راهنمای آشنایی با «هنرهای سیاه» فوتبال

به گزارش ایران اکونومیست؛ «ای اس پی ان» روز یکشنبه در گزارش جالب خود می نویسد: قوانین فوتبال همواره در حال تکامل است، در سال های اخیر تغییراتی در مورد ضربات شروع مجدد و مجازات های در نظر گرفته شده برای خطای تک مدافعان اعمال شده و فناوری کمک داور ویدیویی (VAR) که سال ها پشت درهای ورزشگاه ها منتظر جواز ورود بوده است، سرانجام بر فرش سبز پا گذاشت.
با این حال، قوانین و مقررات از حیث اتخاذ اقدامات شدید در راستای کنترل حقه بازی و نیرنگ در فوتبال چندان موفق نبوده و به تعبیری، نکته این جا است: برخی از رفتارها برای شکستن قوانین صورت نمی گیرد بلکه افراد و تیم ها با هدف باز کردن دست خود برای کسب منفعت این کار را انجام می دهند.
عبارت مشهوری برای توضیح این قبیل رفتارها و به اصطلاح تاکتیک ها وجود دارد که از آن با عنوان «هنرهای سیاه» یاد می شود، اما اشکال عمده آن چیست؟
در گزارش زیر به 10 نمونه برای توضیح اشکال این گونه رفتارها و اعمال اشاره شده است.

** خطای تاکتیکی
حرکت ناشایست «سرخیو راموس» مدافع رئال مادرید را در فینال لیگ قهرمانان اروپا به یاد دارید؟ حرکتی که موجب بر هم خوردن تعادل بازی به سود کهکشانی ها شد..
آن حرکت را در گوشه ذهن خود داشته باشید..
دو سال پیش از تقابل او با «محمد صلاح» مهاجم مصری لیورپول، راموس برای متوقف کردن ضد حمله «یانیک کاراسکو» بازیکن تیم اتلتیکو مادرید در زمان های تلف شده بازی، به شرورانه ترین بُعد شخصیتی خود متوسل شد.
کاراسکو در حالی که «آنتوان گریژمان» را در سمت چپ و «فرناندو تورس» را در سمت راست خود داشت، در تقابلی 3 به یک به سوی دروازه رئال پیشروی می کرد.
«دانیلو» تک مدافع رئال مابین مثلث هجومی اتلتیکو و «کیلور ناواس» دروازه بان خودی بود، اما راموس به یک باره برای سرنگون کردن کاراسکو از پشت سر رسید؛ برای اتلتیکو موقعیتی که 50 درصد بخت گلزنی در آن وجود داشت حالا تنها به یک ضربه ایستگاهی در قوس میانی زمین تبدیل شده بود؛ این در حالی است که رئالی ها در فاصله 30 ثانیه مانده تا پایان بازی، می توانستند آرایش دفاعی خود را دوباره بازگردانند.
در دوره ای که ضد حمله جزء تفکیک ناپذیر و حیاتی فوتبال محسوب شده و تیم ها از زمین حریف اقدام به پِرسینگ کرده و منطقه هافبک خودی را در معرض خطر قرار می دهند؛ هافبک ها با علم به اینکه دریافت یک کارت زرد و دادن یک ضربه آزاد به حریف بهتر از گل خوردن است، خطا روی بازیکن حریف را ترجیح می دهند.

** تحت تاثیر قرار دادن داور زمین
برخی از تیم ها تبحر خاصی در هدایت کردن مسیر ذهنی داوران، حتی پیش از یک ضربه مجدد ساده، و پس از بازی دارند.
«گراهام پل» داور مشهور فوتبال پس از بازنشستگی مدعی شد که یکی از تیم های مطرح اروپایی بعد از هر بازی به او یک ساعت گرانقیمت هدیه می داده و تیمی دیگر نیز پس از هر بازی برای فرزندان تمام داورها مجموعه کامل لباس و وسایل ورزشی فراهم می کرده است.
برخی از باشگاه ها داوران را با محافظت پلیس روانه زمین می کردند، حتی زمانی که هیچ ضرورتی برای این کار وجود نداشته است؛ آیا تمام این موضوعات نمی تواند باعث شود تا قاضی میدان در تصمیماتش به سمت آن تیم ها به اصطلاح غش کند؟!

** ممانعت از حرکت مدافعان و یارگیری آنان
پیروزی هفت بر یک آلمان در نیمه نهایی جام جهانی 2014 یکی از مشهورترین نتایج در تاریخ فوتبال است و در حالی که آلمان ها بیشتر گل های خود را با ضد حمله وارد دروازه برزیل کردند، اما نخستین گل خود را در حالی به ثمر رساندند که «توماس مولر» بدون مزاحمت ضربه کرنر «تونی کروس» را بدون برخورد با زمین درون دروازه جای داد.
چرا مولر تک و تنها و بدون هیچ مزاحمتی رها شده بود؟
«داوید لوئیز» که مامور مهار کردن او بود، توسط «میروسلاو کلوزه» به اصطلاح سَد شده بود؛ در واقع کلوزه با سرعت به سمت دفاع برزیل یورش برد و در همین حال مولر چند قدم به عقب رفت؛ بازیکنان آلمان مصرانه معتقدند که این اتفاق عمدی نبوده، اما در هر صورت، ارزش این کار (ممانعت از حرکت و یارگیری مدافعان) کاملا به چشم آمد.
این تاکتیک به ویژه در مورد تیم هایی که بیشتر از یارگیری منطقه ای، یارگیری مهره به مهره (من تو من) را در دستور کار قرار می دهند، موثر است، اما مسلما به محض فراگیر شدن استفاده از کمک داور ویدیویی رفته رفته این تاکتیک از جمع تاکتیک های فوتبال خداحافظی خواهد کرد.

** کم کردن فاصله تا زمین حریف در هنگام پرتاب اوت دستی
این کار بزرگ ترین جنایت فوتبالی نیست، اما بی شک رایج ترین آن ها است؛ در واقع بازیکنان در هنگام پرتاب اوت نه تنها آزادند که از کدام نقطه توپ را پرتاب کنند بلکه آن ها به طور عامدانه چندین گام به جلو برداشته و بدین ترتیب فاصله خود را تا دروازه حریف کاهش می دهند.

** وقت کشی
در 64 بازی انجام شده در جام جهانی 2018 روسیه (بدون احتساب بازی هایی که به وقت های اضافی کشیده شد) از حیث در جریان بودن توپ، کمترین زمان با 45 دقیقه به بازی مصر و عربستان سعودی اختصاص یافت و طولانی ترین زمان هم با 67 دقیقه به بازی بلژیک مقابل انگلیس در دور سوم مرحله حذفی تعلق گرفت.
اختلاف چشمگیر است؛ یک بازی در مقایسه با بازی دیگر عملا 50 درصد بیشتر به طول انجامید؛ در واقع این اختلافِ زمانی، رویکرد تیم ضعیف میدان را نشان می دهد.
برای مثال، یکی از تیم های ضعیف لیگ برتر جزیره مسلما از کسب یک تساوی بدون گل خارج از خانه مقابل منچسترسیتی بسیار خوشحال خواهد شد و برای گرفتن چنین نتیجه ای بی شک 45 دقیقه راحت تر از 67 دقیقه است.

** تمارض یا مهندسی برخورد
مبحث تمارض به شکلی فزاینده پیچیده است؛ تمارض واضح ترین شکل نقض قوانین است، اما در عین حال، راه گریزهای زیادی دارد.
بارها شاهد این بوده ایم که مهاجمان به وضوح در محوطه جریمه سرنگون شده اند، اما هیچ پنالتی از سوی داور اعلام نشده است؛ با در نظر گرفتن این موضوع، آیا می توان مهاجمان را بابت صحنه سازی سرزنش کرد؟
با این حال، این اتفاقات تنها کمی با بزرگ نمایی در برخوردهای ساده فرق می کند؛ برخوردهایی که به شکلی آزار دهنده مشابه تمارض هستند؛ بنابراین مرز این دو برخورد کجاست؟
برخی از بازیکنان برخوردهای خود را با بازیکنان حریف مهندسی می کنند و با رِندبازی، پنالتی به دست می آورند.
مقامات در صددند تا با در نظر گرفتن محرومیت، این گونه تمارض ها را کنترل کنند، اما این قوانین هیچ کمکی به بازی هایی که در آن ها چنین اتفاقاتی رخ داده، نمی کند؛ اصطلاحا آب ریخته به جوی بازنمی گردد.

** بازی کثیف
«خوزه مورینیو» سرمربی برکنار شده منچستریونایتد معمولا در بازی مقابل چلسی یک بازیکن را مامور مهار «ادن هازارد» می کرد.
هافبک بلژیکی تحت فشار بسیار زیرک عمل می کند و به طور اجتناب ناپذیر ضربه آزادهایی را برای تیم خودی به ارمغان می آورد و زمانی که مدافع با کارت زرد مواجه شود، در این صورت یارگیری تک نفره ایده ای خطرناک خواهد بود؛ اتفاقی که در مرحله یک چهارم جام اتحادیه در فصل 2016 – 2017 برای «آندر هررا» رخ داد.
در جریان تازه ترین تقابل این دو تیم، سه خطای اولی که روی هازارد رخ داد، توسط سه بازیکن مختلف یونایتد انجام شد؛ در واقع در صورتی که یک بازیکن هر سه بار مرتکب خطا می شد، مسلما اخطار دریافت می کرد، اما در عوض ترکیبی از خاطیان توانستند هر کدام یک بار برای مرد خطرناک آبی های لندن مزاحمت ایجاد کرده یا او را سرنگون کنند.
بدین ترتیب نه اخطاری در کار خواهد بود و نه اخراجی...

** خارج کردن بازیکن مستعد حریف از زمین بازی
سرانجام بار دیگر به راموس رسیدیم؛ تقابل او و صلاح در فینال لیگ قهرمانان اروپا در فصل گذشته، در نگاه اول یک صحنه بی خطر به نظر می رسید؛ صحنه ای که در جریان آن مدافع به وضوح برای تصاحب توپ تلاش می کند و در همین گیر و دار دو بازیکن نقش بر زمین می شوند!!
اما پس از بازبینی صحنه، شک و تردید و ابهام به وجود می آید: آیا راموس به طور عامدانه دستان خود را در بین بازوی صلاح قفل کرد و با چنان شدتی ستاره مصری را سرنگون کرد که منجر به بیرون رفتنش از زمین بازی شد؟
تنها کسی که می تواند به این پرسش پاسخ دهد کاپیتان کهکشانی ها است، اما سابقه او حاکی از آن است که راموس به هیچ عنوان با اینگونه حقه ها بیگانه نیست.
نکته عجیب این است که داوران در لیگ برتر جزیره غالبا با این نوع برخوردها مدارا می کنند؛ به عبارت دیگر، تلاش برای گرفتن پنالتی و تمارض حُقه محسوب می شود، اما تماس و برخورد زیاد از حد که بدون هدف مصدوم کردن بازیکن و صرفا برای اعلام حضور کردن انجام شود، سالم و بدون مشکل انگاشته می شود.
با این حال، این حرکت آشکارترین حقه موجود در فهرست مذکور و عملا به معنای نقض آشکار قوانین فوتبال است و با توجه به میزان نیروی واردشده غیرضروری به بازیکن صاحب توپ می تواند با کارت زرد یا قرمز جریمه شود.
شاید مشکل سیاست گذاری در خصوص شرایط حقه بازی و برنده بازی شدن بدون نقض قوانین همین باشد: اتفاق و برخوردی که در یک مکان غیرقانونی محسوب می شود، در موقعیتی دیگر کاملا پذیرفته شده است.
با این وجود، اعمال برخی اصلاحات و همچنین معرفی کمک داور ویدیویی در بازی های فوتبال می تواند تا اندازه ای مثمر ثمر باشد، اما به هرحال حقه بازی برای پیروزی همواره بخشی تفکیک ناپذیر از فوتبال بوده است.