به گزارش ایران اکونومیست، لوح تقدیر غرفه برتر به امضای دکتر عبدالساده نیسی، دبیر ستاد هفته پژوهش و فناوری و دکتر علی باستی دبیر اجرایی نوزدهمین نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن بازار روز پنجشنبه به پژوهشگاه فضایی ایران اعطاء شد.
بنا بر اظهارات دبیر اجرایی این نمایشگاه، انتخاب غرفه پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان یکی از غرفه‌های برتر، با ارزیابی میدانی و بنا بر شاخص‌هایی چون ارائه فناوری پیشرفته، غرفه‌سازی مناسب و نحوه تعامل و پاسخگویی خوب به مراجعه کنندگان صورت گرفته است.
از جمله فناوری‌های ارائه شده در غرفه پژوهشگاه فضایی ایران، کاربرد سنجش از دور در کشاورزی و مزارع، تراستر گاز سرد، پنل‌های خورشیدی، مبدل‌های الکتریکی، ساندویج پنل، پین پولر و چرخ عکس العملی بود.
به همین مناسبت خبرنگار ایرنا با مدیر دفتر ریاست، روابط عمومی و امور بین الملل پژوهشگاه فضایی ایران درباره دستاوردهای این پژوهشگاه گفت و گو کرد.
فاطمه علیمردانی اظهار داشت: پژوهشگاه در حال حاضر دو ماهواره مخابراتی ناهید 2 و ماهواره سنجشی سها را در دست توسعه دارد که مدل های مهندسی هر دو به زودی آماده می شوند. به این ترتیب در مرحله بعدی نمونه کیفی و بعد هم نمونه پروازی آن ساخته و تا سال آیده آماده پرتاب خواهند شد. به علاوه پروژه دیگری هم برای توسعه سامانه انتقال مداری ماهواره ها در یکی از پژوهشکده های پژوهشگاه توسعه داده شده است. سامانه ای که امکان انتقال ماهواره ها از مدارهای پایینی به مدارهای میانی را فراهم می کند.
وی افزود: به جز این ما پروژه بین المللی هم تحت عنوان «ماهواره دانشجویی کوچک» داریم که این پروژه از طرف ابسکو (سازمان همکاری فضایی آسیا و اقیانوسیه) به پژوهشگاه فضایی ایران واگذار شده است. پژوهشگاه نیز بخش هایی از این پروژه را برای انجام به چند دانشگاه از جمله صنعتی شریف، امیرکبیر و علم و صنعت واگذار کرده و متولی پرتاب ماهواره هم البته خود ابسکوست.
«پروژه دیگر بالن مخابراتی است. این بالن چه در اربعین سال پیش و چه امسال به زائران عتبات عالیات در مرز مهران سرویس اینترنت ارائه داد و حال قرار است که برای هر استان یک بالن مخابراتی را بسازیم».
او در عین حال به دو پروژه مهم نیز اشاره کرد که از جمله آن ها در دست اقدام بودن فاز دوم مرکز تجمیع یکپارچه سازی و آزمون ماهواره پژوهشگاه است. فاز اول این مرکز در سال 94 افتتاح شد و اهمیت آن نیز در این است که هر سامانه ای که بنا باشد در آینده به فضا پرتاب شود آزمون های خود را در همین مرکز پشت سر خواهد گذاشت. آزمون هایی مثل آزمون تشعشع و اینرسی تا اگر مشکلی باشد در طول آن ها مشخص می شود.
به گفته علیمردانی، بجز این پروژه دیگر سار هواپایه است. رادار دهانه مصنوعی هواپایه ای که در علم سنجش از دور اهمیت زیادی دارد. ماهواره ها امروزه از این فناوری در اموری مثل مطالعه زمین و کشاورزی، زلزله شناسی و مطالعات بیابان زدایی استفاده می کنند. این پروژه تقریبا تکمیل شده و بزودی آزمون های میدانی خود را انجام خواهد داد.
او در پاسخ به این سوال که اکنون سه ماهواره توسط سه دانشگاه ساخته شده یا در دست ساخت است، آیا در آینده هم قرار است همینگونه باشد یا قرار است سهم پروژه ها میان مراکز علمی خرد تر شود، گفت هرچه تا الان انجام شده در چارچوب برنامه 10 ساله اول فضایی بوده است اما برنامه فضایی دوم به تازگی توسط رئیس سازمان فضایی اعلام شد که باید ابتدا تصویب و ابلاغ شود و سپس ببینیم در آن برنامه چه ترتیبی برای این فرایند دیده شده است.
**از پژوهش تا تولید
بجز پروژه های ذکر شده، پژوهشگاه این روزها درگیر پروژه های خرد و کلان متعدد دیگری نیز هست. رئیس مرکز تحقیقات فضایی در این خصوص می گوید: بین سازمان هواشناسی به نمایندگی از وزارت راه و پژوهشگاه فضایی به نمایندگی از وزارت ارتباطات تفاهم نامه ای منعقد شده است. این همکاری بیش از هرچیز شامل ساخت رادار هواشناسی می شود که یکی از پیچیده ترین سیستم های دنیاست و مسئولیت رصد یکی از پیچیده ترین وقایع دنیا را هم برعهده دارد.
امیر شکوفا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: تکنولوژی این محصول به طور اختصاصی در اختیار چند کشور است و حال ما در حال ساختن آن هستیم. ما در این زمینه پیشرفت خیلی خوبی داشتیم و به زودی به آزمایشات میدانی نیز خواهیم رسید. علاوه بر این پروژه دیگری هم در زمینه رادیوساند داریم که در مورد مطالعه شرایط جوی در لایه های مختلف جو است. ما همچنین برای باقی پژوهشگاه ها از جمله پژوهشگاه سامانه ماهواره ماژول های مخابراتی در باندهای مختلف می سازیم.
وی با اشاره به ساختار پژوهشگاه گفت: پژوهشگاه در حال حاضر مشتمل بر 5 پژوهشکده و یک مرکز تحقیقاتی است. از این تعداد پژوهشکده، دو پژوهشکده سامانه های ماهواره و سامانه های حمل و نقل فضایی در تهران و سه پژوهشکده مواد و انرژی در اصفهان، مکانیک در شیراز و رانشگرهای فضایی در تبریز هستند. در خود مرکز تحقیقات پژوهشگاه فضایی نیز که ریاست آن را به عهده دارم، دو گروه پژوهشی در حوزه سنجش از دور و در حوزه سیستم های مخابراتی داریم.
شکوفا ادامه داد: پروژه های ما در این مرکز نیز در این دو دسته تقسیم می شوند. در حوزه سنجش از دور با توجه به نیازهای کشور در حوزه کشاورزی چند پروژه خیلی مهم را انجام دادیم. از جمله این پروژه ها برآورد سطح زیرکشت محصولات کشاورزی با استفاده از داده های ماهواره ای و توسعه الگوریتم هایی است که بتواند خیلی از این پیش بینی ها را در سال های آینده به صورت خودکار انجام دهد.
«پروژه دیگری را برای پیش بینی بیماری های گندم به عنوان یک محصول استراتژیک داشتیم که بتواند در فاصله 15 روز تا یک هفته قبل از بروز یک بیماری خاص با یک دقت بالا به کشاورزان اطلاع دهد که ممکن است این بیماری اتفاق بیافتد. اما پروژه سوم پایش پارامترهای کمی در کشت محصولات کشاورزی با استفاده از تصاویر ماهواره ای است تا بفهمیم که این محصول با چه کیفیتی در حال رشد است».
**همکاری با دانشگاه ها
رئیس مرکز تحقیقات فضایی پژوهشگاه فضایی ایران همچنین با اشاره به همکاری های در دست اقدام این مرکز با موسسات علمی و دانشگاهی گفت: رابطه با دانشگاه ها فراز و نشیب زیادی داشته که طبیعتا بخشی از روند بلوغ حوزه فضایی در کشور شمرده می شود. با این حال خوشبختانه در حال حاضر دانشگاه هایی داریم که در حوزه ساب سیستم ها توانمند هستند و همچنین دانشگاه هایی داریم که توانمندی خود را در طراحی و ساخت ماهواره هایی با مقیاس ماهواره های کوچک نشان دادند.
وی ادامه داد: به علاوه در مسیر رشد این مراکز، سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی ایران توانستند مدیریت پژوهش و پروژه های فضایی را تمرین کنند و افزون بر این، به دانشگاه ها در مواردی که شاید مسیر درستی را طی نمی کردند، کمک کنند.
شکوفا افزود: در مورد اینکه ایا به دانشگاه ها پروژه می دهیم یا نه باید بگویم ما همین حالا هم در ساخت ساب سیستم ها و ماژول ها پروژه های جاری فراوانی با دانشگاه ها داریم. به علاوه در زمینه طرح های پژوهشی دانشگاهی و حمایت از طرح‌های دانشگاهی هم پروژه های فراوانی داریم. اما اینکه از پژوهشگاه فضایی پرسیده شود که آیا پروژه به دانشگاه ها می دهید باید بگویم که ما در جایگاهی نیستیم که پروژه ای را به صورت کامل به دانشگاه یا هر نهاد دیگری بدهیم. پروژه های فضایی توسط حاکمیت فضایی کشور داده می شود در نتیجه سازمان فضایی می‌تواند تصمیم بگیرد بر اساس شرایط پروژه (پیچیدگی بلوغ فناوری و ابعاد آن) با مشورت پژوهشگاه فضایی تصمیم بگیرد این پروژه توسط پژوهشگاه انجام شود یا نه با همکاری دانشگاه ها انجام شود.
رئیس مرکز تحقیقات فضایی در پاسخ به این سوال که آیا این کار درستی است که از دانشگاه ها بخواهیم محصول بسازند یا نه گفت که این سوال یک جواب مثبت یا منفی خیلی شفاف ندارد. من خود در دانشگاهی تحصیل کردم که پروژه ماهواره ای را صفر تا صد به سرانجام رساند. اما هر الگویی برای هر دانشگاهی یا هر کشوری جواب نمی دهد. ممکن است در یک دانشگاه کوچک در دانمارک و یا استرالیا یک پروژه دانشجویی کاربردی تعریف و حتی پرتاب شود و در همان حال، در یک پروژه با ماموریت علمی در آمریکا صد دانشگاه همکاری کنند.
**استاندارد بالای تولیدات فضایی
حسین بهشتی مدیر گروه عملگرها در پژوهشگده رانشگرهای فضایی نیز در گفتگو با ایرنا ضمن اشاره به ویژگی تکنولوژی رانشگرهای فضایی که در ایران به صورت بومی توسعه داده شده است، گفت: این سیستم ها قرار است در دو ماهواره ناهید 2 و سها استفاده شوند. ساخت چرخه عکس العمل ماهواره ظفر دانشگاه علم و صنعت نیز کار ماست. به علاوه ما از همین حالا برای ماهواره‌هایی که در نقشه راه برنامه فضایی وجود دارد کارهایی را انجام داده ایم. چون هر ماهواره بسته به ابعاد و مشخصاتش باید طراحی شود.
بهشتی در مورد مقایسه با سطح کیفی محصولات فضایی در این حوزه اضافه کرد: در آلمان شرکت آستروفین چرخه عکس العملی می‌سازد. ما برای مثال یک قطعه ساخت آن شرکت را در ازمون های زیادی با قطعه ساخت خود مقایسه کردیم و در همه این ازمون ها کل عملکردی که از آن انتظار می رفت، از قطعه خودمان گرفتیم.
نوزدهمین نمایشگاه پژوهش، فناوری و فن بازار در روزهای سوم تا ششم دی سال‌جاری در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران برگزار شد و پژوهشگاه فضایی ایران بیش از ٢٠ دستاورد علمی و فنی خود را در سالن ٥ این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار داد.
