به گزارش ایران اکونومیست؛ بهروز آقایی روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگاران اعزامی ایرنا، درخصوص موافقتنامه موسوم به چابهار گفت: این توافقنامه بین ایران، هند و افغانستان در خرداد 1395 بین رییس جمهوری ایران، نخست وزیر هند و رئیس جمهوری افغانستان امضا شد و بعد از آن در جلسه علنی یکم آذر 96 به تصویب مجلس شورای اسلامی و متعاقب آن به تصویب شورای نگهبان رسید.
وی افزود: پس از تصویب این موافقتنامه در دولت های جمهوری اسلامی ایران، هند و افغانستان، بخش اجرایی آن وارد کارگروه های تخصصی شد که نخستین جلسه آن 2 ماه گذشته در تهران برگزار شد. در این جلسه شورای هماهنگی و شورای تخصصی این تفاهم نامه تشکیل و قرار شد در نشست بعدی کشورها، گزارشی از عملکرد و راهکارهایی که به تسهیل فرآیند مبادلات کالایی بین سه کشور کمک می کند، ارائه کنند.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اضافه کرد: دومین نشست قرار است فردا (دوشنبه) در چابهار برگزار شود و مواردی که مدنظر سه کشور است در این نشست مطرح و بعد از آنکه به تصویب دولت ها رسید وارد روند اجرایی شود.
** مجموع سرمایه گذاری های در چابهار:
آقایی در پاسخ به سووالی در خصوص مجموع سرمایه گذاری صورت گرفته در بندر چابهار بیان کرد: برای زیرساخت و خرید تجهیزات طرح توسعه بندر شهید بهشتی یک میلیارد دلار سرمایه نیاز است. از مجموع یک میلیارد دلار، 85 میلیون دلار حجم قراردادی است که با هندی ها منعقد شده که هنوز به طور کامل انجام نشده است و بقیه توسط دولت جمهوری اسلامی ایران تامین می شود.
وی افزود: از سهم دولت ایران 300 میلیون دلار مربوط به قراردادی است که با قرارگاه خاتم الانبیا درخصوص استحصال و ساخت اسکله در فاز نخست طرح توسعه بندر شهید بهشتی منعقد شده و بقیه تسهیلاتی بوده است که از صندوق توسعه ملی گرفتیم.
'اما در زمینه سرمایه گذاری بخش خصوصی در بندر چابهار حدود 900 میلیارد تومان تا کنون جذب کردیم که پیش بینی می کنیم میزان سرمایه گذاری بخش خصوصی تا پایان امسال به یک هزار میلیارد تومان یعنی به اندازه سرمایه گذاری که دولت تاکنون انجام داده است، برسد. بعد از اینکه فاز یک طرح توسعه بندر شهید بهشتی تمام شد، ظرفیت این بندر از 2.5 میلیون تن به 8.5 میلیون تن ارتقا پیدا کرد.'
** طرح توسعه بندر چابهار:
وی اظهار داشت: طرح توسعه بندر چابهار پس از تکمیل مطالعات آن در 5 فار توسط هفت مشاور بندری و دریایی تدوین و فاز اول آن از سال 1386 شروع شد.
آقایی افزود: این طرح در 8 سال اول، 30درصد پیشرفت داشت، در سال 95 با پیگیری هایی که سازمان بنادر و دریانوردی داشت و عملا اصل را بر پیشرفت و توسعه بنادر را گذاشت، بیش از 14 درصد پیشرفت کرد که با فضایی که بعد از برجام به وجود آمد اولین 'ال سی' را در تیر ماه سال 95 گشایش کردیم که اولین پارت از تجهیزات در برج11 سال 95 به بندر وارد شد.
'در فاز اول توسعه بندر شهید بهشتی، 203 هکتار استحصال از دریا را انجام دادیم و هزار و 700 متر اسکله به بندر چابهار اضافه شد.
عمق پایه اسکله این بندر نیز حدود 16.5 متر ارتقا پیدا کرد که با این شرایط بندر چابهار هیچ محدودیتی در پذیرش کشتی های 'سوپر پست پاناماکس' ندارد.'
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان اضافه کرد: در فاز نخست توسعه بندر شهید بهشتی موج شکنی طراحی و ساخته شد که یک هزار و 470 متر بود و عملا بندر چابهار را در خصوص پهلوگیری و جداسازی کشتی ها در فصل مونسون ایمن کرد و در حال حاضر هیچ محدودیتی برای پهلوگیری و جداسازی کشتی ها در فصل های مختلف در این بندر وجود ندارد.
'اگر بخواهیم در یک جمله بندر چابهار را توصیف کنیم، بندری است که بدون محدودیت و به عنوان پشتوانه بنادر جنوبی کشور می توان برای کالاهای اساسی داخل و همچنین کالاهای صادراتی و ترانزیتی عملیات تخلیه و بارگیری را انجام دهیم. بندر چابهار امروز از حالت امید و آرزو به بندری تبدیل شده است که عملیاتی شده و کشتی های 'سوپر پست پاناماکس' به راحتی در آن پهلو می گیرند و کالای اساسی کشور به راحتی در این بندر تخلیه می شود.'
آقایی تصریح کرد: کار بزرگی دیگری که در 2 سال گذشته انجام شد، ورود تجهیزات استراتژیک به بندر چابهار بود. می توان گفت خرید تجهیزات بندر شهید بهشتی چابهار یکی از نقاط قوت دولت تدبیر و امید و ثمرات برجام است که 30 دستگاه در سه پارت به این بندر وارد شد.
'در پارت اول، 9 دستگاه جرثقیل ساحلی و محوطه ای به این بندر وارد شد که با مبلغ بیش از 20 میلیون دلار خریداری شد و بعد از ورود به بندر در همان روزهای نخست موضوع مونتاژ تجهیزات استارت خورد و بعد از حدود 2 ماه کل این تجهیزات مونتاژ شد و به بهره برداری رسید. پارت دوم و سوم تجهیزات هم در شهریور و مهرماه سال 96 انجام شد که 13 دستگاه ریجستیکر، آنتی استیکر و لیفتراک به بندر چابهار وارد شد و این تجهیزات نیز در کوتاه ترین زمان ممکن مونتاژ شدند.'
آقایی اضافه کرد: متعاقب آن 8 دستگاه مکنده تخلیه غلات به بندر چابهار وارد شد که ساخت ایران و آلمان بوده است. در واقع نخستین بار است که در ایران اقدام به ساخت مکنده های نایرو که یکی از با کیفیت ترین برندهای مکنده غلات در دنیاست، می شود.
قسمت های حجیم این دستگاه ها در ماشین سازی اراک ساخته شد و بعد از انتقال به بندر به طور کامل مونتاژ گردید و در ماه گذشته اولین کشتی با همین تجهیزات تخلیه شد.
'امروز به جرات می توان گفت بندر چابهار از نظر تجهیزاتی هیچگونه محدودیتی در زمینه تخلیه و بارگیری انواع و اقسام کالاها ندارد و هر کالایی که به صورت فله، کانتینری و جنرال کارگو قابلیت تخلیه و بارگیری آن در این بندر وجود دارد.'
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان افزود: در فاز بعدی توسعه بندر چابهار بازاریابی گسترده ای در سطح منطقه و کشور انجام دادیم که انتقال هشت کشتی گندم از هند به کشور افغانستان، بزرگترین دستاورد ما در حوزه بازاریابی بین المللی بود که این کار در کوتاه ترین زمان و حداقل هزینه و با کیفیت ترین کامل انجام شد. بعد از آن نوبت به انتقال محوله حبوبات افغانستان از طریق بندر چابهار به این کشور رسید که آن ها هم به خوبی منتقل شد و اکنون افغانستان به این نتیجه رسیده است که بندر چابهار بندری کم هزینه است که می تواند کالا را با بهترین کیفیت و کمترین زمان به این کشور منتقل کند.
**جذب یک هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری در بندر چابهار تا پایان امسال
آقایی افزود: با بازاریابی که انجام شد در حوزه داخلی امروز به نقطه ای از سرمایه گذاری در بندر چابهار رسیده ایم که تا پایان سالجاری بیش از یک هزار میلیارد تومان جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی در این بندر اتفاق می افتد که این موضوع در بین بنادر کشور یک رکورد است.
'به طور مثال در هفته گذشته 435 میلیارد تومان انعقاد تفاهم نامه بین سازمان بنادر و دریانوردی و بخش خصوصی داخلی انجام شد.
در حوزه سرمایه گذاری تاکنون بیش از 100شرکت داخلی و خارجی از بندر چابهار بازدید کردند که شاید بتوان گفت 60درصد از این شرکت ها درخواست سرمایه گذاری کردند و با تعدادی از آنان هم انعقاد قرارداد انجام شد. از این میزان انعقاد تفاهم نامه 30 میلیارد تومان مربوط به شرکت های داخلی و مابقی مربوط به شرکت های خارجی بوده است.'
** ضرورت تکمیل پسکرانه بندر چابهار
آقایی در پاسخ به این سووال که زیرساخت های لازم برای دسترسی به بندر انجام نشده است. آیا این موضوع در قراردادهایی که انجام شده مشکلی ایجاد نمی کند؟ گفت: یکی از موضوعاتی که در نُرم بنادر تاثیرگذار است پس کرانه های صنعتی است که مناطق صنعتی، راه آهن، جاده و تجهیزات حمل و نقل را شامل می شود. اگر پس کرانه های بندر تکمیل باشند شاید از همین ظرفیت 8.5 میلیون بندر می توانیم خیلی بیشتر استفاد کنیم. یکی از نقاط مهم پس کرانه های بندر راه آهن است. این زیرساخت هم در زمان و هم در هزینه می تواند بسیار به صرفه باشد.
وی افزود: بنابراین رسیدن به ریل پایدار و خطوط آزاد راه که حمل و نقل را تسریع بخشد یکی از خواسته های صاحبان کالاست زیرا هزینه های حمل و نقل را برای آن ها کاهش می دهد و هم در زمان کمتری این امر را میسر می کند. هم اینک که بندر چابهار به ظرفیت 8.5 میلیون تن ارتقا پیدا کرده از ضروریات آن ریل است و یکی از مطالبات ما به عنوان سازمان بنادر و دریانوردی اتصال این بندر به شبکه ریلی کشور است که در این صورت یکی از موانع مهم در ترافیک بار بندر شهید بهشتی حل خواهد شد.
مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه پیشرفت فیزیکی طرح اتصال شبکه ریلی کشور به چابهار در حدود 30 درصد است، درخصوص توانایی شبکه ریلی در تخلیه بار این بندر گفت: ما باید خود را با بنادر بزرگ دنیا مقایسه کنیم و ببنیم چقدر از حجم کالای خود را از شبکه ریلی منتقل می کنند. در بندر شهید رجایی 15 درصد و در بندر امام خمینی نهایتا 11 درصد است این در حالی است که ریل قابلیت انتقال انواع کالاها را دارد و باید بیش از این از ظرفیت ریل در ترانزیت کالاهای بندری استفاده کرد.
'مشکلی که وجود دارد این است که در کشور ظرفیت ریلی را براساس مسافر پایه می گذاریم نه بار. ریل چون هزینه و زمان صاحب کالا را کاهش می دهد برای ما به صرفه تر است. از آنجایی که در دنیا برای صادارت، واردات و ترانزیت رقابت زیاد است وقتی می توانیم رقابت کنیم که هزینه ها را کاهش دهیم. در صورتی می توانیم هزینه ها را کاهش دهیم که از حمل و نقل ارزان استفاده کنیم و هیچ حمل و نقلی از ریل ارزان تر نیست. '
وی در پاسخ به این سووال که چقدر از کالای بندر چابهار با ریل می تواند حمل شود؟ گفت: بستگی به صاحب کالا دارد. گاهی امنیت کالا برای او مهم است بنابراین ریل را انتخاب می کند. آلترناتیوهای مختلفی را فراهم کنیم که خواسته های صاحبان کالا را پوشش بدهند و حق انتخاب داشته باشند.
