به گزارش ایران اکونومیست؛ تئاتر مدارس با قدمت ۹۸ سال از زمانی که باغچه‌بان در سال ۱۲۹۸ اولین تئاتر را در مدرسه «احمدیه» در مرند به اجرا درآورد,پایه گذاری شد.
میرزا جبار عسگرزاده (باغچه‌بان) در سال ۱۲۹۸ در مدرسه «احمدیه» مرند نمایشنامه «خُرخُر» تألیف خودش را با کودکان این مدرسه روی صحنه برد.
باغچه‌بان در این خصوص گفته است «در آن زمان هیچ‌گونه وسایل تربیتی برای خردسالان از قبیل کار‌های دستی، بازی، نمایشنامه، سرود، شعر، قصه و ... در ایران وجود نداشت. من به ابتکار خودم این وسایل را که موردنیاز بود با دست و فکر و قلم خودم تهیه کردم و با استفاده از قصه‌های عامیانه که از بچگی به یاد داشتم، برای بچه‌ها نمایشنامه و شعر و سرود و چیستان ساختم.»
تئاتر دانش آموزی از آن روز‌ها تا به امروز فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده است. تاثیرگذاری تئاتر در تربیت کودک و نوجوان بر کسی پوشیده نیست، مسئولان و هنرمندان معتقدند تئاتر باید از سنین پایین وارد زندگی کودکان شود تا خلاقیت‌های کودک را به کار بگیرد. به همین منظور تئاتر دانش آموزی شکل گرفته است تا بتواند به عنوان یک ابزار برای تعلیم و تربیت و بروز خلاقیت به کار گرفته شود.
تئاتر در طرح درس آموزش و پرورش جایگاه مهمی دارد
محمد عبدی کارگردان تئاتر کودک و نوجوان و مربی آموزشی تئاتر در مدارس در خصوص اهمیت آموزش تئاتر در آموزش و پرورش گفت: دانش آموزان امید آینده جوامع بشری ما هستند از این رو یک نظام آموزشی سالم در جهت ارائه آموزش و پرورش صحیح و دقیق, باید راهکار‌هایی را برای ایجاد خلاقیت، ابتکار، رشد ذهنی برای دانش آموزان فراهم کند. فکر می‌کنم تئاتر وسیله‌ای برای پاسخگویی به نیاز‌های فطری، روحی، ذهنی است.
وی افزود:تئاتر در طرح درس آموزش و پرورش جای مهمی دارد به این دلیل که در جوامع امروزی تئاتر به عنوان یکی از اساسی‌ترین ارکان فرهنگی و یکی از مظاهر مهم تمدن بشر استفاده می‌شود و اگر دانش آموزان با تئاتر آشنا شوند می‌توانند شناخت بیشتری روی خود، بدن، بیان و حس داشته باشند و همچنین با کار‌های گروهی آشنا خواهند شد.
عبدی با بیان اینکه در تئاتر آموزش و پرورش تعریف‌های مشخصی وجود ندارد، گفت: در واقع گروه تئاتر دانش آموزی یک گروهی هستند که خودشان تمام مسائل و کار‌ها را تجربه می‌کنند و انجام می‌دهند. هدف از تئاتر دانش آموزی بیشتر از تولید یک نمایش، تاثیر بر عوامل اجرایی و دانش آموزان است. تئاتر لازمه آموزش و پرورش است و امیدوارم طرح درس یا کلاس تئاتر در مدارس آموزش و پرورش جای خود را پیدا کند. نه تنها تئاتر بلکه جای هنر در آموزش و پرورش ما بسیار خالی است و باید در این زمینه بازنگری شود.
کلاس تئاتر باید برای دانش آموزان مفید باشد
عبدی در خصوص نقش مربی متخصص در تئاتر دانش آموزی تصریح کرد: نقش مربی بسیار حائز اهمیت است. مربی به عنوان یک راهنما برای یک گروه می‌تواند دانش آموزان را علاقه‌مند و یا حتی نسبت به هنر سرخورده کند. مربیانی که در سطح آموزش و پرورش تئاتر کار می‌کنند باید به این توجه داشته باشند که از تجربه‌های خود دانش آموزان در راستای تئاتر استفاده و اعتماد به نفس را در بچه‌ها بیشتر کنند و باعث رشد و شکوفایی استعداد‌های بچه‌ها در هر زمینه‌ای باشند.
وی ادامه داد: مربیان تخصصی در زمینه آموزش و پرورش تئاتر نداریم از این رو کیفیت جشنواره تئاتر مدارس نیز زیاد دلچسب نبود و این به سیاست مدارس برمی گردد. مدارس معمولا می‌خواهند فقط کاری را جمع کنند تا به اجرا برسد و در جشنواره مدارس حائز رتبه شود. فکر می‌کنم باید در این زمینه بازنگری شود. کلاس تئاتر باید برای دانش آموزان مفید باشد و هدف از تشکیل کلاس تئاتر همان لحظه‌ای باشد که دانش آموزان در کلاس تئاتر پرورش و شناخت پیدا می‌کنند.
حمایت از هنر و تئاتر دانش آموزی بسیار جای بحث دارد
مربی تئاتر مدارس با بیان اینکه با حضور آقای قناعتیان در وزارت آموزش و پرورش در خصوص حمایت از تئاتر دانش آموزی و بحث آموزش در مدارس اتفاق بهتری رقم خورد، تصریح کرد: به عنوان مثال سال گذشته اولین سالی بود که تئاتر دانش آموزی برتر کشور توانست در جشنواره بین المللی عروسکی یونیما به عنوان برگزیده شرکت کند و این اتفاق بهتر و بیشتر پیگیری می‌شود. وقتی یک کار دانش آموزی در استان تهران حائز رتبه برتر می‌شود و در واقع از بین ۲۵۰ الی ۳۰۰ اثر، آن کار برگزیده تهران شده فکر می‌کنم لایق آن است که حداقل یک اجرای عموم برود و صرفا اجرای دانش آموزان به جشنواره منتهی نشود.
عبدی افزود: معمولا تمام دانش آموزانی که تئاتر دانش آموزی کار می‌کنند، اجرای نهایی آنها در جشنواره استان تهران خواهد بود که آن هم با حضور ۲۰ تا۳۰ تماشاچی خاتمه پیدا می‌کند. از نظر من باید جور دیگری نگاه کرد و برای اجرا‌های برگزیده راهکار‌هایی را پیدا کرد یا از اداره کل آموزش و پرورش کمک گرفت، چون این اداره سالن‌های زیادی در دست دارد و می‌توانند خیلی راحت به این دانش آموزان کمک کنند.
وی بیان کرد: بنده سال گذشته طرحی را تحت عنوان «دستاورد‌های هنری دانش آموزان در یک سال اخیر» به آموزش و پرورش ارائه کردم. تا در این طرح آموزش و پرورش, تمام هنرمندانِ دانش آموز که در سطح استان یا کشور برگزیده شدند یک هفته حمایت کند و کارهایشان را به نمایش بگذارد. حالا این هنر می‌تواند عکاسی، موسیقی، تئاتر یا نقاشی باشد. متاسفانه اتفاقی که الان می‌افتد این است که دانش آموزان وقتی در سطح کشور حائز رتبه برتر می‌شوند فقط به یک لوح تقدیر بسنده می‌شود و این اصلی‌ترین مشکل حمایتی است. وقتی کاری حائز رتبه برتر می‌شود باید به آن کمک کرد تا دیده شود نه صرفا به یک لوح تقدیر و تشکر بسنده کنیم. حمایت از هنر و تئاتر دانش آموزی بسیار جای بحث دارد.
تئاتر روی آینده دانش آموزان و نگاهشان به زندگی تاثیرگذار است
عبدی در خصوص تاثیر تئاتر دانش آموزی روی کودکان و نوجوانان تشریح کرد: تئاتر می‌تواند روی آینده دانش آموزان و نگاهشان به زندگی تاثیر بگذارد. در بحث هنر در مدارس ریشه‌ای برخورد نکردیم. تئاتر و هنر در مدارس می‌تواند باعث شود که دانش آموز رشته مورد علاقه خود را کشف کند و به غیر از آن, گروهی کار کردن را یاد بگیرد. یکی از مشکلات جامعه ما نبود همکاری گروهی بین اعضای جامعه است که تئاتر می‌تواند کار گروهی و شناخت دانش آموزان روی خودشان را آموزش دهد. اگر در مدارس به تئاتر و هنر بیشتر توجه کنیم روی آینده بچه‌ها تاثیر بسیار مهمی گذاشته‌ایم.
کارگردان تئاتر کودک و نوجوان در خصوص سهم هنرمندان مشغول در تئاتر کودک و نوجوان در تئاتر دانش آموزی بیان کرد: محل تغذیه اصلی تئاتر دانش آموزی می‌تواند هنرمندان کودک و نوجوان باشد، ولی متاسفانه در ایران تئاتر نوجوان بسیار کم داریم. از این جهت وقتی می‌خواهم به بچه‌های دبیرستان کار معرفی کنم مجبورم یا کار‌های بزرگسال معرفی کنم یا کار‌های کودک که سلیقه آنها نیست. مدارس و آموزش وپرورش باید راهکار‌هایی را برای هنرمندان و دانش آموزان ارائه دهند. در سال‌های گذشته جشنواره‌ای به اسم کانون‌ها بود. در این جشنواره نوجوانان می‌توانستند خودشان کار تولید کنند و به اجرا ببرند. در سال‌های بعد جشنواره شمسه این مسئولیت را بر عهده داشت و محل تولید تئاتر برای نوجوانان بود. در حال حاضر به غیر از جشنواره تئاتر دانش آموزی کشور هیچ جشنواره‌ای برای تولید تئاتر در سنین نوجوان وجود ندارد؛ و این موضوع یک ضعف بسیار عمیق و ریشه‌ای است.
عبدی در خصوص نقش آموزشی تئاتر در مدارس اظهار داشت: در حال حاضر کشور‌های پیشرفته مانند فرانسه و کشور‌های اروپایی برای تعلیم و تربیت در هر رشته‌ای از امکانات هنر‌های نمایشی استفاده می‌کنند. تاثیر‌های آموزشی تئاتر در آموزش و پرورش می‌تواند یک مطلب را چندین برابر جذاب‌تر و عمیق‌تر برای بچه‌ها مفهوم کند. همچنین یک نقش آموزشی دیگر آن این است که بچه‌ها در کارگاه‌ها از لحاظ روحی و روانی تخلیه می‌شوند و در واقع تمام روحیه‌های خود را می‌توانند در کلاس‌های تئاتر تخلیه کنند و این باعث می‌شود در کلاس‌های درسی تمام تمرکزشان روی درس باشد. همچنین موضوع تئاتر دیدن برای بچه‌ها یکی دیگر از نقش‌های آموزشی تئاتر در مدارس است. فکر می‌کنم بچه‌ها با تئاتر دیدن می‌توانند بسیار آموزش پذیر باشند و بسیاری از آموزش‌ها را می‌توانیم با تئاتر به بچه‌ها یاد دهیم.
