رفیق روزهای سخت

به گزارش ایران اکونومیست؛  واژه رادیو ترانک در ترجمه لفظی به صورت امواج رادیویی اختصاصی معنی می شود. تفاوت شبکه‌های GSM (تلفن همراه) با رادیو ترانک‌ها این است که شبکه‌های تلفن همراه برای افراد معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عموم کاربران را مد نظر دارد اما رادیو ترانک مربوط به بخش‌های خاصی نظیر ادارات پلیس و آتش‌نشانی است.
امنیت شبکه‌های ترانک نسبت به شبکه‌های موبایل بسیار بالا و هزینه ایجاد تاسیسات آن‌ها بسیار پایین‌تر است.
در سیستم رادیو ترانک همچنین سرعت ارسال داده کم، پوشش وسیع و خطای بیت متوسط است.
به هنگام بروز یک بحران، قابلیت حفظ ارتباط با مناطق درگیر به ویژه برای مدیریت بحران اهمیت زیادی دارد و با تلاش محققان کشورمان، زمانی که به هر دلیلی مسیر ارتباط گیری سخت شود، رادیو ترانک ملی ابزاری می شود تا شعار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات به قوت خود باقی بماند و «ارتباط قطع نشود».
دکتر صادق بیک پور رییس کارگروه تخصصی ارتباط و فناوری اطلاعات مدیریت بحران کشور در خصوص رادیو ترانک ملی، چرایی راه اندازی آن، پوششی که در حال حاضر دارد و چالش هایی که پیش روی آن است،  به گفت و گو نشست.

**ساختار مقاوم
بیک پور رادیو ترانک ملی را یک شبکه مقاوم، مستحکم و بالاتر از استاندارهای موجود تعریف کرد و اظهار داشت: زیرساخت ها و تاسیسات دکل های این شبکه طوری است که در مقابل حوادث مختلف مانند زلزله، توفان و سیل مقاوم است. برای تغذیه آن از باطری هایی استفاده می شود که می توانند تا 24 ساعت پس از وقوع بحران و مستقل از شبکه برق سراسری نیروی مورد نیاز سایت ها را تامین کنند.
مشاور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات افزود: انتظار می رود پس از همه گیر شدن استفاده از این شبکه اگر حادثه ای رخ داد، روند ارتباط مدیران بحران در شهر تهران برقرار بماند و امدادگران و سایر ذی نفعان در حوزه های مختلف هلال احمر، شهرداری، آتش نشانی، نیروی انتظامی، رسانه و... بتوانند از ارتباطات مطمئن بهره ببرند.

**انسجام و تکنولوژی
بی تردید عملیاتی ترین ابزار در مواقع بحران و مواقع خاص بی سیم است. نیروهای پلیس و آتش نشانی سال ها است از بی سیم های مرکزی خود استفاده می کنند اما کاربرد این تجهیزات به شکل جزیره ای است و فقط به صورت درون گروهی کار می کنند.
ماجرا اما در خصوص بی سیم های شبکه ملی ترانک طور دیگری است: «بی سیم هایی که در مجموعه های مختلف استفاده می شوند، معمولا در یک محدوده جغرافیایی خاص و توسط کاربران یک مجموعه، ارگان و سازمان می توانند با یکدیگر ارتباط بگیرند که مانع از انسجام عملیات می شود. در این شرایط نیاز به استفاده از بستری مانند «شبکه ترانک ملی» بیش از پیش احساس می شود. در رادیو ترانک ملی، تکنولوژی و انسجام با یکدیگر تلفیق شده اند. به بیان ساده تر ترانک حلقه اتصال بین تمام مجموعه هاست.»

**صرفه جویی در هزینه
هزینه رادیو ترانک ملی بسیار پایین است. این از نقاط قوت و بسیار مهمی است که درخصوص این تکنولوژی می توان به آن اشاره کرد: «مجموعه هایی که برای خودشان بی سیم راه اندازی یا خریداری کرده اند، معمولا برای نگهداری و به روز رسانی این سیستم نیاز به صرف هزینه های هنگفت دارند و این در حالی است که با استفاده از آن بی سیم ها فقط می توانند با افراد مجموعه خودشان و در یک جغرافیای محدود ارتباط برقرار کنند.
بیک پور ادامه داد: زمانی که یک شبکه ایجاد می شود، باید ساختمانی برای تجهیزات آن خریداری شود، ساختمان فنی بسازند، تجهیزات فنی تهیه کنند، اتاق ایزوله شود، سیستم تهویه و خنک کننده راه اندازی کنند و خیلی مسائل دیگر. از طرف دیگر معمولا وقتی شبکه رادیویی ایجاد می شود، به هزینه های نگهداری و به روز آوری آن توجه نمی شود. برای نگهداری این شبکه ها به تجهیزات، نیروی انسانی و فضا نیاز است. دستگاه های مرتبط با ایمنی و امنیت و به طور کل کلیه بهره برداران از شبکه های بی سیم در حال حاضر برای ایجاد و نگهداری شبکه های ارتباطی خود به صورت مستقل عمل می کنند و این موجب هدررفت چندین باره منابع مالی و فرکانسی کشور برای یک نیاز ثابت می شود.
بیک پور در ادامه به یکی دیگر از اهداف اصلی راه اندازی شبکه ملی ترانک اشاره می کند و می گوید:«ما قصد داشتیم شبکه ای راه بیندازیم که نیاز تمام بهره برداران بی سیم کشور را در حوزه های مختلف تامین کند و کلیه دستگاه ها بدون هزینه کرد در ساخت، نگهداری و به روز آوری تکنولوژی، با هزینه اندک از مزایای زیر ساخت ایجاد شده استفاده نمایند.
«رادیو ترانک ملی مانند یک خط راه آهن است. روی آن قطاری است که هر زمان نیاز داشته باشید می توانید وارد واگن خودتان شوید، ارتباط خود را برقرار نمایید و سپس از آن پیاده شوید دیگر نیاز نیست هر کس برای خود یک شبکه راه آهن ایجاد نماید.»

** اولویت های اصلی
«حادثه خبر نمی کند» ضرب المثل معروف و قدیمی است که مصادیق آن را بارها زندگی روزمره شاهد بوده ایم. زمان وقوع حادثه، هیچ کس خبر ندارد قرار است چه میزان آسیب، از چه سمتی و یا با چه هدفی وارد شود. می آید و می رود و بر حسب شدت و حدت آن هر آنچه را سر راهش باشد، دستخوش تغییر می کند. ذات حادثه، پیش بینی ناپذیر بودن ابعاد آن است.
اما می توان برای رویارویی با حوادث آماده بود و برای این آمادگی نیاز به زیرساخت داریم. زیرساختی که به واسطه رادیو ترانک ملی مهیا شده است: «زمانی که می گوییم شبکه ملی، صحبت مان فقط در خصوص تهران نیست. ما از نظر ظرفیت و امکانات، شرایط این را نداشتیم که بتوانیم در هر 30 استان کشور این شبکه را همزمان راه اندازی کنیم. به همین دلیل یک کار علمی انجام دادیم و بر اساس آن توانستیم استان ها را بر اساس تاریخچه حوادث، زیرساخت های ارتباطی، جمعیت و مسائلی که با آن رو به رو بوده اند، اولویت بندی کنیم».
بر اساس پژوهش صورت گرفته و میزان خطر پذیری احصاء شده حوزه ارتباطات، در سراسر کشور، چهار استان کرمان و کرمانشاه، خوزستان و مازندران به همراه شهر تهران در اولویت ایجاد شبکه بی سیم قرار گرفتند.
بیک پوردر خصوص پوشش دهی رادیو ترانک ملی در شهرهای اصلی و دیگر شهرهای کشور  گفت: «مراحل ایجاد شبکه رادیو ترانک ملی در کل کشور آغاز گردیده است و بر اساس اولویت بندی های صورت گرفته در حال تکمیل است. امید است تا پایان سال جاری شهرهای اصلی این چهار استان و بیش از 70درصد راه ها و جاده های آن ها تحت پوشش این شبکه قرار گیرند.»

**اطمینان از پایداری شبکه
بیک پور در ادامه می گوید: بنا به طراحی های صورت گرفته در شبکه ترانک شهر تهران دو تکنولوژی مختلف و دو زیرساخت مجزا در نظر گرفته شده است تا اطمینان از پایداری شبکه بیشتر شود و احتمال قطعی سرویس به کمترین میزان ممکن برسد.
«در حال حاضر با افتتاح فاز اول شبکه در شهر تهران و حریم پنج کیلومتری آن، پوشش کامل تترا - TETRA – ایجاد شده است. در فاز بعد بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته شبکه دوم بر پایه آخرین تکنولوژی بی سیم (LTE) ایجاد می شود که امکان ارسال دیتا و تصویر را برای کاربران ایمنی و امنیت - Mission Critica- فراهم می نماید.»
او در ادامه گفت: دولت مرداد ماه سال گذشته مصوبه ای در این خصوص تصویب کرد. بر این اساس وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باید از طریق اپراتور، زیرساخت لازم را برای20هزار کاربر بی سیم مدیریت بحران تهران ایجاد کند. شهرداری نیز موظف شد فضای لازم را برای ساخت دکل ها در اختیار قرار دهد.

**35 دکل در سراسر کشور
در این میان به دلایل مختلف از جمله تغییرات مدیریتی در شهر تهران این فضا در اختیار اپراتور قرار نگرفته است. به گفته بیک پور، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران همکاری های بسیار خوبی داشته اند و اقدامات موثر و قابل تقدیری انجام داده اند اما متاسفانه این همکاری در بخش های دیگر ایجاد نشد.
زمانی که شرایط از سوی شهرداری برای اختصاص فضا به رادیو ترانک ملی فراهم نشد، کارگروه ارتباطات و فناوری اطلاعات مدیریت بحران بیکار ننشستند و با استفاده از فضاهای دیگر قدم های مهمی برداشتند: «در حال حاضر توانسته ایم 35 دکل در سراسر تهران راه اندازی کنیم. زمان راه اندازی این سایت ها برای جلوگیری از هدر رفت سرمایه و زمان، تصمیم گرفتیم از تمام اپراتورها استعلام بگیریم و اگر آن ها در مکان های مورد نیاز دکل و سایت با استاندارد های مد نظر ما در اختیار داشتند، دیگر برای آن منطقه هزینه نکنیم. در نهایت از میان سایت های استاندارد تعدادی انتخاب شدند.

**میزان پوشش دهی
بیک پور با توضیح این که در حال حاضر دسترسی به تکنولوژی صوتی در شهر تهران کامل است، ادامه داد: البته مانند هر شبکه دیگری، رادیو ترانک ملی هم باید تست شود تا بتوان نقاط کور و مشکلات احتمالی آن را پیدا و رفع کرد. تهران شهری است که اختلاف ارتفاع در آن زیاد است. از نظر معماری نیز ساختار پیچیده ای دارد. یک جا برج چندین طبقه است و قسمتی خانه یک طبقه. برای همین ابجاد پوشش کامل برای این نقطه از کشور کار سختی است. رادیو ملی ترانک نیز مانند هر شبکه دیگری به مرور شکل می گیرد و کامل می شود.
وی در خصوص دکل های مورد نیاز برای پوشش دهی کامل تهران اینطور گفت: ما برای تهران به 168 دکل نیاز داریم تا بتوانیم تمام نقاط پیدا و ناپیدای شهر را به شکل کامل پوشش بدهیم. هر قدر تعداد این آنتن ها بیشتر شود، پوشش دهی نیز بهتر می شود. امیدواریم طی چند ماه آینده، دکل ها را در سطح تهران نصب کنیم. خوشبختانه تجهیزات توسط اپراتور خریداری شده و مشکل ما فضایی است که دکل ها باید در آن نصب گردد.

**آمادگی برای سرویس دهی به دستگاه ها
بدین ترتیب 15آبان این شبکه راه اندازی شد، اما هنوز مجموعه های مدیریت بحران به صورت عملیاتی از آن استفاده نکرده اند. «برای اولین مرتبه، از طریق همین مصاحبه اعلام می کنیم که آماده سرویس دهی به دستگاه های مرتبط با حوزه بحران در شهر تهران هستیم. آن ها می توانند درخواست خود را به کارگروه ما و یا شورای هماهنگی مدیریت بحران شهر تهران ارائه دهند و همکاران ما در اولین فرصت، مقدمات لازم را برای استفاده آن ها از این شبکه فراهم خواهند کرد»