جنگل های ارسباران با حدود 164 هزار هکتار وسعت در کناره جنوبی رود ارس در شمال آذربایجان شرقی و مرز شهرستان های کلیبر، ورزقان و اهر، زخم خورده از حرص سودجویان و دلالان چوب برای ادامه حیات خود، نیازمند امداد و کمک مردم، ساکنان منطقه و نهادهای مسوول است.
در تبیین اهمیت جنگل های ارسباران همین بس که یونسکو در سال 1355 حدود 72 هزار و ۴۶۰ هکتار از اراضی این منطقه را به عنوان «ذخیره‌گاه زیست کره» ثبت کرد.
جنگل های ارسباران به عنوان میراث طبیعی بشری در سال 2018 نیز در فهرست ثبت جهانی یونسکو قرار داشت که بنا به دلایلی مانند توسعه اراضی کشاورزی و برداشت بی رویه از درختان و معادن این منطقه فعلا مسکوت مانده است.
در این میان در روزهای اخیر انتشار فیلم و عکس هایی از کامیون های حامل درختان قطع شده منسوب به جنگل های ارسباران در رسانه ها و فضای مجازی، حساسیت ها را برانگیخت و مسئولان مرتبط را وادار به بررسی و پیگیری این موضوع و پاسخگویی به افکار عمومی کرد.
نخستین جرقه عکس العمل و تذکر به این موضوع به صورت رسمی از سوی حجت الاسلام محمدعلی آل هاشم، نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز در نماز جمعه این هفته تبریز زده شد و شعله های آن به استانداری آذربایجان شرقی و ادارات کل استان نیز رسید.
امام جمعه تبریز جنگل های ارسباران و قره داغ را قلب تپنده منطقه دانست و گفت: درختان این جنگل ها فدای سودجویی قاچاقچیان چوب شده و برای استفاده در کارخانه ها به شمال کشور قاچاق می شوند.
حجت الاسلام آل هاشم با تاکید بر توجه ویژه برای حفاظت و نگهداری از این جنگل ها، افزود: مدیران کل حفاظت محیط زیست، جهاد کشاورزی و منابع طبیعی و آبخیزداری و مسئولان مرتبط باید در این خصوص حساس و مانع از قطع این درختان شوند.
در ادامه حساس شدن افکار عمومی به قطع درختان در منطقه ارسباران، استاندار آذربایجان شرقی نیز وارد عمل شد و در اظهارنظری جنگل های ارسباران را از بزرگ ترین مزیت های طبیعی و گردشگری استان دانست.
محمدرضا پورمحمدی افزود: در هفته‌های اخیر به دلیل افزایش چشمگیر قیمت چوب و ممنوعیت قطع درختان در شمال کشور برخی افراد نسبت به قطع درختان غیرمثمر در اراضی شخصی خود اقدام کرده‌اند و این موضوع منحصر به استان آذربایجان شرقی و منطقه ارسباران نیست.
وی اضافه کرد: هیچ اداره و نهاد دولتی حق صدور مجوز برای قطع درختان جنگلی را ندارد و تاکنون نیز در این استان چنین مجوزی صادر نشده است و اجازه هیچ تعرضی به محدوده جنگل‌های ارسباران داده نمی شود.
استاندار آذربایجان شرقی یادآوری کرد: بخشی از درختانی که در هفته‌های اخیر در منطقه ارسباران قطع شده‌اند، مربوط به اراضی واقع در مخزن سد خداآفرین هستند و شرکت آب منطقه‌ای استان به دلیل اینکه این اراضی بعد از آبگیری سد به زیر آب خواهد رفت مجوز قطع این درختان را صادر کرده است.
پورمحمدی با بیان اینکه نظارت کافی بر محدوده جنگلی منطقه ارسباران انجام می شود، ادامه داد: هم اکنون آئین نامه‌ای برای مشخص کردن چارچوب بهره برداری از چوب درختان در زمین‌های شخصی و اراضی غیرجنگلی از سوی ادارات ذی ربط در حال تدوین است.
نماینده مردم کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینکه قطع درختان منطقه ارسباران از حدود 7 تا 8 ماه پیش تشدید یافته است، گفت: سودجویان و دلالان چوب برای تهیه مواد اولیه کارخانه ها پس از اعلام تنفس از سوی مسئولان برای قطع درختان جنگلی و غیرجنگلی شمال، به منطقه ارسباران هجوم آورده و پس از قطع درختان، آن ها را به خارج از استان و شمال کشور حمل می کنند.
قلی الله قلی زاده، افزود: قطع گسترده درختان بیشتر در شهرستان های کلیبر، خداآفرین و هوراند به چشم می آید ولی معنی آن این نیست که همه این درختان جنگلی هستند.
وی با تاکید بر اینکه حفظ و حراست از درختان و جنگل ها وظیفه همه است، یادآوری کرد: در سال های گذشته برای اصلاح باغ ها، باغداران اقدام به قطع درختان پیر و آفت زده می کردند که این روند طبیعی بود، اما در سال های اخیر برخی افراد سودجو با سوءاستفاده از افزایش چند برابری قیمت درختان، قطع آن ها را تشدید و در کنار آن به جنگل های ارسباران نیز تعرض کرده اند.
الله قلی زاده ادامه داد: قطع بی رویه درختان غیرجنگلی، جنگلی و باغات در منطقه ارسباران موجب شده تا چهره طبیعی منطقه به هم بخورد و مسئولان ذیربط باید وارد عمل و مانع از قطع بی رویه درختان شوند.
مدیرکل جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی نیز در پی بروز حساسیت های عمومی برای قطع درختان منطقه ارسباران با صدور بخشنامه ای، قطع هرگونه درخت و چوب آلات باغی اعم از مثمر و غیرمثمر در منطقه ارسباران را ممنوع اعلام کرد و گفت: قطع درختان در باغ ها و مستثنیات اشخاص برای اصلاح و احیا قانونی بوده و در راستای آن طرحی به نام زراعت چوب نیز وجود دارد که مورد تائید سازمان های مربوطه است.
اکبر فتحی با بیان اینکه در این روند احتمال قطع درختان جنگلی از سوی برخی افراد سودجو نیز وجود دارد، افزود: برای حفاظت از درختان و جنگل ها به زودی دستورالعمل قطع درختان مثمر، غیرمثمر، جنگلی و غیرجنگلی به صورت شفاف تهیه و به ادارات شهرستان های استان ابلاغ می شود.
وی یادآوری کرد: تاکنون شرایطی مانند امسال در خصوص قطع درختان منطقه به وجود نیامده بود و این اتفاق موجب شد تا شائبه قطع درختان جنگلی منطقه ارسباران به وجود بیاید.
دادستان عمومی و انقلاب تبریز نیز با بیان اینکه حمل هرگونه چوب، الوار و درخت به خارج از آذربایجان شرقی ممنوع است، گفت: قانون منع تغییر کاربری اراضی زارعی و باغی برای ممانعت از قطع درختان باغات نافذ است و یکی از مصادیق این قانون، قلع و قمع درختان منطقه ارسباران است.
موسی خلیل الهی با تاکید بر اینکه هیچ کس حق ندارد حتی درختان باغات ملک شخصی خود را قلع و قمع کند، افزود: از امروز به پلیس راه استان دستور داده شده تا از خروج هرگونه چوب، الوار و درخت به هر نحوی از استان ممانعت و خودروهای حامل درختان قطع شده را توقیف کند.
وی اظهار کرد: هر فرد و شخصی در هر مقامی اگر از دستور قضایی در این زمینه سرپیچی کند با آن برخورد قضایی خواهد شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه تقاضای زیاد از شمال کشور برای خرید درخت، علاوه بر جنگل های ارسباران فضای سبز استان را نیز تهدید می کند، گفت: این موضوع موجب شده تا برخی افراد سودجو با سوء استفاده از این فرصت بدنبال قطع درختان باغات و در مواردی جنگل های ارسباران باشند.
داور نامدار افزود: درختان قطع شده و کامیون های حامل درختان لزوما مربوط به درختان جنگلی نیستند و در بازدید از محل قطع درختان و دپوی درختان قطع شده در منطقه کلیبر و خداآفرین، معلوم شد که بیشتر آن ها از اراضی باغی و مستثنیات افراد قطع شده است.
وی با بیان اینکه بیشتر درختان قطع شده از نوع درختان باغی مانند صنوبر و توت است، یادآوری کرد: در بین این درختان برخی گونه های جنگلی مانند گردو و افرا نیز مشاهده شد که از داخل باغ های شخصی قطع شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی اظهار کرد: موضوع قطع درختان در سال های گذشته وجود داشت ولی امسال به علت تقاضای شدید، برخی افراد سودجو از طریق دلالان و عوامل خود در شهرستان ها اقدام به خرید و فروش این درختان به قیمت بالایی می کنند.
نامدار ادامه داد: قطع درختان جنگلی واقع در اراضی باغی و مستثنیات بدون مجوز منابع طبیعی و تعرض به جنگل ها غیرقانونی بوده و با آن ها برخورد می شود.
وی گفت: ماموران این اداره کل هر جا گونه جنگلی قطع شده ای را مشاهده کنند برای آن پرونده تشکیل داده و متخلف را برای برخورد قانونی به مراجع قضایی معرفی می کنند.
مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه وظیفه این اداره کل در منطقه ارسباران حفاظت از گونه های جنگلی است، می گوید: هم اکنون حدود 86 هزار هکتار از منطقه ارسباران تحت حفاظت این اداره کل است.
حمید قاسمی با اشاره به اینکه اگر فردی بخواهد گونه جنگلی را از جنگل خارج کند، ماموران این اداره کل مانع آن می شوند، افزود: در روزهای گذشته نیز چند خودرو حامل درختان قطع شده که دارای چند درصد گونه جنگلی بوده را متوقف و به دستگاه قضایی معرفی کرده اند.
وی با بیان اینکه امسال حمل درخت از منطقه ارسباران زیاد شده است، یادآوری کرد: علت هجوم افراد سودجو به این منطقه به صورت مافیایی اعلام تنفس برای قطع درختان شمال و افزایش 4 تا 5 برابری قیمت معمول درخت است.
قاسمی ادامه می دهد: حفظ جنگل های ارسباران که بازمانده جنگل های وسیع سال های گذشته در این منطقه است، ضروری بوده و باید با افراد سودجو که به بهانه صنعت چوب اقدام به قطع گسترده درختان می کنند برخورد شود.
منبع: ایرنا
