فاصله زیاد خصوصی‌سازی واقعی با آنچه در ایران انجام شد

به گزارش ایران اکونومیست، بروز مسائل پیش آمده درباره کارخانجات هفت تپه و فولاد اهواز به عنوان کارخانجات واگذار شده به بخش خصوصی باعث شده است بار دیگر مسائل مربوط به خصوصی سازی و چگونگی انجام آن به مساله روز علم اقتصاد تبدیل شود. خصوصی‌سازی و انتقال مالکیت بنگاه‌های تولیدی و برخی بنگاه‌های خدماتی به بخش خصوصی امری است که امروزه مورد وفاق اکثر جریان‌های اقتصادی است؛ این یک واقعیت اثبات شده است که دولت‌ها به عنوان یک نهاد ناظر در اقتصاد توانایی رشد و توسعه صنایع تولیدی را ندارند و تا زمانی که مدیریت شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی واگذار نشود نمی‌توان انتظار نوآوری و رشد را از اقتصاد کشور داشت.
خصوصی‌سازی الزاماتی دارد
با این همه آن چیزی که به زعم کارشناسان در خصوصی‌سازی‌ها اهمیت بیشتری از خود خصوصی‌سازی‌ها دارد نحوه انجام آن است. اینکه گروهی از متخصصان و کسانی که سابقه تولیدی دارند بتوانند خطوط تولید دولتی را در اختیار بگیرند اهمیت بسیار بیشتری از انجام خصوصی‌سازی به هر قیمتی دارد. به قول باستان شناسان، پنهان ماندن یک گنج بسیار بهتر از کشف و غارت آن است، چرا که شاید نسل آینده بهتر بتواند آن را نگه داری کند.
در رابطه با همین بحث خصوصی‌سازی‌ها احمد روستا، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی، با بیان این‌که بین خصوصی‌سازی واقعی و آن چیزی که در ایران تحت عنوان خصوصی‌سازی انجام شد فاصله زیادی وجود دارد، گفت: واقعیت این است که مالکیت شرکت‌ها در بخش خصوصی می‌تواند نقش سازنده‌ای در اقتصاد ایجاد کند اما این مساله نیازمند وجود الزاماتی است.
خصوصی‌سازی‌ها بر اساس معیارهای ذهنی انجام شد
این استاد دانشگاه در ادامه با انتقاد از نحوه‌ی خصوصی سازی‌ها در کشور اظهار کرد: زمانی که شرکت‌های دولتی را براساس معیارهایی که در ذهن خودمان بوده و نه معیارهایی که باید مبنا قرار بگیرند واگذار کرده‌ایم و به کسانی داده‌ایم که صلاحیت اداره کردن یک شرکت خصوصی را ندارند نباید انتظار تحقق اهداف اقتصاد مولد را هم داشته باشیم.
او با بیان این‌که این نحوه خصوصی سازی‌ها باعث انحراف از اهداف تعیین شده می‌شود، گفت: در چنین شرایطی فعالیت‌های سوداگرانه و رانتی باعث می‌شود تا بخشی از اقتصاد مدیریت امور را برعهده بگیرند که هیچ صلاحیت و تخصصی در آن حوزه ندارند.
روستا با تاکید بر این‌که اگر صاحبان شرکت‌های تازه خصوصی شده روحیه تولید گرایانه نداشته باشند بعد از مدتی آن شرکت را با بحران روبرو می‌کند، اظهار کرد: شرکت‌هایی که به دلایل گوناگون به افراد و گروه‌هایی واگذار می‌شوند که منافع خود را در تولید جست‌وجو نمی‌کنند بعد از مدتی دچار مشکلاتی می‌شوند که باعث می‌شود تصورات نسبت به خصوصی سازی‌ها منفی شود، در حالی که باید بدانیم خصوصی سازی به خودی خود امری مثبت است.