتر از رقبا است و تولید کنندگان ایرانی دانش ساخت واگن را از آلمان ها که مهد صنایع سنگین در جهان هستند، آموخته اند.

*** وعده های دولت در خصوص حمایت از صنعت ریلی نیازمند پیگیری است
مدیرعامل واحد تولیدی پارس ریل پیشرو اراک نیز گفت: سال 1396 دولت 20 هزار میلیارد ریال برای توسعه زیر ساخت های ریلی کشور اختصاص یافت و مجلس شورای اسلامی نیز یک درصد از درآمد نفت و گاز کشور را برای همین امر مهم در نظر گرفت.
«مهدی حبیب الهی» افزود: ضمانت اصل و سود سرمایه گذاری در توسعه راه آهن توسط وزارت نفت تا 100 میلیارد دلار نیز از مصوبات مجلس شورای اسلامی است که تا کنون محقق نشده است.
وی بیان کرد: دولت موظف شده در راستای توسعه و تضمین تسهیلات و ناوگان قطار شهری تا پایان قانون برنامه ششم 2 هزار دستگاه واگن و تجهیزات مربوطه را پشتیبانی کند.
مدیرعامل واحد تولیدی پارس ریل پیشرو اراک اضافه کرد: هفت و نیم میلیارد دلار در سال گذشته از طریق شورای اقتصاد برای توسعه راه آهن به عنوان مصوبه مجلس شورای اسلامی به دولت ابلاغ شد که تکلیف این اعتبار این مشخص نیست.
حبیب الهی ادامه داد: تا کنون ریالی از این مصوبات مجلس شورای اسلامی به شرکت های واگن سازی استان مرکزی که قطب صنعت ریلی کشور محسوب می شود تزریق نشده است.
وی افزود: در مجموعه شرکت های مرتبط با صنایع ریلی استان مرکزی ظرفیت تولید 2 هزار واگن باری، 200 دستگاه واگن مسافربری، 150 واگن مترو و 15 دستگاه لوکوموتیو در سال وجود دارد و اگر شرکت های واگن سازی استان مرکزی بخواهند در ساخت، نگهداری و تعمیرات، قطعه سازی خدمات فنی و مهندسی فعالیت کنند، 750 میلیون دلار اعتبار نیاز است.
مدیرعامل واحد تولیدی پارس ریل پیشرو اراک ادامه داد: اگر این ظرفیت در شرکت های واگن سازی استان مرکزی ایجاد شود نه تنها کشور از واردات انواع واگن بی نیاز می شود بلکه میزان قابل توجهی اشتغال در این واحدها ایجاد می شود.
حبیب الهی افزود: اگر شرکت واگن پارس به عنوان مادر صنایع ریلی استان مرکزی و کشور احیا شود و به تولیدات گذشته خود برگردد در کنار آن بیش از 100 واحد تولیدی مرتبط و قطعه ساز نیز راه اندازی می شود و ظرفیت تولید و اشتغال قابل توجهی در استان مرکزی ایجاد می شود.
وی اظهار داشت: گزارش ظرفیت های ساخت و تولید واگن اراک از طریق نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی و استاندار به کمیسیون های مختلف خانه ملت و وزرای راه و شهرسازی، صنت، معدن و تجارت، اقتصاد و معاون اول رئیس جمهوری ارسال شد و وزیر صنعت، معدن و تجارت هم دستور همکاری راه آهن با شرکت های واگن سازی استان مرکزی را صادر کرد.
وی گفت: با وجود تمامی مشکلات اقتصادی و تحریم ها، مشکل تولید و اشتغال حوزه ریلی با برنامه ریزی و سرمایه گذاری هدفمند قابل رفع است.

*** قطع حمایت دولت کمر تولیدکنندگان حوزه ریلی را می شکند
رئیس انجمن ریلی استان مرکزی نیز گفت: 20 هزار دستگاه واگن باری در کشور وجود دارد که حدود 30 درصد آن فرسوده و غیر قابل استفاده است و شرکت بهره بردار هم توانایی تعمیرات آن را ندارد می طلبد دولت نسبت به حمایت این بخش برنامه ریزی کند.
«عباس صادقی» افزود: مشکل صنعت ریلی کشور صرفا نبود سرمایه گذاری نیست اگر زیرساخت ها، و برنامه ریزی های هدفمند اقتصادی در بخش ریلی تقویت شود، شمار شاغلان این بخش چند برابر می شود.
وی بیان کرد: بزرگترین تولید کننده ادوات ریلی خاورمیانه امروز در اراک با 700 نیرو و کمتر از 30 درصد ظرفیت خود فعالیت می کند.
رئیس انجمن تولیدکنندگان ریلی استان مرکزی ادامه داد: اگر واگن پارس اراک به حداکثر تولید برسد بیش از 120 شرکت وابسته به این شرکت که اکنون بخش قابل توجهی از آن ها تعطیل شده اند، نیز در استان و کشور فعال می شوند.
صادقی اظهار داشت: زیرساخت های لازم برای تولید واگن در استان مرکزی وجود دارد اما، در این چرخه نیاز به حضور شرکت ها و پیمانکاران برای تامین قطعات، ریختگری، فنر و بوژی دارد و در صورت حضور فعال این پیمانکاران می توان کشور را از واردات واگن بی نیاز کرد.
رئیس انجمن ریلی استان مرکزی افزود: هزاران تن انواع کالا در گمرک وجود دارد که به دلیل محدودیت های مختلف در بخش جاده ای و ریلی امکان انتقال وجود ندارد و می توان با گسترش شبکه ریلی نسبت به حمل آسان تر و ارزان تر کالا از گمرکات به نقاط مختلف کشور اقدام کرد.
صادقی اضافه کرد: هزینه مالی حمل و نقل ریلی کمتر از 20 درصد حمل و نقل جاده ای است و همچنین میزان آلایندگی زیست محیطی در حمل و نقل ریلی 10 درصد حمل و نقل جاده ای است، بنابراین توسعه این بخش علاوه بر صرفه جویی ارزی و ریالی، کاهش تخریب محیط زیست را نیز به دنبال دارد.

*** سهم حمل و نقل ریلی در جابه جایی بار کشور کمتر از 7 درصد است
رئیس خانه صنعت و معدن استان مرکزی گفت: بهره گیری از حمل و نقل ریلی در انتقال بار کشور کمتر از هفت درصد است که این مهمترین دلیل عقب ماندگی صنعت ریلی کشور ایران است.
« عماد مردانی» افزود: یکی از بزرگترین مشکلات ما در استان مرکزی در تمام بخش ها این است که ما نشست های استانی برگزار می کنیم و حرف های کشوری مطرح می کنیم در صورتی که صدای ما از این نشست ها به مقامات کشوری نمی رسد و باید برای عملیاتی شدن و تحقق اهداف نشست حرف ها و نظراتی برای حل مشکلات استان مطرح شود.
وی تصریح کرد: نخستین کارخانه صنعت ریلی کشور با عنوان واگن پارس اراک در استان مرکزی راه اندازی شده و با دلیل فعالیت این شرکت صنایع زیردستی بسیاری نیز در استان فعال شد و به همین دلیل می توان پایتخت صنعتی ریلی را با اقتدار به استان مرکزی نسبت داد.
مردانی اظهار داشت: دلایل اینکه فناوری صنعت ریلی کشور ضعیف است و اینکه واگن سازان استان مرکزی سفارشات لازم ندارند باید به صورت کارشناسی مشخص شود تا بتوان برای اصلاح آن چاره اندیشی کرد.
وی گفت: در ایران به میزان قابل توجهی بار در گمرکات نقاط مختلف کشور وجود دارد و اگر چه دولت های مختلف تا کنون عزمی برای انتقال جابه جایی بار از جاده به ریل نشان نداده اند اما در دولت تدبیر و امید رغبت قابل توجهی در این بخش بروز کرد و این مهم به وضوح قابل لمس است.
رئیس خانه صنعت و معدن استان ادامه داد: سالانه بیش از 20 هزار نفر به دلیل سوانح جاده ای جان خود را از دست می دهند و میزان قابل توجهی نیز در تامین زیرساخت های جاده کشور هزینه می شود که یکی از دلایل این هزینه ها، پیشی گرفتن ناوگان باری از ریلی است.
مردانی بیان کرد: علاوه بر این دولت به میزان قابل توجهی یارانه سوخت به کامیونداران پرداخت می کند که این یارانه به بخش ریلی اختصاص داده نمی شود و این مهم نیز یکی از مشکلات فعالان بخش ریلی است.
وی ادامه داد: برخی از ظرفیت های ما در صنعت ریلی، استعداد است و توانمندی نیست به عنوان مثال برای ساخت واگن مجموعه زیرشاسی و چرخ ها را وارداتی است و اگر این چرخ ها را در شرکت ماشین سازی اراک و یا هر کارخانه ای دیگر تولید شود باید چهار برابر قیمت وارداتی هزینه پرداخت به دلیل اینکه تجهیزات شرکت های ما به روز نیست و از طرفی ظرفیت صادرات برای تولید انبوه هم وجود ندارد بنابراین تولید چرخ و محور با تعداد پایین هزینه ساخت را بالا می برد.
رئیس خانه صنعت و معدن استان مرکزی بیان کرد: عمرناوگان ریلی مسافری کشورمان بیش از 30 سال و عمر ناوگان ریلی باری کشور نیز بیش از 45 سال ارزیابی می شود و نیاز به نوسازی و به روز رسانی ناوگان و توسعه خطوط ریلی به شدت در کشور احساس می شود اما، برای این مسئله مهم اعتبار هنگفت نیاز است و دولت هم به تنهایی توانایی تامین چنین اعتباراتی را ندارد.
مردانی ادامه داد: توسعه بخش ریلی کشور به حدود 850 هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد و با توجه به شرایط کشور و اعمال تحریم ها و تمرکز دولت بر تامین اقلام و کالاهای اساسی مردم، تحقق این اعتبار دور از منطق است.
وی توضیح داد: در صنعت ریلی کشور ما راه آهن مالک حتی یک واگن نیست و همه را به شرکت های بخش خصوصی واگذار کرده و طبیعی است که سیاست های بخش خصوصی براساس تفکرات درون بخشی است.
رئیس خانه صنعت و معدن استان مرکزی افزود: با وجود فعالیت گسترده شرکت واگن پارس اراک و چندین شرکت واگن سازی دیگر در نقاط مختلف کشور، شهرداری تهران در دولت نهم، برای تامین واگن های مترو این شهر با مشارکت یک شرکت چینی اقدام به راه اندازی یک شرکت واگن سازی کرد و این اقدام ضربه مهلکی بر پیکره صنعتی ریلی کشور بود.
وی بیان کرد: انجمن ریلی استان مرکزی در سال های گذشته از رئیس سازمان امور مالیاتی کشور مجوز تقسیط 6 ماه بدون سود مالیات را دریافت کرد اما، امروز اداره کل امور مالیاتی استان برای تقسط مالیات 2 درصد سود مطالبه می کند که این امر نیازمند پیگیری است.
رئیس خانه صنعت و معدن استان مرکزی افزود: حمایت دولت از شرکت های بزرگ دولتی برای حفظ و یا توسعه در جای خود قابل تحسین است اما صاحبان صنایع خرد و کوچک نیز در شرایط اقتصادی امروز انتظاراتی از دولت دارند که می طلبد مسئولان حداقل در بخش مالیاتی و یا تامین اجتماعی مشوق هایی را در اختیار این بخش قرار دهند.

*** نوسازی خطوط راه آهن یکی از راهبردهای حمایت از تولیدکنندگان صنعت ریلی است
کارشناس حمل و نقل اداره کل راه آهن استان مرکزی نیز گفت: نوسازی ریلی اهواز تا تهران بعد از 80 سال در راستای افزایش سرعت قطار نیز از اقدامات راه آهن در سطح ملی است.
«بابک داودی» افزود: یکی از رویکردهای اصلی راه آهن در سطح ملی اتصال استان های غربی به خطوط ریلی کشور است و اقدامات گسترده ای نیز از قبیل اتصال همدان، ملایر، ساوه، و راه اندازی راه آهن رشت انجام شده است.
وی بیان کرد: کشور چین در سال های گذشته پیشرفت چشمگیری در صنعت ریلی داشته به طوری که قطار شانگ های به پکن فاصله سه هزار کیلومتری را در هشت ساعت می پیماید و این مهم باعث جذب هر چه بیشتر مشتری و در نتیجه توسعه بیشتر می شود.
کارشناس حمل و نقل اداره کل راه آهن استان مرکزی ادامه داد: راه آهن پرسرعت، طویل و افزایش ظرفیت بار و مسافر محور فعالیت های راه آهن است.
داودی افزود: تولیدکنندگان داخلی ما باید توجه داشته باشند که برای رقابت با دنیا باید به تولید واگن های طویل و پرسرعت فعالیت داشته باشند چرا که ما نمی توانیم همچنان با نقشه و برنامه ریزی های گذشته واگن تولید کنیم.
وی بیان کرد: در گذشته حمل و نقل بار در خطوط ریلی سه درصد مجموع حمل و نقل کشور بود که درحال حاضر این میزان به هفت درصد رسیده و اگر این مهم به 30 درصد برسد می توان گفت که صنعت ریلی کشور ایران در زمره صنایع ریلی بزرگ جهان قرار دارد.
کارشناس حمل و نقل اداره کل راه آهن استان مرکزی بیان کرد: تعمیر و نگهداری یکی از اولویت های راه آهن استان مرکزی مرکزی و با وجود اینکه ما حتی یک واگن هم نداریم، در سال گذشته رتبه نخست تعمیرات و نگهداری واگن کسب شد.
داودی اظهار داشت: با وجود اینکه راه آهن استان مرکزی واگن ندارد اما امسال بیش از 2 هزار و 100 دستگاه واگن و 11 هزار چرخ و محور در این استان تعمیر اساسی شده که بر این اساس 300 فرصت شغلی در استان ایجاد شده است.
کارشناس حمل و نقل اداره کل راه آهن استان مرکزی توضیح داد: در سال های گذشته چندین مرتبه از ذوب آهن اصفهان درخواست شده که به راه آهن کشور ریل تزریق کند اما تا کنون پاسخی دریافت نشده و این نشان می دهد که ظرفیت تولید ریل در کشور با تنگنا روبروست.
کارشناس حمل و نقل اداره کل راه آهن استان مرکزی افزود: شرایط امروز دنیا رقابتی است و برای ماندن و رقابت کردن باید فناوری، سرعت در ساخت و صرفه جویی و کیفیت بالا در دستور کار تولیدکنندگان و به خصوص واگن سازان قرار گیرد.
داودی گفت: اتصال به مبادی بارگیری، دوخطه کردن خطوط ریلی، اتصال استان های فاقد راه آهن به شبکه از دیگر فعالیت های راه آهن کشور در راستای تامین زیرساخت های این بخش است که تحقق آن ظرفیت تولید واگن در کشور را بالا می برد.

*** برنامه ریزی های پراکنده مهمترین مشکل صنعت ریلی کشور است
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی نیز گفت: برنامه ریزی های بلندمدت نا مشخص و پراکنده و نبود سرمایه در گردش مهمترین مشکلات شرکت های واگن سازی کشور و همچنین استان مرکزی است.
«رضا اشتری» افزود: افزایش تعرفه واردات واگن یکی از برنامه های وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در این راستا بتوان توان تولید رقابتی واحدهای داخلی را افزایش داد.
وی ادامه داد: وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین به دنبال وصول مطالبات واگن سازان و قطعه سازان واگن است و این مهم از سوی مقام عالی وزارت نیز پیگیری می شود.
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی بیان کرد: ساخت شهرک ریلی هم به غیر از هزینه چیزی برای استان به همراه ندارد و می توان با ایجاد هماهنگی های موثر بین واحدهای تولیدی واگن ساز زمینه توسعه هر چه بیشتر این صنعت را در استان فراهم کرد.
اشتری ادامه داد: در خصوص ثبت سفارشات و واردات مواد اولیه، مهمترین مشکل تامین و انتقال ارز است و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی تمام ظرفیت خود را برای حل این مشکل به کار بسته و توفیقاتی را نیز در این بخش به دست آورده است.
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی گفت: براساس مصوبات ستاد تسهیل و رفع موانع تولید 16 مرداد ماه امسال کسانی که سفارشات آن ها وارد گمرک شده بود، می توانستند با ارز دولتی وارد کشور کنند و بعد از این تاریخ شرایط مذکور برای هیچ شرکتی در کشور فراهم نشده است.
اشتری ادامه داد: با توجه به شرایط تحریم و کاهش فروش نفت دولت نمی تواند ارز دولتی برای واردات هر نوع کالایی را تخصیص دهد و این مهم تنها برای واردات کالاهای اساسی اعمال می شود.
وی افزود: نهادها و سازمان های دولتی بسیاری در استان مرکزی وجود دارند که سرمایه های پراکنده ای دارند و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در نظر دارد با اعمال سیاست ها و مشوق هایی سرمایه پراکنده این دستگاه ها در راستای سرمایه گذاری بخش تولید به کار بگیرد.
معاون برنامه ریزی و سرمایه گذاری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی گفت: شرایط و اصلاحات ساختاری بانک ها هم به شکلی است که نمی توان تا پنج سال آینده انتظار حمایت تسهیلاتی از بانک ها به خصوص در بخش های سرمایه بر مثل صنایع ریلی داشت.

*** دولت به تنهایی نمی تواند پاسخگوی نیازهای مالی صنعت ریلی باشد
مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری مرکزی گفت: دولت برای تهیه کالاهای اساسی مردم 11 میلیارد دلار در نظر گرفته بود که تا کنون ابلاغ نشده بنابر این چگونه امکان دارد که برای تولید واگن هفت و نیم میلیارد دلار تخصیص داده شود؟
«محمود نعمتی» افزود: عنوان شده به روز رسانی و تجهیز ناوگان ریلی کشور در راستای عملیاتی کردن اهداف برنامه ششم توسعه 850 هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد اما تخصیص این رقم با توجه به شرایط اقتصادی کشور امکانپذیر نیست.
وی ادامه داد: بر اساس گزارشات فعالان صنعت ریلی استان مرکزی، تکمیل زیرساخت های این صنعت استان 75 هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد و این در صورتی است که مجموع بدهی های شرکت واگن پارس بزرگترین شرکت واگن سازی منطقه به سه هزار میلیارد ریال هم نمی رسد و شرکت با همکاری دولت تا کنون نتوانسته مشکل بدهی سه هزار میلیارد ریالی این شرکت را مرتفع کند.
مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری مرکزی توضیح داد: راه آهن جمهوری اسلامی در روزهای اخیر به دلیل تراکم بار در بنادر مختلف کشور و نبود واگن کافی برای انتقال این بارها به نقاط مختلف کشور فشارهای زیادی متحمل شد، بنابراین شرکت های بهره بردار به واگن به خصوص واگن باری نیاز دارند و به شرکت های تولید کننده هم مراجعه می کنند اما پشتوانه مالی بخش خصوصی، برای ساخت در شرکت های داخلی کم است.
نعمتی گفت: به همین دلیل شرکت های بهره بردار با توجه به تقاضای بسیار بالا و از طرفی نا توانی شرکت های تولید کننده داخلی در ساخت واگن، نیازهای خود را از دیگر کشورها تامین می کنند.
وی یادآوری کرد: بهره برداران واگن ها بیشتر خصوصی هستند و تمرکز سوددهی در بخش خصوصی چیز تازه ای نیست، بنابراین برای رسیدن به اهداف خود به دنبال خرید واگن به بهترین شکل ممکن است و این حق را دارد که از هر کجای دنیا تامین واگن کند.
مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری مرکزی افزود: پرداخت نکردن مالیات هم در سازمان تامین اجتماعی و هم در سازمان امور مالیاتی جریمه دارد و سازمان امور مالیاتی می تواند این جریمه را کاهش داده و در دریافت آن با واحدهای تولیدی مدارا کند اما سازمان تامین اجتماعی این مجوز را ندارد و برای این کار باید از مجلس شورای اسلامی مجوز دریافت کند.
نعمتی افزود: اگر امروز دولت از واحدهای تولیدی دولتی حمایت می کند به دلیل این است که مشکلات صنایع کوچک استان مرکزی در مقابل صنایع بزرگ کمتر است.
مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری مرکزی توضیح داد: در 2 و یا سه سال گذشته انتظار می رفت شرایط اقتصادی کشور رو به بهبود حرکت کند اما امسال به دلایل مختلف از جمله تحریم ها شرایط تولیدکنندگان ریلی از جمله واگن پارس مثل دیگر فعالان اقتصادی وخیم شد و مدیریت ارشد استان از مدیرعامل این شرکت خواسته تا مالک این واحد تولیدی(شرکت ایدرو) نمایندگان خود را به استان اعزام کرده تا در مورد آینده این شرکت چاره اندیشی شود.
نعمتی گفت: اگر چه مقوله انتقال شرکت واگن پارس از صنایع دفاع به شرکت ایدرو همچنان مشخص نیست اما این واحد از سوی شرکت ایدرو اداره می شود.
وی تصریح کرد: واگن پارس اراک یکی از نشان های صنعتی استان مرکزی است و اکنون حدود یکهزار نفر در این شرکت فعالیت دارند دولت هم حمایت از این شرکت را یکی از وظایف خود می داند.
مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری مرکزی تاکید کرد: مهمترین مشکل استان مرکزی در صنعت ریلی نداشتن حتی یک واگن است و زمانی که راه آهن ناوگان خود را به بخش خصوصی واگذار کرد حتی یک شرکت اراکی یک واگن دریافت نکرد و اگر این اتفاق افتاده بود شاید می شد مشکلات این صنایع ریلی استان مرکزی را بهتر حل و فصل کرد.
نعمتی ادامه داد: توسعه راه آهن یکی از برنامه های اولویت دارد دولت یازدهم است و در برنامه های چشم انداز و برنامه های توسعه، رقم ها هم مشخص است و به عنوان مثال 2 سال پیش 40 میلیون تن از طریق ریل در کشور جابجا شد اما سال 96 این میزان به 60 میلیون تن رسید.
حدود 40 واحد تولیدی در زمینه ریل و راه آهن در نقاط مختلف استان مرکزی دایر و فعال است.