ساخت مدل آزمایشگاهی ساده برای بررسی اثر هلیکوباکترپایلوری بر معده

به گزارش ایران اکونومیست، تاکنون برای بررسی اثر این باکتری بر سلول‌های معده انسان، از سلول‌های سرطانی استفاده می‌شد که نامیرا هستند و کشت آنان آسان است اما نتایج حاصل از این سلول‌ها برای سلول‌های سالم چندان قابل تعمیم نیست. به منظور ساخت مدل آزمایشگاهی مناسب و کم‌هزینه‌ای جهت مطالعه "هلیکوباکترپایلوری"، دکتر مرجان محمدی، دکتر حسین بهاروند، سمانه صابری و همکارانشان در پژوهشگاه رویان و انیستیتو پاستور ایران، پژوهشی را طراحی کردند که طی آن نمونه‌های بافتی از نواحی بالایی، میانی و انتهایی معده داوطلبان برداشته شده، پس از اطمینان از عدم آلودگی به هلیکوباکترپایلوری روی سلول‌های فیبروبلاست انسانی یا در ظروف کشت پوشیده شده با کلاژن، کشت داده شدند.

سپس ویژگی‌های سلول‌های گوارشی اولیه حاصل، با روش‌های مختلف آزمایشگاهی بررسی شد و پس از آن، سلول‌ها به هلیکوباکترپایلوری آلوده شدند و مجددا ویژگی‌های آنان بررسی و با داده‌های حاصل از سلول‌های آلوده نشده مقایسه شد.

نتایج این پژوهش که در مجله بین‌المللی Helicobacter به چاپ رسیده است، نشان می‌دهد، ایجاد و بقای طولانی (بیش از یک سال) سلول‌های حاصل از نمونه‌های معده، به میزان زیادی به سلول‌های فیبروبلاستی که بر آن کشت می‌شوند و غنای محیط کشت بستگی دارد.

این سلول‌ها را می‌توان به دفعات پاساژ داد و قابل انجماد و نگهداری هستند. سلول‌های حاصل، ویژگی سلول‌های دستگاه گوارش را به خوبی نشان می‌دهند و می‌توان سلول‌های اپیتلیالی، معده‌ای و سلول‌های پیش‌ساز گوارشی را درمیان آنها شناسایی کرد. پس از آلودگی به هلیکوباکترپایلوری شکل ظاهری سلول های تغییر کرد، کشیده و بلند شدند و درون آنان واکوئل‌های (ریز کیسه) متعددی شکل گرفت. همچنین تولید عوامل التهابی (سایتوکین‌ها) و پپسینوژن در سلول‌های آلوده نسبت به سلول‌های سالم افزایش یافت.

بر اساس نتایج این پژوهش، روشی ساده و کم‌هزینه برای ایجاد مدل معده پیشنهاد شد که علاوه بر بررسی اثر هلیکوباکترپایلوری در سایر پژوهش‌های مربوط به دستگاه گوارش نیز قابل استفاده است.