به گزارش ایران اکونومیست به نقل از وبگاه تحلیلی مسائل اقتصادی و انرژی جهان (آسیا رویو)، افزایش یکجانبه گرایی ایالات متحده موجب نگرانی درمورد استفاده از دلار برای تجارت نفت در میان دولت های مختلفی شده است. از این رو پیش بینی می شود که انحصار دلار به عنوان وسیله ای در تجارت جهانی نفت خام، به طور فزآینده ای رو به افول و از سوی ارزهای دیگر به چالش کشیده خواهد شد.
چین، که هم اکنون در جنگ تجاری با آمریکا به سر می برد، تجارت نفتی با یوآن را گسترش داده و از قدرت پول خود برای اطمینان و ثبات بازارهای یوان پایه استفاده می کند. در همین حال، روسیه و اتحادیه اروپا نیز به دنبال کاهش وابستگی خود به دلار برای پرداخت ها در مراودات مربوط به نفت هستند.
از این منظر 'تاکشی کومون' و 'یاشو چو' دو تحلیل گر تارنمای تخصصی آسیا رویو از خطرات ناشی از وابستگی زیاد به دلار متعاقب تحریم های جدید دولت ایالات متحده علیه سایر کشورها سخن می گویند و به زغم این دو، برجستگی این واقعیت در آینده بیشتر روشن می شود.
برقراری معاملات نفتی مبتنی بر یوآن در بورس بین المللی انرژی شانگهای، حضور ارز چین در بازارهای نفت خام را تقویت کرده است. از این رو حجم معاملات روزانه یوآن در بورس بین المللی انرژی شانگهای به سرعت در حال افزایش و معاملات در 6 ماه گذشته دو برابر شده است.
چین در سال 2017 از ایالات متحده به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت در جهان پیشی گرفته و واردات خود را به میزان هشت درصد افزایش داده است. یک مرکز تحقیقاتی وابسته به 'سینوپک'(Sinopec) پیش بینی کرده است که ظرفیت پالایشگاه های این کشور در سال 2019 نیز به میزان هشت درصد افزایش خواهد یافت.
در حال حاضر برای تعیین قیمت نفت خام، سرمایه گذاران به دلیل شفافیت به بازارهای اوراق بهادار اروپایی تمایل دارند. با این وجود، به دنبال تغییرات ساختاری در بازار فعلی نفت چین و جذب سرمایه گذاران از خارج از کشور، پکن فرصت جایگزنی در چنین موضوعی را دارد.
چین به طور پیوسته تجارت یوآن را با کشورهای تولید کننده نفت که با ایالات متحده آمریکا نیز اصطکاک دارند، افزایش داده است.
در ماه مه (اردیبهشت)، دونالد ترامپ مجددا تحریم هایی را علیه ایران اعمال و از دیگر کشورها خواست که واردات نفت ایران را به صفر برسانند. اما چین نه تنها از این رویکرد آمریکا پیروی ندارد، بلکه قصد دارد که واردات نفت از ایران را به صورت منظم و همچون گذشته ادامه دهد.
تاکوئی ناگومی اقتصاددان ارشد شرکت ملی نفت، گاز و فلزات ژاپن در این باره به آسیا رویو گفت: چین به عنوان بزرگترین وارد کننده نفت ایران، احتمالا واردات خود را بطور منظم ادامه خواهد داد و با ارز خود یعنی یوان پرداخت ها را انجام می دهد. وی پیش بینی کرد که اگر استفاده از یوان برای معاملات افزایش یابد، تقاضا برای این ارز چینی به عنوان وسیله ای در محافظت از نوسانات قیمت ها نیز افزایش می یابد.
روسیه نیز تلاش هایی برای کاهش وابستگی خود به نفت دلار را انجام داده است و از این رو بخشی از صادرات نفت خود به چین را با یوان دریافت می کند. ایالات متحده تحریم های اقتصادی را علیه گروه های نفتی روسیه از جمله 'Rosneft' تحمیل کرده است و معاملات با دلار برای آنها دشوار خواهد بود.
تلاش دیگر، رهایی روسیه از استیلای دلار، مربوط به سیاست روسیه در قبال کشورای آسیای مرکزی موصوف به 'اتحادیه اقتصادی اورآسیا' است. این اتحادیه اقتصادی منطقه ای شامل قزاقستان و دیگر کشورهای عضو سابق اتحاد جماهیر شوروی است و از این طریق روسیه قصد دارد که بازارهای انرژی مشترک را ایجاد کند و در خلال آن، ارز خود را گسترش دهد.
ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه، در نشست اتحادیه اروپا در ماه دسامبر(دی)، گفت: ما برنامه های گسترده ای برای شکل گیری بازارهای مشترک گاز، نفت و فرآورده های نفتی داریم. این برنامه ها نشان می دهد که استفاده از ارز روسیه (روبل) برای پرداخت ها به کشورهای عضو موثر و کارآمد خواهد بود.
اتحادیه اروپا نیز از خطرات وابستگی سنگین به نفت دلارپایه آگاه است. کمیسیون اروپا اعلام کرد که قصد دارد در اواخر ماه دسامبر(دی ماه) قیمت مرجع در مراودات نفت را یورو اعلام کند.
رویکرد تقابلی ترامپ در اقتصاد و سیاست موجب شده است بازیگران بزرگی همچون اتحادیه اروپا، چین و روسیه به فکر ارز جایگزین و دریچه های روشنی همچون جایگزنی ارز به نفع خود و کشورهای همپیمان خود باشند.
