به گزارش ایران اکونومیست؛ داستان خانههای خالی به‌ویژه در شهرهای بزرگ همچنان پرتکرار است و هر روز نیز راهکاری برای بازگرداندن این خانه‌ها به چرخه عرضه و تقاضای بازار مسکن مطرح می‌شود. طرح‌هایی که البته تا کنون نتیجه نداده و هر روز بر تعداد این خانه‌ها افزوده می‌شود.
با این حال همچنان صحبت‌هایی برای گرفتن مالیات از این خانه‌ها با هدف بالا بردن هزینه نگهداری خانه خالی به گوش می‌رسد و این در شرایطی است که به گفته رئیس اتحادیه مشاوران املاک، بازار مسکن با کاهش تقاضا روبه‌روست؛ تا آنجا که حجم معاملات در آذرماه 24 درصد کمتر شده است. بنابراین ممکن است حتی اگر خانههای خالی برای اجاره یا فروش در دسترس قرار گیرند بازهم قفل آنها باز نشود.
*خریدار در دسترس نیست
از همین رو برخی اعتقاد دارند اخذ مالیات از خانههای خالی مشکلی را از بازار مسکن حل نخواهد کرد، زیرا بیشتر این خانه‌ها مربوط به واحدهایی با متراژ بالا و در مناطق گران است و این در حالی است که تقاضا بیشتر برای واحدهای کوچک و ارزان قیمت وجود دارد.
همچنین این افراد معتقدند که شرایط اقتصادی مانع از وجود خریدار در بازار مسکن شده و حتی اگر تقاضا به دو برابر شرایط فعلی برسد، باز هم خریداری نیست که به این عرضه پاسخ دهد.
در مقابل، موافقان گرفتن مالیات از خانههای خالی بر این باورند که اگر این کار با شناسایی درستی صورت گیرد، می‌تواند به رونق بازار مسکن و تحرک در صنایع وابسته منجر شود.
*مالیات خانههای خالی تبدیل به قانون شود
علیم یارمحمدی، دبیر کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایرناپلاس، در همین مورد با اشاره به اینکه گرفتن مالیات از خانههای خالی فاکتور مهمی در بهبود بازار مسکن است، گفت: این کار تا حدود 50 درصد بر بازار مسکن اثرگذار است.
وی با بیان اینکه بحث مالیات بر خانههای خالی، در کارگروه مربوطه رصد می‌شود، ادامه داد: برای اینکه آثار گرفتن مالیات بر خانههای خالی، مشهود باشد باید تبدیل به قانون شود.
یارمحمدی افزود: البته باید مالیات را افرادی که نقش سوداگری در بازار مسکن دارند یا افرادی که بیشتر از نیاز خود دارای مسکن هستند بپردازند.
*مسکن؛ کالای اساسی یا سرمایه‌ای
وی تأکید کرد: مسکن کالایی اساسی است و نباید نگاه لوکس یا سرمایه‌ای به آن وجود داشته باشد، اما اکنون شاهد آن هستیم که جایگاهش به کالایی سرمایه‌ای تبدیل شده است.
به گفته دبیر کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، مالیات بر خانههای خالی می‌تواند این نگاه را تا حد زیادی کاهش دهد، اما باید توجه شود با گرفتن این مالیات به سازندگان مسکن صدمه‌ای نرسد و بی‌انگیزه نشوند.
وی ادامه داد: کلیات این قانون به تصویب رسیده و درباره جزئیات آن در حال بحث و گفت‌وگو هستیم. در واقع بحث اصلی این است که کدام طیف مشمول این قانون می‌شوند.
*مشکل، شناسایی خانههای خالی است
یارمحمدی با بیان اینکه در شناسایی خانههای خالی با مشکل مواجهیم، افزود: بنابراین لازم است شناسایی با دقت انجام شود تا خانههای خالی واقعی مشمول قانون باشند، در غیر این صورت انبوه‌سازان ضرر خواهند کرد.
وی به تسهیل پیش‌فروش مسکن نیز اشاره کرد و گفت: با این کار تحرک در بازار بیشتر می‌شود و از آنجا که بیشترین اشتغال در این صنف است، با حرکت بازار مسکن، سایر بخش‌های اقتصاد نیز فعالیت بیشتری خواهند داشت.
دبیر کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: وزارت راه و شهرسازی اقدام خوبی را آغاز کرده تا 500 هزار واحد مسکن مهر را تا اواسط سال آینده تکمیل کند. همچنین ساخت 500هزار واحد مسکونی دیگر را در برنامه دارد.
*خانههای خالی متقاضی ندارد
با این حال، کارشناسان این حوزه می‌گویند که مشکل بازار مسکن کمبود عرضه نیست که با گرفتن مالیات، صاحبان خانه‌ها وادار به عرضه ملک خود شوند. به عقیده این افراد، قیمت تمام شده بالا در کنار ناتوانی اقشار جامعه برای خرید مسکن باعث شده تا وضعیت مسکن این‌گونه باشد و در حالی که قیمت‌ها هر روز بیشتر می‌شود، بازار هر لحظه خالی از خریدار شود.
در همین مورد، فردین یزدانی، مدیر علمی طرح جامع مسکن کشور در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید که گرفتن مالیات از خانههای خالی کمکی به آشفتگی بازار مسکن نمی‌کند و در واقع رابطه‌ای بین مالیات خانههای خالی با وضعیت مسکن وجود ندارد.
وی با بیان اینکه مالیات بر خانههای خالی تنها هزینه خالی نگه داشتن این خانه‌ها را بالا می‌برد، گفت: این در حالی است که خانههای خالی ، معمولاً گران‌قیمت هستند و مشکل در خانه‌هایی با قیمت متوسط و پایین است، بنابراین حتی اگر اخذ مالیات باعث شود که این خانه‌ها به چرخه عرضه وارد شوند، باز هم تأثیری بر قدرت خرید مردم نخواهد داشت.
*افزایش وام، خانه را گران‌تر می‌کند
یزدانی ادامه داد: مشکل از بی‌پولی مردم و گرانی مصالح است. در شرایط فعلی در بخش عرضه، تورم وجود دارد و گرانی مصالح قیمت تمام شده مسکن را افزایش داده است، در بخش تقاضا نیز دچار ضعف مفرط برای خرید هستیم و در نتیجه، عدم تعادل وجود دارد.
به گفته یزدانی، افزایش وام مسکن نیز کمکی نمی‌کند، زیرا خانواری که معاشش را با سختی تأمین می‌کند چطور می‌تواند بازپرداخت 300 میلیون تومان وام مسکن را انجام دهد.
وی افزود: افزایش وام بانکی ممکن است در شرایط تورمی تا حدی به تحرک تقاضا بینجامد، اما در وضعیت فعلی، باعث می‌شود افزایش قیمت بیشتری ایجاد شود، زیرا کل اقتصاد بی‌ثبات است.
*تردید در آمار خانههای خالی
مهدی سلطان‌محمدی، تحلیلگر حوزه مسکن نیز با یزدانی هم عقیده است. وی در گفت‌وگو با ایرناپلاس گفت: این رکود ربط خاصی به مالیات خانههای خالی ندارد و حتی اگر خانه‌ای خالی باشد که بتوان از آن استفاده کرد، باز هم تقاضا وجود ندارد. از سوی دیگر، شناسایی این خانه‌ها نیز کار بسیار دشواری است.
وی به سامانه معرفی خانههای خالی اشاره کرد و افزود: وزارت مسکن و شهرسازی چندین بار موظف شد این خانه‌ها را شناسایی کند، اما موفق نشد این سامانه را به نتیجه برساند و اکنون قرار است این وظیفه به شهرداری‌ها محول شود.
سلطان‌محمدی ارقام اعلام شده برای خانههای خالی را نادرست دانست و ادامه داد: بسیاری از این خانه‌ها، خانه دوم و تکمیل نشده هستند یا استفاده‌های دیگری از آنها می‌شود. بنابراین درخصوص آماری که به‌عنوان آمار واقعی خانههای خالی ارائه می‌شود، جای تردید وجود دارد.
*عرضه مسکن قابلیت رشد 100 درصدی دارد
وی گفت: این قانون تصویب شده و امیدواریم بتواند کاری از پیش ببرد، اما به نظرم با این روش‌ها نمی‌توان در بازار مسکن رونقی ایجاد کرد.
به گفته سلطان‌محمدی مشکل بازار مسکن عمدتاً از ناحیه تقاضاست و در عرضه مشکل زیادی وجود ندارد و عرضه می‌تواند به‌سادگی تا دو برابر میزان فعلی نیز افزایش پیدا کند.
وی ادامه داد: ظرفیت‌های بالقوه‌ای که در تولید مصالح و ساخت مسکن داریم بسیار بیشتر از دو برابر آمار فعلی است. بنابراین مشکل در عرضه نیست بلکه در تقاضاست.
این تحلیلگر حوزه مسکن تأکید کرد: در واقع بودجه خانوار این اجازه را نمی‌دهد که با قیمت‌های تمام شده فعلی، مسکن بخرند و لازمه‌اش این است که درآمد ملی افزایش پیدا کند که با توجه به شرایط موجود، چشم‌انداز روشنی وجود ندارد.
وی افزود: از سوی دیگر نیز سیستم بانکی در وضعیتی به سر می‌برد که قادر نیست منابع بیشتری را برای وام مسکن عرضه کند.
