مصرف کنندگان اروپایی و شرق آسیا، بازندگان اصلی تحریم های نفتی آمریکا

به گزارش ایران اکونومیست؛  باگذشت زمان، ابعاد مختلف ناکامی آمریکا در به صفر رساندن صادرات نفت ایران و تاثیرات مخرب آن بر اقتصاد جهانی، آشکار می شود،
مقامات آمریکایی بعد از خروج این کشور از برجام اعلام کردند خریداران نفت خام ایران باید تا چهارم نوامبر (13 آبان 1397) واردات نفتی خود از ایران را پایان دهند، در غیر این صورت مشمول تحریم ثانویه آمریکا خواهند شد.
پس از آن، فشار شدیدی از طرف آمریکا بر مشتریان نفت ایران اعمال شد تا خرید نفت را متوقف کنند، نمایندگان و مقامات آمریکایی بارها به کشورهای واردکننده نفت ایران سفر کرده و رایزنی کردند تا آنها را ترغیب به توقف خرید نفت از ایران کنند و در راه تحقق این هدف اقدام به تهدید و اعمال فشار نیز کردند.
ترامپ بارها هشدار داده بود با رسیدن موعد تحریم ها، تخلف مشتریان در توقف خرید نفت از ایران با عواقب بدی برای آنها مواجه خواهد شد.
اما، همزمان با اعلام سیاست آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران، انتقادات نسبت به این طرح نسنجیده واشنگتن آغاز شد و کارشناسان نسبت به شکست زودهنگام این طرح، هشدار دادند؛ به نظر کارشناسان علاوه بر ناتوانی بازارهای جهانی نفت برای پر کردن خلاء ناشی از نفت ایران، مشتریان اصلی نیز قادر به توقف کامل خرید نفت نخواهند بود.
به تدریج با ناکامی این سیاست، پیامدهای منفی آن بر اقتصاد جهانی نیز آشکار شد، در واقع، آمریکا نتوانست نفت ایران به صفر برساند و حتی نتوانست درآمد نفتی ایران را کاهش دهد، اما با دامن زدن به گرانی نفت، باعث زیان صادرکنندگان و واردکنندگان اصلی نفت در شرق آسیا و اروپا شد.

**افزایش درآمد نفتی ایران بی اعتنا به تهدیدات ترامپ
ایران با وجود این که هدف تحریم های آمریکا قرار داشته و در ماه های اخیر با محدودیت ها و مشکلاتی در روند عادی صادرات نفت مواجه شده، اما میزان درآمدش چندان تحت تاثیر قرار نگرفته است، زیرا به رغم کاهش صادرات به دلیل افزایش قیمت ها نه تنها زیانی را متحمل نشده، بلکه سود نیز کرده است.
درآمد ایران در پنج ماهه نخست امسال با وجود کاهش صادرات، 62.4 درصد بیشتر از پارسال بوده است که نشان می دهد تلاش های ترامپ برای محدود کردن صادرات نفتی ایران، سیاستی شکست خورده است.
بر اساس آمار بانک مرکزی در پنج ماه نخست امسال 538 هزار و 800 میلیارد ریال از محل فروش نفت و فرآورده های نفتی درآمد داشته در حالی که طبق قانون بودجه، قرار بود 429 هزار میلیارد ریال درآمد از این محل، کسب شود.
نکته جالب این است که در سال گذشته با وجود صادرات نفت بیشتر در همین مدت، دولت تنها 331 هزار و 800 میلیارد ریال درآمد نفتی کسب کرده بود.
به نظر می رسد سیاست آمریکا درباره ایران نتیجه عکس داده است، به دلیل اقدام آمریکا در تحریم نفتی ایران، نگرانی از کمبود عرضه نفت در بازارهای جهانی گسترش یافته و در نتیجه قیمت نفت بالا رفته است به طوری که بهای نفت را از کانال 50 و 60 دلاری برای هر بشکه اکنون به مرز بشکه ای 80 دلار رسانده است.
حتی به نظر برخی کارشناسان امکان افزایش بیشتر قیمت ها و صعود به مرز بشکه ای 100 دلار نیز وجود دارد.
در واقع ایران که پیش از این، نفت خود را بشکه ای 40 تا 50 دلار می فروخت اکنون با صادرات به میزان نصف زمان گذشته می تواند درآمدی برابر با گذشته کسب کند.

** هراس مصرف کنندگان از افزایش شدید بهای نفت
بهای نفت در ماه های اخیر روندی رو به رشد داشته که طرح موضوع تحریم ایران توسط ترامپ از مهم ترین دلایل این رشد بوده است.
صادرات نفت و میعانات گازی ایران روزانه حدود 2.6 میلیون بشکه است که ترامپ تلاش می کند آن را تا چهارم نوامبر (13 آبان) به صفر برساند، کارشناسان می دانند که حذف این حجم عظیم از نفت از بازارهای جهانی چه تاثیر مخربی بر اقتصاد جهانی خواهد داشت.
ناتوانی تولیدکنندگان اوپک و غیر اوپک برای جایگزینی با نفت ایران، سبب شده است که نگرانی از کمبود عرضه نفت رخ داده و قیمت ها افزایش یابد؛ با وجود امیدی که ترامپ به عربستان و سایر تولیدکنندگان داشت اکنون مشخص شده است که این کشورها قادر به پر کردن خلاء ناشی از حذف نفت ایران از بازار نیستند.
حتی مشخص شده است که عربستان در هفته های اخیر نتوانسته نفت بیشتری تولید کند و برای افزایش صادرات نفت دست به دامن مخازن ذخیره سازی شده است که نمی تواند به صورت پایدار تداوم داشته باشد.
در این راستا، مدیر بانک «استاندارد چارترد» انگلیس اعلام کرد: تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت ایران می‌تواند قیمت نفت را به 100 دلار برای هر بشکه برساند.
به گزارش نشریه «پلاتس»، «پال هورنسل» از مدیران بانک انگلیسی استاندارد چارترد اعلام کرد: تحریم‌های آمریکا ضد ایران می‌تواند در پایان سال جاری میلادی سبب خلاء وحشتناک در بازار شود.
«جان کیلداف» کارشناس موسسه «اگن کپتال» نیز به شبکه «سی.ان.بی.سی» آمریکا می گوید: در صورت تحریم نفت ایران، قیمت شاخص نفت خام برنت تا پایان سال جاری میلادی(دی ماه) به یکصد دلار برای هر بشکه می رسد.
به گفته وی، بیش از یک میلیون بشکه از عرضه روزانه نفت را از دست می‌دهیم که نمی‌توان آن را جبران کرد؛ روسیه با حداکثر ظرفیت تولید می‌کند، عربستان نیز به حداکثر ظرفیت خود نزدیک شده‌است.
این کارشناس آمریکایی یادآوری کرد: تقاضای بالایی وجود دارد که قیمت‌ها را بالا می‌برد؛ جایی برای خطا نیست و این (تحریم‌ها) به معنای قیمت‌های بالاتر است. در شرایط کنونی با توجه به تقاضای بالای نفت، نمی‌توانیم نفت ایران را از دست بدهیم.
شبکه خبری بلومبرگ نیز گزارش داد: انتظار می رود که افزایش قیمت نفت برای اولین بار از سال 2014 تاکنون به 100 دلار در هر بشکه برسد.
این شبکه خبری درباره تاثیر منفی افزایش قیمت نفت بر مصرف کنندگان، خاطر نشان کرده است: برخی صادر کنندگان نفت از این افزایش قیمت ها به دلیل افزایش سود شرکت ها و دولت خوشحال خواهد شد؛ در عوض کشورهای مصرف کننده باید هزینه این افزایش قیمت را بپردازند.
قیمت بالای نفت می تواند به درآمد شهروندان و هزینه های مصرف کنندگان آسیب برساند، اما تاثیر آن می تواند در هر کشور متفاوت باشد؛ برای مثال اروپا بیشتر متحمل این آسیب خواهد بود زیرا بسیاری از کشورهای اروپایی وارد کننده نفت هستند.
کارشناسان بلومبرگ بر این باورند که نفت 100 دلاری بیش از اینکه برای رشد جهانی مفید باشد، زیان بار خواهد بود.

** گرانی بنزین، هدیه ترامپ به مصرف کنندگان نفت
سریع ترین تاثیر منفی تحریم های نفتی، بر وضعیت قیمت سوخت و بنزین در کشورهای مصرف کننده آشکار می شود به ویژه کشورهایی که از ذخایر کافی نفت برخوردار نبوده و ناچار به واردات نفت هستند.
با وجود این که آمریکا نتوانسته کاهش قابل توجهی را در صادرات نفت ایران محقق کند، اما تاثیر روانی آن باعث افزایش قیمت نفت و به تبع آن بهای بنزین و سوخت در کشورهای مصرف کننده شده است.
بر این اساس، بهای بنزین در ژاپن به علت افزایش هزینه نفت خام و همچنین ترس از تحریم نفتی ایران، برای چند هفته پیاپی در جایگاه های سوخت این کشور افزایش یافت و به بالاترین حد در چهار سال گذشته رسید.
مرکز اطلاعات نفت ژاپن در اوایل اکتبر (12 مهر) اعلام کرد میانگین بهای خرده فروشی بنزین معمولی در حال حاضر برای هر لیتر 155.2 ین (1.36 دلار) است که بالاترین میزان در حدود چهار سال گذشته بوده است.
آنطور که «ان.اچ.کی» گزارش کرده است ترس پالایشگاه های نفتی ژاپن از تحریم نفت ایران و همچنین کاهش ارزش ین، پول ملی ژاپن باعث افزایش هزینه های واردات بنزین شده است.
شماری از شرکت های ژاپنی به دلیل ترس از تحریم نفتی ایران در حال مذاکره با آمریکا برای معافیت از تحریم نفتی هستند. نفت ایران 5.5 درصد کل واردات نفت ژاپن را تشکیل می دهد.
در این میان، کره جنوبی که تنها مشتری نفت ایران به شمار می رود که اقدام به قطع واردات نفت از کشورمان کرده نیز گرفتار گرانی بنزین شده است.
این کشور از میعانات گازی پارس جنوبی ایران به عنوان خوراک با کیفیت و ارزان برای تولید بنزین در پالایشگاه های خود استفاده می کرد که با قطع واردات از ایران به ناچار به سراغ سایر کشورهای صادرکننده نفت رفته و اقدام به واردات با قیمت بالاتر کرده است.
واردات گرانتر میعانات گازی از سایر کشورها باعث افزایش قیمت تمام شده بنزین در کره جنوبی شده است.
به نظر کارشناسان بازار جهانی نفت، میعانات گازی ایران که از پارس جنوبی برداشت می شود در مقایسه با سایر رقبا به صرفه ترین نرخ را برای مصرف کنندگان آسیایی و شرق دور داراست.
پیامدهای منفی تحریم نفتی ایران باعث شد که مصرف کنندگان و واردکنندگان نفت اقدام به مقاومت در مقابل فشارهای آمریکا کرده و واشنگتن نیز تجدید نظر در سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران و معاف کردن وارکنندگان را در دستور کار قرار دهد.