آیا شاخصی برای تعیین کیفیت خودروهای داخلی وجود دارد؟

به گزارش ایران اکونومیست، از آنجاییکه سالهاست خیابان‌های بیشتر شهرها و مناطق دیگر کشور از خودروهای مختلف داخلی پر شده است، همیشه بحث کیفیت و استاندارد تولید خودروی ملی مورد بحث مردم و کارشناسان و صاحبنظران بوده است. شاید بتوان یکی از دلایل اصلی نارضایتی‌ها از خودروی ملی را پایین بودن کیفیت آن بویژه در حوزه ایمنی دانست و این موضوعی است که مسئولان کشور همیشه قول همکاری در آن را داده و اعلام کرده‌اند در آینده کیفیت این خوردوها بالاتر خواهد رفت؛ اتفاقی که به نظر می‌رسد هیچ گاه جامه واقعیت به خود نپوشانده است. اما باید دید که چگونه می‌توان استانداردهای درستی در حوزه تولید خودرو تعریف کرد و آیا استفاده و کپی برداری محض از استانداردهای جهانی می‌تواند راهگشای حل مسایل در این حوزه باشد؟ برای یافتن پاسخ این سوال‌ها به سراغ دوتن از صاحبنظران صنعت خودروی کشور رفته‌ایم و در این راستا با آنها به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه می‌آید؛
سیاست‌گذاری کلانی   برای تدوین مقررات جامع در حوزه تولید خودرو وجود ندارد
فرزین‌ انتصاریان‌ رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران ، در رابطه با استاندارد خودرو در کشور گفت: خودرو و خودروسازی‌ تابع یک سری استانداردهاست‌ و این استانداردها در دنیا به اشکال مختلفی تعریف شده است.
وی افزود: به طور معمول استانداردهای‌ خودرو در دنیا در حول محور ایمنی می‌چرخد. برخی از این استانداردها هم در محدوده حفاظت از محیط زیست و آلوده نکردن منابع طبیعی هدف‌گذاری شده است.
انتصاریان ادامه داد: برخی از استانداردهای‌ خودروسازی در دنیا محدود کننده هستند به این شکل که اگر یک تکنولوژی‌ جدید در صنعت خودروسازی مطرح شود این استانداردها بر اجرای درست آن تکنولوژی نظارت کرده و به خودرو نمره می‌دهند. به عنوان مثال خودروهایی که اکنون به عنوان خودروهای خودران مطرح هستند باید برای تولید خود یک سری از استانداردهای جهانی را رعایت کنند اما بدون شک همه خودروها ملزم به رعایت این نوع استانداردها نیستند.
رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران تأکید کرد: استانداردهای مذکور هر کدام در یک حوزه خاص تعریف شده است در حالی که مقررات فنی تولید خودرو در همه جای دنیا بسیار سخت‌گیرانه است.
وی یادآوری کرد: بایستی نگاه کلان تمام وزارتخانه‌ها بر اساس این موضوع باشد که مقررات فنی درستی برای تولید خودرو در داخل کشور تعریف کرده و به آن پایبند باشند.
انتصاریان با انتقاد از نبود مقررات فنی شفاف در زمینه ساخت خودرو در داخل کشور گفت: شاید شرکت‌های خودروسازی برخی از استانداردها را رعایت کرده باشند اما در سطح سیاست‌گذاری کلان هیچ برنامه‌ای برای تدوین مقررات جامع در حوزه تولید خودرو وجود ندارد.
رئیس انجمن مدیریت کیفیت ایران تصریح کرد: انجمن مدیریت کیفیت ایران به دنبال ایجاد یک سیستم جامع در کل کشور است تا بتوانیم با اعمال نظر در بخش‌های حاکمیتی‌، مبانی استانداردسازی را در همه حوزه‌ها به ویژه صنعت خودرو اعمال کنیم.
وی در خاتمه با اشاره به وظایف انجمن مدیریت کیفیت ایران در راستای حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان گفت: یکی از اجزای اصلی رعایت مبانی استاندارد در ساخت و تولید، حمایت از حقوق مصرف کنندگان است که انجمن مدیریت کیفیت ایران به دنبال ارتقاء و افزایش آیتم‌هایی در جهت حمایت هر چه بیشتر از مصرف‌کنندگان داخلی است.
هدف‌گذاری‌های کیفی برای تولید خودروی ملی کاملاً کپی برداری بوده است
در ادامه این گزارش امیرحسین کاکائی‌ عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان؛ گفت: یک سری استانداردهایی‌ در داخل کشور در حوزه ایمنی‌ و همچنین در مورد آلایندگی‌ برای تولید خودرو وجود دارد که حتی برخی مؤسسات بر مبنای این استانداردها می‌توانند جلوی تولید خودرو را بگیرند‌.
وی ادامه داد: مؤسسه FQI کیفیت تمام خودروهای تولید داخلی را به صورت منظم کنترل کرده و هر ماهه‌ بر اساس این کنترل‌ها  گزارشی توسط این مؤسسه صادر می‌شود و در این جهت به خودروهای مختلف تولید داخل ستاره‌هایی تعلق می‌گیرد.
کاکائی افزود: این ستاره‌ها خود معیاری برای انتخاب خودروی داخلی توسط مردم است و این امر نشان دهنده وجود استاندارد در حوزه صنعت خودروی داخلی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت تأکید کرد: برخی از منتقدان معتقدند که برنامه‌های صنعتی کافی در جهت تعیین کیفیت و استاندارد خودروهای داخلی وجود ندارد اما این موضوع صحیح نیست.
وی تصریح کرد: از آنجایی که ما در کشور آزمایشگاه‌ها و امکانات لازم برای تعیین استاندارد خودرو را نداریم، مؤسسه استاندارد همیشه در این سال‌ها از استانداردهای‌ بین‌المللی همچون یورو 5 پیروی کرده‌اند.
کاکائی اضافه کرد: اما از آنجایی که این هدف‌گذاری‌های کیفی برای تولید خودروی ملی کاملاً کپی برداری بوده و در داخل کشور تعیین نشده‌اند، لزوماً درست نیست و در بسیاری از موارد دچار اشتباهاتی‌ می‌شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت افزود: از طرف دیگر در کشور، عزم جدی در سطح کلان برای اجرای استاندارد و نمره کیفی خودرو وجود ندارد و این موضوع نه فقط از سمت خودروسازان‌ بلکه از طرف بسیاری از نهادهای تأثیرگذار‌ دولتی و غیردولتی‌ در این حوزه به چشم می‌خورد.
وی در تشریح‌ دلایل عدم اجرایی شدن استانداردهای بین‌المللی در حوزه خودروسازی‌ گفت: به عنوان مثال اکنون زمان زیادی از تصویب استاندارد یورو 4 برای تولید خودرو می‌گذرد و خودروسازان‌ خود را ملزم به تولید موتور خودرو با این استاندارد کرده‌اند اما وزارت نفت تنها در برخی از شهرهای بزرگ بنزین یورو 4 به پمپ بنزین‌ها تزریق می‌کند و در بسیاری از شهرهای کشور و مناطق دیگر بنزین یورو 2 یا پایین‌تر ارائه می‌شود. در نتیجه نبود بنزین مناسب موتور یورو 4 موجب شده تا خودروها با مشکلات و خرابی‌های بیشتری روبرو شده و همین امر موجبات نارضایتی‌ مردم از خودروی تولید ملی را فراهم آورده‌اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت تأکید کرد: تمهیدات اجرایی استاندارد خودرو در کشور توسط نهادهای مختلف همچون وزارت کشور، وزارت نفت یا سایر نهادها الزامی‌ است و تنها خودروسازان در این میان مسئول نیستند.
کاکائی‌ تصریح کرد: به عنوان مثال برای ساخت موانع سرعت‌گیر و جدول در خیابان‌ها استانداردهای‌ مشخصی تعیین شده است اما از آنجایی که این استانداردها به درستی رعایت نمی‌شوند عبور خودرو از روی سرعت‌گیرها موجب وارد آمدن لطمات شدیدی‌ به جلوبندی خودرو شده و همین موضوع پس از مدتی خودرو را با مشکل و خرابی روبرو‌ می‌کند.
وی توضیح داد: در اروپا دو نوع الزام کیفی برای تولید خودرو وجود دارد؛ بخش اول استانداردهایی‌ است که در واقع نمره کیفی کف را برای تولید خودرو تعیین کرده اما بخش اصلی نظارت مؤسساتی همچون یورو ENCAP است که به عنوان سازمان‌های مردم نهاد برای کیفیت و سایر آیتم‌های درگیر در ساخت خودرو تعیین ستاره و نمره می‌کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت افزود: متأسفانه ما تنها از استانداردهایی‌ که در اروپا تعیین می‌شود کپی برداری می‌کنیم و از آنجایی که این استانداردها داخلی نیست با مشکلات متعددی روبرو می‌شویم.
کاکائی تصریح کرد: اکنون 20 سال است که در کشور صحبت از تأسیس مؤسسات و آزمایشگاهی‌ برای استاندارد خودرو می‌زنیم اما هنوز اتفاق عملی در این حوزه نیفتاده است و شاید دلیل اصلی آن نبود منابع مالی لازم برای اجرای این پروژه‌های سنگین اقتصادی باشد.
مجبوریم  خودروها را برای تست استاندارد جاده به خارج از کشور بفرستیم
وی به برنامه تأسیس شرکت آزمون جاده اشاره کرد و گفت: شرکت آزمون جاده قرار بود با مشارکت خودروسازان‌ و برخی نهادهای دولتی و خصوصی تأسیس شود تا بتواند آزمون‌های جاده‌ای را در کشور انجام دهد اما متأسفانه بعد از گذشت سال‌ها به دلیل موانع و کارشکنی‌های مختلف، تشکیل این شرکت همچنان نیمه کاره مانده و مجبوریم همچنان خودروها را برای تست استاندارد جاده به خارج از کشور بفرستیم.
کاکائی در پایان یادآوری کرد: ما استانداردها و شاخصه‌های استاندارد خودرو را به اندازه کافی در کشور داریم، اما هیچ‌گاه‌ سیاست‌های درستی برای اجرایی کردن این شاخصه‌ها وجود نداشته است.