به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روابط عمومی سازمان امور مالیاتی؛ امروزه اگر نگاهی به برخی کالاها ومحصولات بیاندازیم،در قسمت قیمت درج شده بخشی با عنوان مالیات برارزش افزوده دیده می شود،چند سالی است مالیات بر ارزش افزوده وارد زندگی مردم شده است،دیگر تنها اقشار واصناف خاصی مودی مالیات نیستند بلکه کل افراد جامعه به نوعی درگیر مسائل مالیاتی،پرداخت ودریافت آن هستند.
با ورود مالیات بر ارزش افزوده به حوزه زندگی افرادپرسش هایی در مورد ماهیت، اهداف وتاثیرات آن بوجود میآید،سوالاتی مانند این که مالیات بر ارزش افزوده چیست؟آیا به تمام کالاها مالیات بر ارزش افزوده تعلق می گیرد، اصولا چرا باید شهروندان مالیات بر ارزش افزوده بپردازند؟ مالیات بر ارزش افزوده چه تاثیری در زندگی شهروندان دارد؟
مالیات بر ارزش افزوده «مالیات غیر مستقیمی» است که مصرف کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالاها(منقول یا غیر منقول) و خدمات(هرچیزی که کالا و پول نباشد) می‌پردازد و دریافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به خزانه دولت واریز کند.
همه کالاها وخدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی باشند و بسته به خصوصیات اقتصادی و اجتماعی کشورهای مختلف برخی استثناها وجود دارد مثلا در ایران برخی کالاها مانند اقلام اساسی از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند مانند داروها،کالاهای اساسی نظیر آرد،گندم، نان، برنج، لبنیات، حبوبات ویا اقلام فرهنگی مانند روزنامه ها ،کتاب و...
نرخ مالیات بر ارزش افزوده با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی واقتصادی کشورها متفاوت می باشد. مثلا در سوئیس 8 درصد ودر ایسلند25 درصد است، دربقیه کشورها نیز بین 4 تا 25 درصد مالیات بر ارزش افزوده گرفته می شود.
علاوه بر آن، در حالی که برخی کشورها تنها یک نرخ برای مالیات بر ارزش افزوده دارند،برخی دیگر دارای نرخهای متعددند. مثلا کلمبیا در حال حاضر هفت نرخ جداگانه دارد.
همچنین اختلاف قابل توجهی نیز در بازدهی مالیات بر ارزش افزوده در کشورها وجود دارد:تعدادی از کشورها کمتر از 1 درصد تولید ناخالص داخلی خود را از درآمد مالیات بر ارزش افزوده بدست میآورند، حال آن که این رقم در برخی دیگر بیش از 10 درصد است.
مالیات بر ارزش افزوده دارای آثار اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی است. مالیات‌ها به طور عام واین نوع مالیات به طور خاص ، برای دولت‌ها ابزار کنترل و هدایت اقتصاد و جامعه محسوب می‌شوند.
به عنوان مثال: آلمانی‌ها برای زنده نگاه داشتن شهر تجزیه شده برلین در دوران جنگ سرد قانونی به اجرا گذاشتند که اجازه می‌داد تا کسبه برلین غربی در تجارت با آلمان غربی «مالیات بر ارزش افزوده» را حذف کنند.
با این ترفند مالیاتی هدفمند، صدها شرکت و کارخانه در برلین غربی شعبه دایر کرده بودند.
مالیات بر ارزش افزوده به شیوه های گوناگون می تواند به توسعه وپیشرفت یک کشورکمک کند.این نوع مالیات در بسیاری از کشورها یک منبع درآمدی جدید وبا ثبات است که به منظور پوشش مخارج عمومی در نظرگرفته می شود، چون این مالیات از مصرف اخذ می شود ومصرف نیز به مثابه بخشی از تولید ناخالص داخلی، کم تر دچار نوسان میشود، بنابراین اعمال این مالیات نوعی درآمد پایدار برای دولت ایجاد می کند.
تامین هزینه‌های عمومی کشورها مانند تامین امنیت، بهداشت و درمان، آموزش و ... نیازمند منابع مالیاتی است و امروزه مالیات، مهم‌ترین منبع درآمد دولت‌ها برای تامین این هزینه‌ها در جهان به شمار می‌رود.
این منبع در کشورهای پیشرفته و توسعه یافته، بیشترین درآمد دولت‌ها را تشکیل می‌دهد.با پرداخت مالیات بر ارزش افزوده از طرفی مردم در تامین این هزینه ها شریک می شوند و از طرف دیگر تدوام وتوسعه این خدمات دچار کاستی و اختلال نمیشود.
حتی در برخی اقتصادهای تک محصولی مالیات بر ارزش افزوده با تامین هزینه های جاری می تواند دست دولت را برای هزینه کردن درآمدهای صادارت موادخام یا انرژی را برای امور زیربنایی وعمرانی کشور بازبگذارد.
مالیات بر ارزش افزوده با قابلیت ها وظرفیت های خاص خود می تواند منشاء تاثیرات فراون اقتصادی ،فرهنگی واجتماعی باشد.
با توجه به اهمیت این موضوع در کشور ما چند سالی است این نوع مالیات مورد توجه قرار گرفته است ونقش مهمی در تامین بودجه عمومی دارد.
فرهنگ سازی وجلب مشارکت های اجتماعی در سطح جامعه در خصوص این مالیات از اهداف سازمان امور مالیاتی کشور است.
