بازی دو سر باخت، نتیجه بلوف نفتی عربستان علیه ایران

به گزارش ایران اکونومیست، آسمان بازار جهانی نفت طی چند ماه گذشته با دخالت‌های بی‌مورد آمریکا و تسلیم شدن برخی اعضای اوپک از جمله عربستان جلوی ترامپ هر روز به یک رنگ درامده است. یک روز نگرانی از کمبود عرضه لرزش به تن بازار انداخت و روز دیگر افزایش مازاد تعادل بازار را برهم زد و درحالی که قیمت جهانی نفت رکورد خود را زده بود، طی یک هفته با چنان افتی مواجه شد که نگاه نگران همه را به خود جلب کرد.
ماجرای خواب آشفته بازار نفت
ماجرای خواب آشفته بازار نفت از اردیبشهت‌ماه و با خروج آمریکا از برجام آغاز شد. ترامپ که با شرایط بازار نفت ناآشنا بود، تصمیم گرفت میزان صادرات نفت ایران را به صفر برساند و برای رسیدن به این هدف از چند ابزار مهم استفاده کرد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها "عربستان بود"!
دولت آمریکا به‌طور غیررسمی از عربستان سعودی و سایر تولیدکنندگان اوپک درخواست کرد تولیدشان را افزایش دهند اما به رقم مشخصی اشاره نکرد. استیون منوچین - وزیر خزانه داری آمریکا - هشتم ماه مه، همزمان با اعلام تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای بین‌المللی با ایران و وضع مجدد تحریم‌ها علیه تهران، اظهار کرده بود که برخی از کشورها مایل هستند تولید نفت‌شان را برای جبران کاهش احتمالی عرضه به بازار جهانی افزایش دهند.
از سوی دیگر خالد فالح - وزیر صنعت، معدن و انرژی عربستان در آن زمان - گفته بود: در واکنش به احتمال کاهش حجم نفت خام ایرانی در بازارهای بین‌المللی، پس از خروج رئیس جمهور آمریکا از توافق هسته‌ای، ما آماده افزایش تولید نفت هستیم .ما با بزرگ‌ترین تولیدکنندگان در داخل و خارج اوپک و با بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان همکاری خواهیم کرد تا کمبودها را به پایین‌ترین حد برسانیم.
همکاری آمریکا و عربستان برای جبران خلاء احتمالی نفت ایران
به همین شکل همکاری آمریکا و عربستان برای جبران خلاء احتمالی نفت ایران آغاز شد. تمایل عربستان به افزایش تولید در ظاهر برای حفظ تعادل در بازار نفت و در باطن برای جامه عمل پوشاندن به خواسته‌های آمریکا بود. درواقع ترامپ می‌خواست نفت ایران را از بازار جهانی حذف کند و برای این‌که متهم به از بین بردن تعادل در بازار جهانی نشود و قیمت‌ها افزایش پیدا نکند، از همراهان خود در اوپک خواسته تولید خود را افزایش دهند.
نکته جالب این بود که عربستان حتی با این‌که از سوی آمریکا مورد اهانت قرار گرفت، باز هم دست از خوش خدمتی برنداشت. به طوری‌که چندی پیش رئیس‌جمهوری آمریکا در اظهارنظری درباره متحد نزدیک کشورش گفت، به پادشاه عربستان هشدار داده است که بدون پشتیبانی ارتش آمریکا "دو هفته" هم در قدرت دوام نمی‌آورد. بعد از این اظهار نظر، سعودی نه تنها شان خود را در برابر تحقیر آمریکا حفظ نکرد بلکه با چراغ سبز نشان دادن به خواسته‌های آمریکا در اوپک نشان داد، حتی در حد حفظ ظاهر در جهان هم رفتار دیپلماتیک ندارد.
اتحاد عربستان و آمریکا تا جایی پیش رفت که حدود یک ماه پیش، ولیعهد عربستان سعودی، اظهار کرد کشورش به وعده خود به واشنگتن برای جبران عرضه از دست رفته نفت ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا، عمل کرده است. محمد بن سلمان در مصاحبه با بلومبرگ گفت درخواستی که آمریکا از عربستان سعودی و سایر کشورهای عضو اوپک داشت، این بود که تضمین کنند عرضه کمتر از سوی ایران جبران می‌شود و  این اتفاق افتاد .اگر اشتباه نکنم صادرات نفت ایران به میزان ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته و عربستان سعودی و کشورهای اوپک و غیراوپک ۱.۵ میلیون بشکه در روز به تولید نفت خود اضافه کرده‌اند، بنابراین ما حداکثر دو بشکه در برابر هر بشکه نفتی که اخیرا صادرات آن از سوی ایران کاهش یافته، نفت صادر می‌کنیم. بنابراین ما کار خود را انجام داده‌ایم و حتی بیش‌تر عمل کرده‌ایم.
اما بیژن زنگنه - وزیر نفت کشورمان - در واکنش به این گفته مقام‌های عربستان درباره جایگزین کردن نفت ایران معتقد بود که چنین گزافه‌گویی‌هایی ممکن است آقای ترامپ را راضی کند، اما بازار هرگز چنین ادعاهایی را باور نمی‌کند.
در نهایت درحالی که حدود سه روز تا آغاز تحریم های نفتی آمریکا علیه ایران باقی مانده بود، آمریکا به هشت مشتری ایران معافیت داد و صادرات ایران در حدود ۱.۸ بشکه باقی ماند. از سوی دیگر افزایش تولید عربستان و روسیه بازار را با مازاد تولید مواجه کرد و قیمت جهانی نفت به شکل چشم‌گیری کاهش یافت، اتفاقی که بیش از همه به همین دو کشور آسیب می‌رساند.
در این راستا، سعودی‌ها که قرار بود به ازای یک شبکه ایران دو بشکه صادر کنند، در آخرین اظهار نظرات خود اعلام کرده‌اند  شرکت دولتی نفت سعودی آرامکو عربستان به دلیل کاهش تقاضای فصلی، در ماه دسامبر روزانه ۵۰۰ هزار بشکه نفت خام کمتر نسبت به ماه نوامبر به مشتریانش عرضه می‌کند و این تصمیم سرانجام صادرات دو بشکه در ازای یک بشکه ایران شد.
آمریکا منافع خود را در نظر می‌گیرد
در این راستا، نرسی قربان - کارشناس ارشد حوزه انرژی - با اشاره به وضعیت بازار نفت در چند ماه اخیر به ایسنا اظهار کرد: عربستان، آمریکا، روسیه و تا حدودی عراق طی شش ماه گذشته، روزانه بیش از سه میلیون بشکه به عرضه نفت در جهان اضافه کردند و بعد از این‌که آمریکا به هشت مشتری نفت ایران معافیت داد، بازار احساس کرد میزان عرضه بیش از تقاضا شده است. درنتیجه قیمت به شدت کاهش پیدا کرد و کشورهای مذکور به کاهش نفت بیش از مقداری علاقه ندارند؛ به همین  دلیل تصمیم دارند تا حدی از میزان تولید خود کاهش دهند. عربستان قصد دارد ۵۰۰ هزار بشکه از تولید نفت خود را کاهش دهد و تقاضا دارد سایر تولیدکنندگان نیز تولید خود را ۵۰۰ هزار بشکه کاهش دهند تا بازار به تعادل برسد.
وی با تاکید بر این‌که  این اتفاق ناشی از معافیت آمریکا به هشت مشتری نفت ایران است، اظهار کرد: بازار توقع چنین اتفاقی را نداشت. باید همیشه در نظر داشت که آمریکا مانند هر کشور دیگری برای منافع ملی خود کار می‌کند و در این راستا تصمیم می‌گیرد. به همین دلیل و برای کاهش قیمت به هشت کشور معافیت داد و اکنون تولیدکنندگان بزرگ مجبور هستند تولید خود را کاهش دهند.