آیا واقعا اهل‌بیت در اولين اربعين حسینی در کربلا حضور داشتند؟

به گزارش ایران اکونومیست، برخی از اندیشمندان، قایل به حضور اهل‌بیت در کربلا در اربعین اول شده‎اند، یا دست‌کم از ظاهر کلامشان چنین استفاده می‎شود. در این میان بعضی از آن‌ها برای کلام خود دلیلی ذکر نکرده‌اند و برخی دیگر شهرت این قضیه را در بین علمای شیعه دلیل این ادعا دانسته‌اند و برای اثبات آن دلیل‌هایی آورده‌اند، که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
 
۱. ابوریحان بیرونی می‎نویسد:
 
وفی العشرین رُدَّ رأسُ الحسین† الی جثّتِه حتّی دُفِنَ مَع جثّته وَفیهِ زیارة الاربعین وَهُمْ حَرَمُهُ بَعد انصِرافِهم مِن الشام؛ در روز بیستم صفر، سرِ حسین† به بدنش ملحق و در همان مکان دفن شد و زیارت اربعین نیز در این روز بیستم صفر بوده است و آنان چهل نفر از اهل‌بیت او بودند که پس از بازگشت از شام قبر امام را زیارت کردند.
 
بنا بر عبارت فوق، ابوریحان بیرونی، افزون بر وجه مشهور برای علت نام‎گذاری زیارت اربعین به این نام، وجه تسمیة دیگری هم بیان کرده و آن اینکه معتقد است چهل تن از اهل‌بیت امام حسین† در روز بیستم صفر موفق به زیارت قبر سیدالشهدا† شده‌اند، و از این‌رو آن زیارت را زیارت اربعین نام نهاده‌اند.
 
۲. مستوفی هَرَوِی (از مورخان قرن ششم) مترجم کتاب الفتوح ابن‌اعثم، بر این باور است که علی‌بن‌الحسین‡ با سایر اهل‌بیت در روز بیستم صفر در کربلا حضور داشته است.
 
۳. ملاحسین واعظ کاشفی از قول خوارزمی نوشته است: «امام زین‌العابدین† سر پدر بزرگوار خود را با سر‌های دیگر تحویل گرفت و به کربلا رفت و در بیستم ماه صفر، سر آن سرور به بدن اطهر انضمام یافت».
 
۴. نویسندة کتاب نور العین نیز بر آن است که اهل‌بیت روز بیستم صفر در کربلا حضور داشته و در آنجا جابر و گروهی از اهل مدینه را ملاقات کرده‎اند.
 
۵. شیخ بهاییŠ می‎گوید: «روز نوزدهم از صفر، زیارت اربعین اباعبدالله الحسین† است. این روز که چهل روز از شهادت امام می‎گذشت، روز ورود جابر‌بن‌عبدالله انصاری برای زیارت قبر حضرت است و آن روز با روز ورود اهل‌بیت امام از شام به کربلا یکی شد؛ درحالی‎که آنان آهنگ رفتن به مدینه را داشتند».

 
۶. میرزامحمد اشراقی معروف به ارباب پس از بیان گزارش طبری در بشارة المصطفی، دربارة زیارت جابر می‎نویسد:
در این خبر معتبر، مذکور نیست که زیارت جابر در روز اربعین بوده یا روز دیگر، و نیز ذکر نشده که زیارت جابر در سال اول شهادت بوده یا بعد؛ لیکن مذکور در کتب شیعه، تحقق دو امر (زیارت جابر در اربعین در سال اول) است. درهرحال ورود اهل‌بیت را به کربلا در روز اربعین، بسیاری ذکر کرد‎ه‎اند، از عامه و خاصه و در سیره و تاریخ محفوظ است که بعد از سال شهادت، اهل‌بیت مسافرتی به عراق ننموده‎اند.
 
۷. سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی در قالب پاسخ‌گویی به شبهات محدث نوری که منکر رسیدن اهل‌بیت به کربلا در روز اربعین است، دلایلی برای امکان ورود اهل‌بیت در اربعین سال ۶۱ قمری آورده است.