میادین نفتی و گازی که بعد از انقلاب کشف و بهره‌برداری شدند

به گزارش ایران اکونومیست، در این میان کشف میدان گازی پارس جنوبی به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین منابع گازی جهان و کشف میدان‌های عظیم نفتی آزادگان و یادآوران از مهم‌ترین دستاوردهای فعالیت‌های اکتشافی طی این سال‌ها به شمار می‌رود.

 

اکتشاف ذخایر نفت و گاز در فلات قاره ایران از یک قرن پیش آغاز و بخش عمده‌ای از این ذخائر کشف شده و مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. اکتشاف نفت و گاز در حقیقت پایه و پشتوانه فعالیت‌های بعدی در زنجیره ارزش نفت و گاز است. در دهه دوم انقلاب اسلامی و پس از اتمام جنگ تحمیلی، آهنگ فعالیت‌های اکتشافی در ایران به تدریج سرعت گرفت و امکانات بیش‌تری به آن اختصاص داده شد.
با این حال برخی کارشناسان بر این عقیده‌اند که ایران می‌توانست با توجه به منابع نفت و گازی که در اختیار دارد و هم‌چنین با توجه به جایگاه جغرافیایی‌اش در منطقه، به هاب انرژی در منطقه تبدیل شود، اما متاسفانه طی سالهای گذشته، فرصت‌های زیادی در این زمینه از دست رفته است. اگر این اتفاق می‌افتاد، امکان تحریم ایران وجود نداشت و منافع اقتصادی و سیاسی زیادی برای کشور به همراه داشت.
فهرست میادین نفتی و گازی کشف شده در بعد از انقلاب
در این راستا، از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون ۶۵ میدان نفتی و گازی کشف شده‌اند. کشف میدان گازی پارس جنوبی که یکی از بزرگترین منابع گازی جهان به شمار می‌رود، کشف میدان‌های عظیم نفتی آزادگان و یادآوران از مهم‌ترین دستاوردهای فعالیت‌های اکتشافی در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی است.
میدان گازی پارس جنوبی، میدان نفتی آزادگان، میدان نفتی یادآوران، میدان گازی تابناک، میدان نفتی چنگوله، میدان نفتی آذر، میدان گازی کیش، میدان نفتی بند کرخه، میدان نفتی اروند، میدان سردار جنگل، میدان خیرآباد، میدان گازی گردان، میدان گازی زیره، کشف گاز در افق خامی میدان بی‌بی حکیمه، لایه نفتی میدان پارس جنوبی، میدان نفتی و گازی آرش، کشف گاز و میعانات گازی در شازند خامی میدان کرنج، میدان نفتی منصورآباد، میدان گازی هما، کشف گاز در شازندهای داریان، گدوان و سهلیان میدان مارون، میدان نفتی توسن، میدان گازی دی، کشف نفت و گاز در افق خامی میدان بینک، کشف میدان گازی لاوان در طاقدیس دهروم، مخزن سروک میدان رامین، مخزن دهروم میدان بلاد، مخزن خامی میدان نفتی منصوری و مخزن خامی میدان نفتی آب تیمور، بخشی از میادین کشف شده هستند.
هم‌چنین میدان نفتی پرنج، مخزن گازی سهلیان در میدان اهواز، میدان گازی سفیدزاخور، مخزن گازی ژوراسیک، در میدان کوه آسماری، میدان گازی فارسی، میدان نفتی عسلویه، میدان نفتی و گازی بالارود اندیشمک، میدان اهواز، میدان جفیر، میدان آبان، میدان سفیدباقون، میدان هالگان، میدان فرزاد b، میدان بینالود، میدان سوسنگرد، میدان سومار، میدان طوس، میدان سفید، میدان کوپال جنوب شرقی، میدان خیام، میدان دلاوران، میدان مهر، میدان سامان، میدان سپهر، میدان سهراب، میدان دهلران، میدان بیستون، میدان خارتنگ، میدان خسرو، میدان یادمان، میدان پازند، میدان دوستکو، میدان دونگ، میدان چارک، میدان شهیدان، میدان سراب و میدان آریا در خلیج فارس، دیگر میادین نفتی و گازی بودند که از ابتدای انقلاب تاکنون کشف شده‌اند.
تزریق گاز به میادین نفتی
اولویت اکتشاف نفت و گاز در نواحی مرزی و مشتری با کشورهای همسایه بوده، به‌طوری که عمده فعالیت‌های مذبور از جمله حفاری و لرزه‌نگاری در آن مناطق صورت گرفته است. اما به‌منظور برداشت صیانتی از مخازن نفتی ایران و افزایش ضریب بازیافت آن‌ها، عملیات تزریق گاز به آن‌ها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. میزان تزریق گاز به میادین نفتی در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۵۷ بیش از ۳۰ برابر افزایش یافته است، به‌طوری که در حال حاضر در ۹ میدان از میادین نفتی خشکی (بی‌بی حکیمه، پارسی، آغاجاری، کوپال، گچساران، مارون، کرنج، نرگسی و هفت‌گل) تزریق گاز صورت گرفته است.
تولید گاز طبیعی
ارزیابی تولید این حامل انرژی نشان می‌دهد که متوسط تولید گاز طبیعی در سال ۱۳۵۷، معادل ۱۱۰ میلیون مترمکعب در روز بوده که این میزان در سال ۱۳۹۶ به ۸۴۶ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است، یعنی حدود هشت برابر شده است.
تولید میعانات گازی به تبع افزایش تولید گاز
طبیعی است در سال‌های پس از انقلاب اسلامی، تولید میعانات گازی در سال ۱۳۹۶ نسبت به سال ۱۳۵۷ هم بیش از ۲۰ برابر افزایش یافته است.
پروژه‌های راه‌اندازی شده بخش بالادستی
فاز اول طرح توسعه میدان نفتی یادآوران، فاز اول طرح توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی، طرح توسعه میدان نفتی یاران شمالی، آغاز تولید نفت خام از میدان نفتی یاران جنوبی، راه‌اندازی فازهای اول و دوم توسعه میدان نفتی دارخوئن، بهره‌برداری از فازهای اول و دوم تولید زودهنگام میدان نفتی آزادگان جنوبی، آغاز تولید نفت خام از میدان نفتی مشترک آذر، آغاز تولید نفت خام از لایه نفتی میدان پارس جنوبی، توسعه میدان سلمان، توسعه میدان مشترک نصرت، طرح توسعه میدان نفتی سروش، توسعه میدان نفتی درود، طرح توسعه میدان نفتی نوروز، توسعه فاز یک میدان نفتی منصوری آسماری، بهره‌برداری از طرح تولید زودهنگام میدان نفتی هنگام، راه‌اندازی طرح توسعه میدان نفتی مسجدسلیمان – فاز یک، راه‌اندازی طرح توسعه میادین نفتی سروستان و سعادت‌آباد، فاز یک طرح توسعه میدان نفتی آبان، طرح توسعه میدان نفتی پایدار غرب بنگستان، تولید زودهنگام میدان نفتی بالارود و توسعه میدان نفتی دهلران پروژه‌های راه‌اندازی شده بخش بالادستی بعد از انقلاب به شمار می‌روند.
پروژه‌های توسعه میادین گازی
از سوی دیگر تکمیل و راه‌اندازی فازهای ۱ تا ۱۰، ۱۲، ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ میدان گازی پارس جنوبی و هم‌چنین پیگیری طرح‌ توسعه فازهای ۱۳، ۱۴، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ و فاز ۱۱ این میدان گازی، توسعه میادین نار و کنگان، توسعه میدان‌های آغار و دالان و تاسیسات نم‌زدایی دالان، توسعه میدان سرخون، توسعه میدان گورلین، توسعه میدان گنبدلی، توسعه میدان خان‌گیران، راه‌اندازی طرح توسعه میدان گازی تابناک، تکمیل و توسعه فاز اول میدان گازی تنگ بیجار، راه‌اندازی طرح توسعه میدان‌های گازی هما، شانول و وراوی، بهره‌برداری از پالایشگاه گاز پارسیان یک، فاز دوم در منطقه لامرد، تکمیل توسعه مخزن گازی مارون خامی پروژه‌های توسعه میادین گازی طی ۴۰ سال گذشته هستند.