صنعت چرم و چالش های پیش روی آن

به گزارش ایران اکونومیست، چرم از نمونه محصولاتی به شمار می رود که تولید آن در ایران از تاریخ و سابقه ای کهن برخوردار است،با این اوصاف و علی رغم برخورداری از تجربیات فراوان در این صنعت، در مقایسه با بسیاری از کشورهای تولیدکننده چرم،صنعت مذکور با مشکلات عدیده ای مواجه است. به واقع،آنچنان که از چرم به عنوان پیش نیاز بسیاری از تولیدات همچون کیف و کفش و ...یاد می شود، تامین این محصول به خودی خود،مستلزم وجود پوست خام مناسب و کافی است و به تبع در فقدان این محصول،عملا بروز نارسایی در فرآیند تولید، امری نزدیک یه یقین خواهد بود.
تولید چرم ، از نقش چمنزارها و عفلزارهای انبوه تا دامپروری غنی و توسعه یافته
تولید چرم و توسعه صنعت مذکور در کنار  اقتضائات خاص این فعالیت که در ذیل این گزارش به آن اشاره خواهد شد،مستلزم ضروریاتی دیگر همچون برخورداری از علفزارها و چمنزارهای مناسب و انبوه برای تامین تغذیه دام هاست.
با در نظرگرفتن این واقعیت که ماده اولیه چرم،پوست دام است،به تبع هر آنچه بر ارتقای کمی و کیفی حوزه دامپروری کشور افزوده شود به همان میزان،روند توسعه صنعت چرم سازی کشور نیز با سرعت و شتاب فزاینده تری همراه خواهد شد.
بابک یزدان بین، یکی از تولیدکنندگان و توزیع کنندگان کیف و کفش در غرب استان تهران، در گفت‌وگو با  خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به نقش بسیار اساسی چرم به عنوان محصول اولیه تولید چنین اقلامی،اظهار کرد: در صورت بروز نارسایی در فرآیند تولید و عرضه این محصول، بروز چالش در عرصه تولید کیف و کفش نیز اجتناب ناپذیر خواهد بود.
وی افزود: تامین چرم مناسب مستلزم پوست دام با کیفیت خواهد بود که این محصولات نیز نیازمند چراگاه ها و علفزارهای مطلوب و کافی برای تامین تغذیه مورد نیازِ دام است.
یزدان بین گفت: از دیگر سو،ظهور خشکسالی،عرصه علفزارها و چمنزارهای ایران را نیز تحت الشعاع قرار داده و مجموعه این عوامل به محدود شدن شرایط مناسب در تولید پوست دام منتهی می شود.
این فعال سابق در حوزه تولید کیف و کفش و فعال فعلی در عرصه توزیع محصولات این چنینی تصریح کرد : متاسفانه در این حوزه نیز شاهد فرآوری ضعیف و نوعی از خام فروشی هستیم،به نوعی که چرم تولیدی اولیه به دلیل عدم توان کافی در پرداخت مناسب و مطلوب ، به ترکیه و ایتالیا فروخته می شود و کشورهای مذبور با فرآوری به روز و پیشرفته بر روی آن،محصول نهایی را با ارزش افزوده چندین برابری به ما بازفروش می کنند که قطعا باید برای حل و فصل این عارضه تدابیر مقتضی اتخاذ شود.
وجود موانع و مشکلات فراوان در مسیر واردات تجهیزات و دستگاه های مرتبط با تولید چرم در کشور
همواره از واردات به عنوان آفت و پدیده ای ویران کننده در اقتصاد کشور یاد می شود ،آفتی که بدون تردید در طول سالیان گذشته،هزینه های سنگین و متعددی را به صنعت و اقتصاد و بعضا مولفه های فرهنگی جامعه تحمیل کرده است.
علی رغم مذموم بودن امر واردات، در عرصه هایی که کشور نتوانسته به تکنولوژی لازم برای تولید محصولات مربوط نائل شود، خرید و تامین تجهیزات تولیدی آن از کشورهای خارجی ، باعث بهبود کمی و کیفی تولید در کشور خواهد شد ، نه تنها امری لازم بلکه ضروری و اجتناب ناپذیر به نظر می رسد.
سخن از خرید تجهیزات مولدی است که با واردات آن بر کثرت تولیدات افزوده می شود و از حیث کیفی نیز محصولات ساخته شده با ارتقای فزاینده تری همراه می شوند. در چنین شرایطی قدرت رقابت محصولات تولید شده با اقلام خارجی افزایش می یابد و در سایه حصول این امر،دوام و قوام مراکز تولیدی ارتقا می یابد، رونق هر چه بیشتر در صحنه اقتصادی کشور حاکم می شود و خطر تعطیلی،تعدیل نیرو و یا کاهش ظرفیت از کانون های تولیدی کشور دور خواهد شد.
یزدان بین با اشاره به فرسوده بودن بسیاری از تجهیزات و ادوات تولید چرم و دباغی در کشور گفت:آنچنان که برخی از فعالان این حوزه در شهرهایی همچون تبریز(به عنوان یکی از کانونهای فعالیت در این حوزه) مطرح می کنند ، متاسفانه متقاضیان واردات دستگاه ها و تجهیزات پیشرفته تولید چرم ( که از حُسن برخورداری از فناوری روز برخوردارند ) با مشکلات متعدد و پیچیده ای مواجه هستند که انتظار می رود با اتخاذ تدابیر مقتضی، روند این مسیر(واردات دستگاه های پیشرفته تولید چرم) تسهیل شود که قطعا تحقق این امر به حصول دستاوردهای ارزنده ای در صنعت چرم سازی کشور منتهی خواهد شد.
وی افزود : از دیگر سو کمبود نقدینگی دست فعالان این حوزه را برای واردات و ادوات این چنینی بسته است و قطعا ارائه تسهیلات ویژه بانکیِ مناسب (کم سود و با بازپرداخت های بلند مدت) و توامان با آن رفع برخی موانع تامل برانگیز در مسیر واردات تجهیزات اشاره شده ، می تواند به پیشرفت های برجسته ای در حوزه چرم سازی کشور ختم شود.
ضرورت الگوبرداری از کشورهای پیشرفته در توسعه صنعت چرم سازی
یکی از ضروریات فعلی اقتصادی و صنعتی کشور به الگوبرداری صحیح و قاعده مند در چار چوب منافع و مصالح ملی این مرز و بوم ، از کشورها و جوامع توسعه یافته معطوف می شود.
متاسفانه،برخلاف ارزش های اجتماعی بعضا شاهد الگوبرداری بخشی از توده های مردم از فرهنگ غربی هستیم که قطعا در صورت لحاظ کردن این رویکرد در عرصه های صنعتی و اقتصادی، بسیاری از نارسایی های موجود در این عرصه ها مرتفع می شد.
یقینا تمامی آحاد جامعه اعم از توده های مردمی،دستگاه های خصوصی،دولتی و...مقید به حرکت در مسیر سیاست های اقتصاد مقاومتی هستند و این امر صرفا به ادارات و دستگاه های دولتی منحصر و خلاصه نمی شود بلکه تمامی عناصر کشور و جامعه می باید در این جهت ( حرکت در چارچوب سیاست های اقتصاد مقاومتی) تلاش کنند.
به تبع الگوبرداری صحیح از نقاط قوت کشورهای خارجی نیز از الزاماتی است که منافاتی با سیاست های اقتصاد مقاومتی ندارد زیرا همواره بعد از اشاره به اقتصاد درون زا به عبارت برون نگر نیز تاکید شده است.
ترکیه از نمونه کشورهایی به شمار می رفت که در حوزه چرم سازی از توانمندی چندانی برخوردار نبود اما با برنامه ریزی هوشمندانه امروز به یکی از قطب های صنعت چرم سازی در جهان مبدل شده و میلیون ها دلار سود در سایه این فعالیت،روانه این کشور می شود و می توان با الگوبرداری از این کشور برای نائل شدن به جایگاه امروزی ، به توفیقات برجسته ای در صنعت مذکور دست یافت.
چندی پیش،علی حسن زاده دلیر ، رئیس انجمن چرم ایران ، در برنامه گفت و گوی ویژه خبری در تشریح فرآیند توسعه صنعت چرم سازی در ترکیه به اجمال گفت:در سال 2001 میلادی،صنعت چرم ترکیه از اقتصاد عقب افتاد و در چنین بستری بود که ترک ها قانونی را به تصویب رساندند که پیرو آن فعالان عرصه این صنعت،وام هایی بلاعوض برای تجهیز و بروز رسانی دستگاه ها و ادوات مربوط دریافت کنند و با این رویکرد در سال 2011 کشور ترکیه به یکی از جوامع توسعه یافته در حوزه چرم سازی مبدل شد.
به زعم وی،صنعت چرم سازی باید به عنوان صنعتی مادر مورد توجه و در اولویت قرار گیرد.
حسن زاده در برنامه مذکور گفت:عمده تولید پوست گاو در تهران،تبریز و مشهد به چرم تبدیل می شود و به بازار کیف،کفش،کمربند و...عرضه می شود و در حال حاضر از 18 میلیون جلد پوست گوسفندی که به سالامبور تبدیل و صادر می شود ، قریب به 45 میلیون دلار ارز عاید کشور می شود در صورتی که تبدیل سالامبور به چرم 210 میلیون ارز آوری برای کشور در بر خواهد داشت و در صورت تبدیل چرم اشاره شده به البسه،شاهد ارزآوری 800 میلیون دلاری خواهیم بود.
محمد حسن نژاد،عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز به عنوان یکی از میهمانان این برنامه ( گفت و گوی ویژه خبری) با بیان اینکه در بخش تامین پوستِ گاو ، مشکل خاصی وجود ندارد، افزود:عمده مشکل،در عرصه تولید پوست گوسفند و بز ، نمود پیدا می کند که البته پوست آنها در تولید البسه مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود : باید به نیاز و ذائقه بازار،تکونولوژی و برند سازی در این حوزه توجه مضاعفی شود و انتظار می رود این امر پذیرفته شود ، در شرایطی قرار داریم که دیگر زمان بنگاه داری کوچک (بخصوص در حوزه تولید البسه و پوشاک ) گذشته است.
حسن نژاد می گوید:باید از خام فروشی جلوگیری شود و مجبور هستیم از صنایع پایین دستی حمایت کنیم تا در دنیا حرف هایی جدی برای عرضه و طرح کردن داشته باشیم.
افزایش 40 درصدی قیمت چرم/صنعت چرم به مخاطره افتاده است
سعید حیاتی،رئیس اتحادیه فروشندگان چرم،، با اشاره به افزایش قیمت چرم در کشور، اظهار کرد:از نیمه نخست سالجاری، نرخ چرم در کشور با رشد 30 تا 40 درصدی همراه شده است.
وی افزود:به واقع در شرایطی شاهد افزایش قابل توجه قیمت چرم هستیم که در این عرصه ، نه تقاضا آنچنان بالا رفته و نه احتکار خاصی صورت گرفته و متاسفانه تولید به دلیل رکود جاری  در بازار، اُفت کرده است.
رئیس اتحادیه فروشندگان چرم تصریح کرد : قیمت چرم از 16 هزار تومان به 25 هزار تومان رشد داشته و در حال حاضر کمبود چرم در بازار ملموس است و باید اذعان کرد که صنعت مذکور، وضعیت و شرایط مناسب و مساعدی ندارد.
حیاتی گفت:بسیاری از بنگاه های زود بازده نیازمند مواد اولیه هستند و این مواد در گمرک موجود است که باید به سرعت در اختیار تولیدکنندگان قرار گیرد.
افزایش تقاضا برای خرید چرم مصنوعی،چرم طبیعی را به انزوا خواهد بُرد
یکی دیگر از نارسایی های پیش روی صنعت چرم کشور،به افزایش تقاضا برای خرید چرم های مصنوعی معطوف می شود که متاسفانه بخش قابل توجهی از این محصولات نیز از محل واردات تامین می شود.
به واقع،با کاهش قدرت خرید مردم و گرانی چرم ، رویکرد جامعه نسبت به خرید چنین محصولاتی رو به تزاید خواهد رفت و همین پدیده به مرور، صنعت چرم سازی طبیعی کشور را به انزوا خواهد برد.
امید آن می رود با پیش بینی تمهیدات لازم،قیمت تمام شده چنین محصولاتی با کاهش هر چه بیشتری همراه شود که قطعا با حصول این امر، جامعه هدف این محصولات با دامنه هر چه بیشتری همراه خواهد شد.فزایش تقاضا برای محصولات هر صنعت و حوزه تولیدی ، امری نوید بخش و عنصری نجات بخش در اقتصاد کشور بشمار می رود.