به گزارش ایران اکونومیست به نقل از سازمان امور مالیاتی؛ کلمه فرهنگ در فارسی مترادف با ادب، تربیت، دانش و آثار علمی و ادبی یک قوم و ملت و در اصطلاح عام تر مجموعه باورها و اعتقادات مردم در سالیان و قرون معنا گردیده است.
مالیات رابطه ای تنگاتنگ با فرهنگ جوامع دارد. برای ارتقاء کیفیت و کمیت منطقی وصول مالیات ابتدا نیاز به شناخت آن و سپس زدودن فرهنگ جامعه از اعتقادات غلط و ناسازگار و جایگزینی آن با اعتقادات صحیح و سازگار می باشد.
زندگی اجتماعی و برخورداری جامعه از مزایای زندگی گروهی نیازمند یک سلسله قوانین و مقررات اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی می باشد که باید از سوی هر یک از افراد جامعه رعایت شود ; مالیات نیز از جمله این مقررات می باشد. فرار مالیاتی مقوله‌ای است که به ادعای کارشناسان مختلف جرم عمومی محسوب می شود.
با توجه به کارکردهای پرداخت مالیات از جانب شهروندان آن هم در یک جامعه بزرگ به سهولت می‌توان متوجه شد که برای یک کشور از چه جهت وضع و اخذ مالیات اهمیت دارد.
متأسفانه افرادی با وجود ثروت هنگفت و تجارت وسیع ، راه‌های فرار از پرداخت مالیات را فرا گرفته اند، که این کار جرم است و فراریان از پرداخت مالیات باید به دست قانون سپرده شوند. فرار مالیاتی به معنی توسل به وسایل متقلبانه و اقدام های غیرقانونی برای نپرداختن مالیاتی است که شخص مکلف به پرداخت آن است.
افرادی که به دنبال فرار مالیاتی هستند با بررسی شرایط حاکم بر فضای اقتصاد با برنامه‌ریزی مدون از روشها و تکنیکهای مختلف استفاده کرده و در سادهترین شکل با کتمان درآمدها و افشا نکردن کامل منافع فعالیت‌های خود تا به‌کارگیری سیاستها و روشهای پیچیده و متهورانه در تهیه و تنظیم صورت‌های مالی و اظهارنامههای مالیاتی تلاش میکنند، مالیات کمتری بپردازند.
شانه خالی کردن از پرداخت مالیات منصفانه و واقعی از سوی بخشی از اقتصاد، در اولین گام بر بازار رقابتی تاثیر گذاشته و به دلیل آثاری که ایجاد می‌کند سایر فعالان اقتصادی را نیز به حرکت در این مسیر میکشاند; فرار مالیاتی مانند گلوله برفی که میغلتد، پس از شروع هر لحظه به شکلی تصاعدی افزایش حجمی و مقداری یافته و آثار مخرب آن بیشتر میشود; دامن زدن به بخش غیررسمی اقتصاد و گسترش آن، گریز سرمایه از کشور، از بین رفتن منابع، جذابیت برای ورود پول‌های کثیف و حضور خلافکاران در عرصه اقتصاد از جمله پیامدهای فرارهای مالیاتی است; این وضعیت اگر نهادینه شده و تداوم و گسترش پیدا کند حتی میتواند منجر به بحرانهای اجتماعی و سیاسی شود.
با اجرایی شدن طرح جامع مالیاتی و استفاده سازمان امور مالیاتی از اطلاعات بانکهای اطلاعاتی، به‌طور طبیعی می‌توان انتظار داشت نوری بر تاریکخانههای اقتصادی تابیده شده و بخش بااهمیتی از فعالیت‌های غیرشفاف و فاقد شناسنامه آشکار شوند که در راستای فرهنگ سازی مالیاتی است. فرهنگ مالیات باید جزو نگرش فرهنگ جامعه گردد چرا که برخورداری از فرهنگ مالیاتی منجر به پذیرش شکل داوطلبانه آن از سوی گروه های اجتماعی می شود.
اهمیت فرهنگسازی درخصوص مالیات یک استراتژی حیاتی و جدی است.د ر صورتی که جامعه و مودیان،شاهد فرار مالیاتی عده ای از افراد با مناسبات و روابط خاص به خود باشند،به تبع آن انگیزه کافی برای پرداخت در میان تمامی افراد و گروه های تجاری،اقتصادی،تولیدی و...که مشمول پرداخت مالیات می شوند ایجاد نخواهد شد و باید این حس تبعیض در پرداخت مالیات چه کاذب و چه حقیقی را از بین برد. و این نیازمند توجه به آموزش اهمیت مالیات و ثمرات آن، توسط نهادهای مسوول فرهنگی و اموزشی می باشد که گسترش فرهنگ پرداخت مالیات در جامعه را ، منجر شود.
پدیده فرار مالیاتی که سال ها در کشور ما ادامه داشته و برای بعضی از مودیان به صورت عادت و رویه تبدیل شده به سادگی از بین نخواهد رفت مگر با فراخوان عمومی و بسیج کلیه امکانات، خواست و اراده دولت و همکاری و همیاری گسترده مردم و عزم جدی نهادهای قانونگذاری و قضایی و آموزشی.
