تعاونی های روستایی و فرصت بازاریابی دیجیتال کشاورزی

اما امروزه تمام تعاونی های روستایی قابلیت مشارکت در بازار کشاورزی دیجیتال درهمه گرایش‌ها از جمله دامداری، مرغداری، طیور، باغداری، پرورش ماهی و صیادی را ندارند.
شبکه تعاون روستایی کشور سعی دارد با مشارکت نهادهایی مانند دیجی کالا و بامیلو اسنپ و تپسی و...، بخش قابل توجهی از ظرفیت بازاریابی اینترنتی کشور در حوزه محصولات کشاورزی را از آن خود کرده و سودخالص خود را به بالاترین حد ممکن برسانند. حتی می تواند در فراگرد؛ بازاریابی واسطه‌ای، فروش رابطه‌ای، فروش واسطه‌ای (Affiliate Marketing)  یا همکاری در فروش محصولات لبنی – زراعی و باغی نقش آفرین باشد.
امروزه در عرصه بی رحم رقابت اگر تعاونی های روستایی محصولی را می‌فروشند الزامی است در هزینه بازاریابی آن صرفه‌جویی کنند،  این امر مستلزم بازاریابى کارآمد محصولات تعاونى براى یافتن قیمت هاى بهتر و نیز پائین نگاه داشتن هزینه هاى مواد اولیه است. با استفاده از این روش ها تعاونی های روستایی می توانند به فروش و درآمد بالاتر برسند.
تنها کافیست بازاریابی مدرن را در سود خود سهیم کنند. دیجی کالا و بامیلو اسنپ و تپسی، می توانند در یک بازی برد-برد(خرید و فروش با حجم بیشتر، دسترسی به نرخ هاى بهتر) ، محصولات تولیدی تعاونی های کشاورزی و شرکتهای سهامی زراعی را را مستقیم یا غیرمستقیم تبلیغ و بازاریابی کرده و در ازای خریدها  پورسانت بگیرید.
تعاونی های روستایی کشور می توانند با الهام از مدل های  بازاریابی مبتنی بر عملکرد (Performance Marketing) حق‌السهم بازاریاب دیجیتال، به ازای هر فروش را تخمین، و پس از آن پرداخت های مستمر صورت پذیرد.
در حال حاضر رویکرد تعاونی های روستایی کشور عضو مدارانه نیست. رویکرد عضو مدارانه، تعاونى ها یعنی تمرکز بر تولید منفعت بیشتر براى اعضاء و روستاییان کشور؛ در دهه چهل و پنجاه رویکرد ها عضو مدارانه بود اما به تدریج این رویکرد کم رنگ شده و کاملا رنگ باخته است.
سیاست سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور باید مبتنی بر افزایش منفعت و سود بیشتر برای روستاییان عضو شبکه  از طریق راهکارهای کاهش ریسک از راه بازاریابی مدرن باشد. شرکت هاى سهامى بر بازگشت حداکثری سرمایه گذاران(حقوق صاحبان سهام) تمرکز دارند اما تعاونی های روستایی بر بازتولید سود قابل حصول و منفعت عینی و این نقطه جدایی این دو شخصیت حقوقی است؛ بازار یابی دیجیتال زنجیره ای از حاشیه سود بازار را برای شبکه تعاونی های روستایی امکان پذیر می سازد.
تعاونى های روستایی حتی می توانند عضویت خود را براى حضور سرمایه گذاران و فعالین بازاری غیر عضو نیز آزاد گذارند. نمونه بارز تعاونی های موفق در محصولات کشاورزی، تعاونی های با محوریت تولید و بازاریابی پسته است که توان صادراتی و رقابت در عرصه‌های بین‌المللی را به عالی ترین صورتبندی خویش رسانده حالا چرا این الگو در زعفران، زیره و انار تکرار نشود؟ باید مطابق با آموزه های بازاریابی دیجیتال، به سمت تاسیس تعاونی های تخصصی – محصولی رفته و بازارهای تخصصی را هدفگذاری نماییم.
بنظر من فصل تعاونی های چند منظوره گذشته و تجارب بین المللی هم موید حرکت به سمت تعاونی های تخصصی در حوزه سبزیجات، غلات، گوشت و لبنیات است. باید شرکت تعاونی‌های تخصصی ژنتیک که در زمینه کروموزوم و تخمک برای زاد و ولد و اصلاح نژاد فعالیت می‌کنند، تاسیس کنیم یا شرکت تعاونی بیمه کشاورزان که در این دو بازار اخیر جای شرکتهای تعاونی روستایی واقعا خالی است.
به اعتقاد من باید دوباره مطالعه و بررسی کنیم که کدامیک از فعالیت‌های‌ اقتصادی بخش کشاورزی و حتی بسیاری از فعالیتهای تولیدی-خدماتی روستایی را میتوان از طریق‌ تعاونی بهتر سازماندهی و اداره کرد. در این صورت تعاونی‌ها در رقابت با انواع‌ دیگر‌ سازمان‌ها پیشی خواهند گرفت و از این‌طریق بر ساز و کارهای بازار مسلط خواهند شد.
واقعیت آن است که در اقتصاد سیاسی ایران امروز، حمایت و امتیازات مالی از تعاونی های روستایی و کشاورزی در حال کاهش است و این نهادها موظف اند تا در رقابت با کسب وکارهای رو به رشد به فعالیت خود ادامه دهند.
بدون امتیازات و حمایت های سابق، حتی در خلاء قوانین حمایتی؛ در بازار به شدت رقابتی امروز؛ عرصه بر تعاونی ها تنگ تر شده و آنها به ناچار باید با کاهش هزینه های مبادله از طریق پلتفرم های نوآورانه و مشارکت جدی و دقیق در بازار دیجیتال به احیای خود و هضم در زنجیره ارزش همت گمارند.
این امر به ایجاد شفافیت بیشتر در بده بستان های تجاری و حسابرسی در بازه های زمانی مشخص و منظم در سازمان تعاونی کمک شایانی می کند. شاید هم به این نتیجه برسیم که پس از 5 دهه فعالیت؛ ادغام، انحلال یا تعطیل کردن بسیاری از تعاونی‌های کشاورزی و روستایی و پاکسازی‌ نظام تعاون روستایی کشور از این بنگاه‌های‌ ناکام که توان اتصال به شریان های پولی- مالی و بازار دیجیتال، قرن بیست و یکمی را ندارند راه ناگزیر ما برای برون رفت از بن بست هاست!
 
حسین شیرزاد مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روستایی کشور