به گزارش ایران اکونومیست؛ نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی چندی پیش درباره کشف یک سفره آب زیرزمینی جزئیاتی ارایه و اظهار کرده بود: کار این چاه بزرگ با عمق هزار و 200 متر آغاز شده و آب آن هم به صورت آرتزین و قابل شرب است.
به گفته حبیب الله دهمرده، این نخستین چاهی است که به این شکل و عمق مورد بهره‌برداری قرار گرفته است و اگر لازم باشد تا عمق 5 هزار متر هم ادامه پیدا خواهد کرد.
دهمرده این را هم گفته بود که بر اساس نظریه کارشناسان، آب زنده و جاری است و آب مرده‌ای نیست.
** با یارانه های سنگین نمی شود به صورت پایدار از این منابع استفاده کرد
در این پیوند، رییس اندیشکده تدبیر آب ایران گفت: شناسایی آب های ژرف(زیرزمینی) ابهام های خیلی زیادی دارد اما موضوعی که اصلا' از آن صحبت نمی شود مساله اقتصاد این حوزه است که هزینه های بسیار زیادی دارد.
انوش نوری اسفندیاری روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در واکنش به طرح اکتشاف یک سفره آب زیرزمینی در سیستان و بلوچستان اظهار داشت: این که چنین منابعی برای چه نوع مصرفی مورد بهره برداری قرار می گیرد خیلی مطرح است و با یارانه های سنگین نمی شود به صورت پایدار از این منابع استفاده کرد.
وی افزود: هیچ نوع صحبتی از نوع برنامه ریزی برای استفاده از این منابع نمی شود و بهتر است مسایل را روشن کنند که توهم استفاده از این آب بیش از اینها نشود.
نوری اسفندیاری گفت: در مطالعات مهندسی دو مرحله برای شناسایی وجود دارد؛ یک مرحله برای اکتشاف است که تداوم با توقف مطالعات را مشخص می کند و مرحله دیگر برای امکان سنجی است که آیا برای منابع به لحاظ فنی، مهندسی، اقتصادی و اجتماعی امکان پذیر است یا نه و تا زمانی که پاسخ این مرحله استخراج نشود برنامه ریزی برای آن مانند سم مهلک است.
وی با بیان این که اقدام ها برای وجود سفره آب زیرزمینی در سیستان و بلوچستان اکنون در مرحله شناسایی و اکتشاف است و از نگاه کارشناسی تجربیات محدودی در دنیا از این حیث وجود دارد، در واکنش به اظهارات نماینده زابل در مجلس شورای اسلامی و ارائه جزئیاتی از سوی وی در ارتباط با سفره آب زیرزمینی تاکید کرد: دفتر برنامه ریزی کلان آب وزارت نیرو نسبت به این موضوع روشنگری بیشتری کند.
**اطلاعات قطره چکانی در حوزه آب
این صاحب نظر در حوزه آب، اطلاع رسانی به مردم در این رابطه را قطره چکانی خواند و گفت: اکنون که تکیه روی شفافیت سیاست ها است، ضرورت دارد این موضوع شفاف تر شود.
**امید است این خبر باعث توهم نشود
وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که استخراج چنین منبعی بسیار پر هزینه بوده و معلوم نیست از نظر کیفیت در چه شرایطی باشد و دست زدن به آن چه تغییرات کیفی به دنبال خواهد داشت، ریسک بسیار زیادی در اطلاعات ارایه شده وجود دارد.
در فضای مجازی برخی مطالب حاکی از این است که این سفره آب زیرزمینی، از کوههای هندوکش و از طریق منطقه سیستان وارد ایران می شود و پس از سپری کردن منطقه کویری ایران، به خلیج فارس و دریای عمان می ریزد. عظمت این سفره آبی که به شکل رود در عمق 1000 متری زمین در جریان است.
برپایه نوشته های فضای مجازی، اکنون مجموع مصرف آب شرب کشور طبق آمار سال96 حدود7 میلیارد متر مکعب است و این سفره زیر زمینی به تنهایی بیشتر از 1000 میلیارد متر مکعب آب سالم و شیرین (معادل حدود173 سال مصرف آب شرب کل ایران) در خود جای داده است.
رییس اندیشکده تدبیر آب ایران تاکید کرد: مسایل باید شفاف سازی و چارچوب های تصمیم گیری روشن تر شود.
به گفته وی، به دلیل ابهام های زیادی که وجود دارد وزارت نیرو به لحاظ مهندسی وارد بهره برداری نمی شود چرا که اول باید مطالعه و ابعاد موضوع برای اکتشاف مشخص شود.
نوری اسفندیاری گفت: باید دید که آیا لازم است چاه اکتشافی دیگری حفر شود یا نه؟ هنوز این مرحله تمام نشده است و بعد از آن خواهند دید که آیا بهره برداری از این منبع توجیه اقتصادی دارد یا خبر.
این کارشناس حوزه آب بر ضرورت شناسایی پیامدهای محیط زیستی، اقتصادی، مالی و اجتماعی این مساله تاکید کرد و افزود: در صورتی که چنین منبعی وجود داشته باشد، آب آن نه برای کشاورزی که برای مصرف آشامیدنی می تواند اقتصادی باشد و این هم باید تحت یک شرایطی باشد تا با دیگر امکانات تامین آب شرب مقایسه شود.
**کشف سفره آب زیرزمینی در سیستان یک دروغ بزرگ است
در این ارتباط، همچنین محمد ارشدی پژوهشگر حوزه آب ، کشف سفره آب زیرزمینی در سیستان و بلوچستان را یک دروغ بزرگ خواند و افزود: اولا باید دید که چنین راه حل هایی از طرف چه نوع تفکری در جامعه دنبال و طرح می شود و برای آن تلاش می شود.
وی اظهار داشت: باید دید که مساله آب در کشور چگونه مساله ای است و چه نوع نگاهی آن را حل خواهد کرد؟
این پژوهشگر ادامه داد: مساله اصلی ما در آب، یک مساله اجتماعی، سیاسی و انسانی ناظر بر مصرف و تقاضای آب است؛ وجه طرف تقاضا و مصرف آب بقدری افسارگسیخته پیش رفته که بیش از توان سرزمینی ما برای تامین این آب است.
**شکاف عمیق تقاضا و عرضه آب در کشور
به گفته وی، شکاف عرضه و تقاضای آب در کشور بسیار زیاد شده است؛ مسیر و الگوی توسعه ای که انتخاب شده و چیدمان فعالیت های اقتصادی و مکان یابی مراکز جمعیتی به گونه ای است که تقاضا برای آب بسیار غیر کنترل و بیش از توان سرزمینی برای تامین آب بوده است.
ارشدی معتقد است که چنین تفکری شکاف را بیشتر می کند و هر چه قدر در تامین آب برای پر کردن شکاف اصرار کنیم بدون کنترل و تغییر فرآیندها و مکانیزمها و اصلاح آنها به تشدید این شرایط دامن زده و بحران را وخیم تر می کنیم.
وی گفت: دارندگان چنین تفکری که دنبال منابع جدید آب هستند اساسا در کانتکس غلط فکری و توسعه دنبال راهکار می گردند.
به اعتقاد این پژوهشگر، طرح مساله کشف سفره جدید آب زیرزمینی یک دروغ بزرگ است؛ چرا که چنین منابعی حداقل به صورت رسمی هنوز اعلام نشده و تازه مطالعاتی دارد انجام می شود و تا زمانی که اطلاعات رسمی خارج نشده مسایلی در این سفره وجود دارد که از نظر نوع منبع، هزینه استحصال، کیفیت منابع و میزان منابع در اختیار برای تامین مصارف، بسیار ابهام وجود دارد.
**بحران آب را به تعویق نیاندازیم
ارشدی گفت: تاکید بر این نوع تفکر برای حل مساله آب با توجه بر مدیریت تامین و عرضه آب، حل بحران آب را به تعویق می اندازد و آن را پیچیده تر می کند و بار را بر روی دوش نسل آتی می اندازد.
وی پر کردن شکاف عرضه و تقاضا را نیازمند اصلاح الگوی تقاضا و توسعه دانست و افزود: چنین نگاهی به حل بحران آب ما را به بیراهه می برد.
به گفته ارشدی، عرضه بیشتر و تامین بیشتر آب، بر اساس نگاه مهندسی و فنی نیست و تامین آب بیش از آن که یک مساله فنی باشد، مساله انسانی، سیاسی و اقتصادی است.
وی تاکید کرد: الگوی سیاسی، اقتصادی و حکمرانی و مولفه های ما در زمینه آب باید اصلاح و ساز و کارهای مختلفی برای اصلاح جنبه های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی با توجه به توان سرزمینی تدوین شود.
این پژوهشگر آب معتقد است این خبر به دنبال ایجاد جریانی در کشور است و تا زمانی که تایید نشده صرفا شیطنت گروه های خاصی از جامعه برای سودجویی است.
وی با اشاره به اظهارات نماینده زابل در این ارتباط تاکید کرد: اطلاعات یک عنصر سیاسی، اطلاعات کارشناسی نیست و باید دید تا چه اندازه قابل تایید است در حالی که مطالعات کارشناسی، چیز دیگری می گوید.
