روزشمار پایان مسکن مهر به جریان افتاد

به گزارش ایران اکونومیست، پروژه دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی مسکن مهر از نظر ابنیه تقریبا به پایان رسیده اما ۳۹۰ هزار واحد نیمه‌تمام وجود دارد که بخش اصلی مشکلات آنها به نبود انشعابات، خدمات، زیرساخت‌ها و هم‌چنین نبود متقاضی مربوط می‌شود. طبق برآوردها برای پایان دادن به پروژه مسکن مهر ۱۱ هزار میلیارد تومان منابع نیاز است که با توجه حساسیت اجتماعی طرح و مقایسه این رقم با اعتبار ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی پروژه‌های عمرانی کل کشور، عدد چندان بالایی محسوب نمی‌شود، اما تحقق این رقم تا کنون محقق نشده است. بنابراین دولت در تبصره ۸ لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ ساز و کار قانونی برای استفاده از منابع داخلی شرکت عمران شهرهای جدید و سازمان ملی زمین و مسکن به منظور کمک به طرحهای زیربنایی و روبنایی و همچنین اتمام واحدهای مسکونی مهر را لحاظ کرده است.
راهکار دیگر که می‌تواند کمک موثری به زیرساخت‌های مسکن مهر کند در بند «هـ» از تبصره ۱ لایحه بودجه عنوان شده است. در این بند شرکت ملی نفت ایران مکلف شده شش هزار میلیارد تومان از منابع دریافتی خوراک پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌ها را به دستگاه‌های اجرایی  برای خرید قیر مصرفی پروژه‌ها اختصاص دهد. ۵۰ درصد از این اعتبار برای روکش آسفالت راه‌های اصلی، فرعی و روستایی و معابر محلات هدف بازآفرینی شهری، پروژه‌های مسکن مهر و فرودگاه‌های کشور در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار می‌گیرد که تایید این دو تبصره از سوی نمایندگان می تواند جشن پایان مسکن مهر را در تابستان ۹۸ رقم بزند.
وزیر راه و شهرسازی روز پنج‌شنبه ششم دی‌ماه در بازدید از پروژه‌های شهر جدید پردیس به روش‌های جدید تأمین مالی تکمیل مسکن مهر اشاره و تاکید کرد: برای کل مسکن مهر شش ردیف بودجه در لایحه بودجه ۹۸ پیش‌بینی کردیم تا منابع لازم برای تولید مسکن در این لایحه لحاظ شود.
خانه دار کردن متقاضیان باقی مانده مسکن مهر، یکی از اهداف مدنظر قوای سه گانه، رییس‌جمهور و وزیر جدید راه و شهرسازی است و در سالهای اخیر همواره مورد درخواست مردم و مسوولان بوده است. در روزهای اخیر نیز وزیر راه و شهرسازی در سفر به پردیس از اختصاص شش ردیف بودجه در لایحه بودجه ۹۸ برای مسکن مهر خبر داد. با این حال هم‌اکنون اعتبار قابل توجهی برای اختصاص به واحدهای باقی مانده مسکن مهر که دچار نوسانات نرخ ارز شدند وجود ندارد. گفته می‌شود برای اجرای پروژه‌های عمرانی کشور حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که مسکن مهر نیز یکی از آنها محسوب می‌شود. اما به عقیده‌ی کارشناسان از نظر اجتماعی، مسکن مهر را نمی‌توان با سایر پروژه‌ها مقایسه کرد. به طور مثال حدود ۵۲ هزار واحد در شهر جدید پردیس باقی مانده که حساسیت بالایی درخصوص آن وجود دارد و تنها معطل ایجاد ساز و کار قانونی برای اختصاص ۲۰۰۰ میلیارد تومان منابع دولتی است که در صورت تحقق می‌تواند تغییر شگرفی را در این شهر ایجاد کند.
لزوم رسیدگی به وضعیت پردیس از آن جهت اهمیت دارد که در مقایسه با هشتگرد، پرند، اندیشه و سایر شهرهای اطراف تهران از پیشرفت فیزیکی و خدمات جانبی کمتری برخوردار است. تا کنون ۳۰ هزار واحد مسکن مهر در پردیس افتتاح شده و ۵۲ هزار واحد در مرحله ۸۶ درصد پیشرفت فیزیکی قرار دارد. اما به دنبال نوسانات نرخ ارز، قیمت نصبیات مراحل پایانی سه تا چهار برابر افزایش یافته و این موضوع برای پیمانکاران تبدیل به معضل شده است. از سوی دیگر طبق گزارش‌های میدانی، با توجه به افزایش قیمت مسکن و اجاره بها در شهر تهران، متقاضیان مسکن مهر پردیس به جد پیگیر تحویل خانه‌هایی هستند که دولت‌های نهم و دهم قرار بود ۱۸ ماهه به آنها تحویل دهند اما بعد از آن‌که طرح را در سال ۱۳۹۰ با ۸۲ هزار واحد تعریف کردند، تنها ۶۳۰۰ واحد را بدون کمترین امکانات و خدمات تحویل دادند و رفتند.
در هر صورت از کل دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکن مهر که از ابتدا تعریف شد یک میلیون و ۱۲۰ هزار واحد در دولت روحانی و ۶۹۰ هزار واحد در دولت قبل تکمیل شده است؛ یعنی ۶۴ درصد از کل خانه‌های تحویل شده در زمان روحانی بوده است. از ۳۹۰ هزار واحد باقی‌مانده هم ۱۵۰ هزار به دلیل جانمایی نامناسب فاقد متقاضی است و ۲۴۰ هزار واحد تکمیل شده که به دلیل نبود خدمات زیربنایی و روبنایی، امکان تحویل آنها وجود ندارد.
وزیر راه و شهرسازی در روزهای اخیر در یک برنامه تلویزیونی توضیحات مفصلی درخصوص مسکن مهر ارایه کرد. محمد اسلامی با اشاره به تحویل حدود ۷۰۰ هزار واحد در دولت قبل و یک میلیون و ۱۲۰ هزار واحد در دولت تدبیر و امید، به مسائلی همچون نبود تاسیسات زیربنایی و انشعابات، زمین‌های دارای معارض و جانمایی نامناسب طرح مسکن مهر اشاره کرد. او البته وعده داد که از این به بعد هر ماهه شاهد افتتاحاتی در مسکن مهر باشیم.
احمد اصغری مهرآبادی، قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در طرح مسکن مهر نیز در جلسه شورای تامین مسکن آذربایجان غربی، وعده بسته شدن پرونده مسکن مهر کشور تا نیمه نخست سال آینده را داده است. با این حال، صحبت‌های نمایندگان مجلس از خشکی بودجه‌های دولتی برای اختصاص به مسکن مهر حکایت دارد. یوناتن بت‌کلیا عضو کمیسیون عمران مجلس می‌گوید: در شرایط کنونی اعتبار قابل توجهی وجود ندارد که بتوان آن را برای مسکن مهر اختصاص داد، بنابراین امیدی نیست که این طرح در ماه‌های آتی به سرانجام برسد.
اما روز سه شنبه ۴ دی ماه در تبصره ۸ لایحه بودجه سال ۱۳۹۸ که از سوی رییس جمهور تقدیم مجلس شورای اسلامی شد به شرکت‌های دولتی اختیار داده شد برای تکمیل واحدهای مسکونی از منابع خود استفاده کنند که البته هنوز به قانون تبدیل نشده است اما به نظر نمی رسد مخالفت جدی در مجلس برای تصویب این لایحه وجود داشته باشد. در این تبصره به دولت اجازه داده می‌شود برای عملیات آماده سازی، محوطه سازی، تامین خدمات روبنایی و زیربنایی و تکمیل واحدهای مسکن مهر، طرح‌های بازآفرینی شهری و احیای بافت‌های فرسوده و همچنین احداث واحدهای مسکن اجتماعی و حمایتی، از ۵ هزار میلیارد تومان بدهی بانک مسکن به بانک مرکزی استفاده کند.
همچنین در بند دیگر این تبصره آمده است  وزارت راه و شهرسازی (از طریق شرکت مادر تخصصی عمران شهرهای جدید و سازمان ملی زمین و مسکن) مجاز است تا سقف ۱۵ هزار میلیارد ریال از محل منابع داخلی و یا تهاتر اراضی و املاک متعلق به شرکت‌های فوق الذکر را به قیمت کارشناسی صرف اجرای طرح‌های فوق نماید.