به گزارش ایران اکونومیست، اصغر مبارکی با اشاره به آخرین وضعیت تنوع زیستی جهان با توجه به گزارش‌های بین‌المللی، اظهار کرد: صندوق جهانی حیات وحش ( wildlife fund world)، هر دو سال یک‌بار گزارشی تحت عنوان «گزارش کره حیات» ( Living Planet Report) منتشر می‌کند، این گزارش، ارزیابی از وضعیت کره زمین و تنوع زیستی جهانی است که از سال ۱۹۹۸ این گزارش تهیه می‌شود.
وی با بیان اینکه مهمترین شاخص مورد بررسی در گزارش حیات کره، شاخص کره حیات Living Planet Index) ) است که انواع گونه‌ها را به لحاظ فراوانی رصد می‌کند، گفت: در گزارش ۲۰۱۸، بیش از ۱۶ هزار جمعیت از ۴۰۰۰ گونه گیاهی و جانوری بررسی و کاهش ۶۰ درصدی شاخص کره حیات برآورد شده است که نشانگر وضعیت نزولی جمعیت گونه‌های گیاهی و جانوری جهان است.
ارزش‌افزوده ۵۰۰ میلیارد دلاری گرده‌افشان‌ها
این کارشناس تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست همچنین ادامه داد: در این گزارش به کاهش چشمگیر جمعیت گونه‌های گرده‌افشان مثل حشرات، خفاشان و پرندگان اشاره شده است. بیش از ۲۰ هزار گونه گرده‌افشان در جهان وجود دارد که متاسفانه بسیاری از جمعیت این گونه‌ها در حال ازبین رفتن است. نکته حائز اهمیت آن است که ۲۳۵ تا ۵۵۷ میلیارد دلار ارزش‌افزوده سالانه این گونه‌های گرده‌افشان است که برای تولیدات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از بین رفتن این گونه‌ها، قطعا خسارت اقتصادی بسیاری ایجاد خواهد کرد. برای همین است که در برخی کشورها تولید و فروش زنبورهای گرده‌افشان رایج شده است.
۱۲.۵ میلیون تن پلاستیک وارد شده به دریاها
به گفته مبارکی، در گزارش کره حیات سال جاری که توسط صندوق جهانی حیات وحش منتشر شده؛ به موضوع برداشت بیش از حد از انواع گونه‌های دریایی پرداخته و عنوان شده که در سال ۲۰۱۴، بیش از ۱۱۰ میلیون تن برداشت از دریاها و اقیانوس‌های دنیا صورت گرفته و بر اساس این گزارش، اوج برداشت در سال ۱۹۹۶ و به میزان ۱۳۰ میلیون تن بوده است. افزون بر برداشت بیش از حد از منابع دریاها و اقیانوس‌ها، پلاستیک‌ها نیز عامل مهمی در به مخاطره‌افتادن کارکرد اکولوژیک این منابع آبی است چون آمارها نشان می‌دهد که در سال ۲۰۱۰ میزان پلاستیک وارد شده به دریاها و اقیانوس‌ها ۴.۵ تا ۱۲.۷ میلیون تن بوده است.
این کارشناس حوزه تنوع زیستی در ادامه اظهار کرد: وضعیت نامناسب آب‌های شیرین شامل رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌ها موضوع مهم دیگری است که در گزارش کره حیات سال ۲۰۱۸ مورد توجه قرار گرفته و نسبت به نابودی آن هشدار داده شده است. بر اساس این گزارش با اینکه آب‌های شیرین تنها یک درصد از مساحت کل زمین را تشکیل می‌دهد اما در همین یک درصد، ۱۰ درصد از کل گونه‌های جهان وجود دارد که از این ۱۰ درصد، یک سوم آن مهره داران شناخته‌شده جهان هستند.
نابودی ۵۰ درصد آب‌های شیرین جهان از ۱۹۰۰
وی با بیان اینکه متأسفانه در قرن ۲۰ بیشترین مقدار انقراض گونه‌های گیاهی و جانوری در آب‌های شیرین ثبت شده است، در این باره مطرح کرد که از سال ۱۹۰۰، بیش از ۵۰ درصد آب‌های شیرین کاهش یافته که مهمترین دلیل آن، ساخت سدها روی رودخانه‌ها است که باعث تغییر در رژیم هیدرولوژیک رودخانه‌ها و قطع ارتباط رودخانه‌ها شده است، نکته قابل توجه در مورد آب‌های شیرین آن است که ۷۰ درصد برداشت آب شیرین برای کشاورزی استفاده می‌شود.
این کارشناس سازمان محیط زیست همچنین با اشاره به محتوای گزارش کره حیات ۲۰۱۸ اظهار کرد: در بخشی از گزارش ۲۰۱۸ کره حیات به نقل از پنل علمی کنوانسیون تنوع زیستی اشاره شده که تاکنون تنها ۱۵ درصد از کره زمین دست نخورده باقی مانده است که تا سال ۲۰۵۰ این رقم به ۱۰ درصد کاهش می‌یابد.
مبارکی با اشاره به اینکه در گزارش کره حیات ۲۰۱۸، برداشت بیش از حد از منابع طبیعی و فعالیت‌های کشاورزی به عنوان عوامل اصلی کاهش تنوع زیستی مطرح شده است، اظهار کرد: ورود گونه‌های مهاجم به زیستگاه‌های طبیعی عامل موثر دیگر در کاهش جمعیت گونه‌های گیاهی و جانوری ارزشمند است که در ابتدا با اهداف تجاری وارد کشورها می‌شود و به تدریج با ورود به عرصه‌های طبیعی به گونه مهاجم تبدیل می‌شود. برای مثال در ایران سنبل آبی و لاک‌پشت گوش قرمز گونه‌های تجاری وارداتی هستند که طی سال‌های اخیر به عنوان گونه‌های مهاجم حیات گونه‌های ارزشمند را در معرض خطر قرار داده است.
وی در مورد عوامل کاهش جمعیت تنوع زیستی جهان گفت که آلودگی زیستگاه‌ها از طریق کودها و سموم، فعالیت‌های معدن‌کاوی، آتش‌سوزی‌ها و ساخت سدها عاملی است که در گزارش کره حیات مورد اشاره قرار گرفته است، همچنین در کنار این عوامل، به پدیده تغییر اقلیم اشاره شده که به عنوان یکی از محرکان اصلی از بین رفتن تنوع زیستی جهان مطرح شده است.
این کارشناس تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان تاکید کرد که بر اساس آخرین گزارش‌های لیست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت، بیش از ۲۶ هزار گونه گیاهی و جانوری جهان در معرض تهدید انقراض هستند.
