نسخه روحانی و کارشناسان برای اقتصاد رنجور

به گزارش ایران اکونومیست؛ عرصه اقتصادی کشور که زخم ناسوری را از گذشته بر پیکر خود دارد این روزها با تلاطم بازار ارز و تشدید جو روانی جامعه تجربه جدید اما سختی را پیش روی خود دارد. تحریم های یکجانبه و ظالمانه آمریکا از سویی، رفتار سوداگرانه برخی فعالان اقتصادی از سوی دیگر و تبلیغات مسموم رسانه های خارجی و همراهی برخی تریبون های داخلی پیکر اقتصاد کشور را بیش از پیش رنجور و علاج درد را زمانبر کرده است.
استادان دانشگاه و فعالان اقتصادی که بعضا از نسخه اقتصادی دولت برای عبور از پیچ امروز انتقاد دارند، فارغ از بازگویی برخی حقایق اقتصادی کشور به جامعه، خود اتکایی، نظارت دقیق و مستمر و استفاده بهینه از امکانات موجود را بستری برای حل مشکلات اقتصادی می دانند.
در مقابل تیم اقتصادی دولت راهکارهای ارائه شده بدون پشتوانه مناسب اجرایی فارغ از درک شرایط واقعی کشور و همراهی دستگاههای مسئول را کم اثر و در حد گفته های معمول دانسته و عبور از تئوری و ورود به عرصه عمل را پی جویی می کند.
روحانی عبور از مشکلات امروز را به دور از شعار و وعده و درک واقعیت های جامعه ممکن می داند و کارشناسان هم معتقدند که عبور کم هزینه با بهره گیری از نظرات دلسوزان و صاحب نظران و بکارگیری روش های صحیح امکان پذیر است.
خروج غیرقانونی و یکجانبه ترامپ از توافق بین المللی برجام و بازگشت واشنگتن به تحریم های ظالمانه علیه ایران به همراه ایجاد جو روانی - رسانه ای به قصد مایوس کردن جامعه از نظام، شرایط خاص امروز را برای کشور و اقتصاد رقم زده است.
به عقیده صاحب نظران، ورود برخی گروه های فکری و تریبون ها به بازی تبلیغی - رسانه ای دولت ترامپ و حرکت در جهت ناامیدی اجتماعی بیش از تحریم های ظالمانه زیانبار خواهد بود. اقتصاد ایران اکنون بیش از سرمایه گذاری و پول نیاز به اعتماد عمومی برای گذر از مشکلات دارد.
زیاده خواهی، کم فروشی، موج سواری به قصد تجارت و بهره کشی از رنج عمومی به همراه نابودی تولید و تشدید پدیده قاچاق عواملی است که افکار عمومی را مکدر و ضریب اطمینان جامعه را کاهش داده است.
تشکیل شورای عالی اقتصادی با حضور روسای سه قوه و تنفیذ اختیارات به این جمع برای چاره جویی و گذر از مشکلات اقتصادی از راهکارهایی است که آرام آرام اثرات خود را نشان خواهد داد.
حضرت آیت الله خامنه‌ ای در نشست اخیرشان با روسای قوا با تقدیر از اهتمام آنها و اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی برای مشارکت فعال در جلسات و مباحث، وظیفه اصلی این شورا را تصمیم‌گیری‌های کلان و راهگشا در عرصه اقتصاد خواندند و تاکید کردند: حل مشکلات جاری اقتصاد کشور و تامین نیازهای عمومی مردم، نیازمند کار جهادی و تلاش فوق العاده است زیرا این مشکلات بویژه مشکل گرانی و کاهش قدرت خرید، معیشت بخش زیادی از مردم بویژه طبقات ضعیف را دچار تنگنا کرده است.
رهبر انقلاب اسلامی، اعضای شورای عالی هماهنگی اقتصادی را به اتخاذ تصمیم‌های قاطع و راهگشا درخصوص مسائل اصلی و چالشهای مهم اقتصاد کشور توصیه موکد کردند و گفتند: برای حل برخی مسائل کلیدی اقتصاد مانند مشکلات نظام بانکی، نقدینگی، اشتغال، تورم و فرایند بودجه‌ریزی باید تصمیم‌های جدی و عملیاتی بگیرید.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود قوای سه‌گانه بویژه دولت را به استفاده از نظرات و راه‌حل‌های اقتصاددانان دلسوز و فعالان بخش خصوصی فراخواندند و گفتند: شرایط کنونی کشور موجب شده است نخبگان و فعالان دلسوز احساس مسئولیت مضاعف کنند و ظرفیت‌ها و داشته‌های علمی و تجربی خود را به مسئولان عرضه کنند، بنابراین قدر این فرصت را بدانید و از پیشنهادهای فعالان دانشگاهی و اقتصادی استفاده کامل کنید.
معظم له همچنین پیشتر در توصیه هایی به رئیس جمهوری و اعضای دولت دوازدهم، خاطرنشان کردند: تحمل شنیدن صدای مخالف را داشته باشید و با بالا بردن حلم خود که همان ظرفیت درونی است، از نقادی استقبال و استفاده کنید.
رئیس جمهوری نیز پس از این توصیه رهبر معظم انقلاب اسلامی، روز یکشنبه و در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها در دانشگاه تهران از دعوت اساتید اقتصادی خبر داد که انتقادات و راهکارهای خود را به صورت نامه‌های خصوصی یا سرگشاده درباره مسائل اقتصادی با وی درمیان گذاشته‌اند.
حسن روحانی که خود پیشتر از لزوم شنیده شدن صدای منتقدین سخن گفته بود و در سخنانی تاکید کرده بود که نقد و اعتراض حق مردم است و هیچ‌کس نمی‌تواند ملت بزرگ ایران را از اظهارنظر نقد و انتقاد و حتی اعتراض بازدارد، روز دوشنبه در جلسه ای اقتصادی با جمعی از اساتید دانشگاه های کشور که غالب افراد از منتقدان سیاست‌های دولت بودند و انتقادهای تندی هم مطرح شد، با سعه صدر سخنان همه را شنید و در ادامه برخی از این انتقادها را وارد و برخی را ناوارد دانست و برخی از محدودیت‌ها را هم برای حضار توضیح داد.
روحانی را در این جلسه سه ساعته محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، محمد نهاوندیان مشاور اقتصادی رئیس‌جمهوری، محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهوری، عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی، مجید تخت‌روانچی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری و علی ربیعی مسئول فضای گفت ‌وگوی اجتماعی همراهی می کردند.
همچنین سید محمد صادق الحسینی عضو هیات مدیره شرکت سرمایه گذاری بیمه ایران (سبا)، سعید اسلامی بیدگلی دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، ابوالفضل پاسبانی صومعه عضو هیات علمی دانشگاه مفید، احمد توکلی استاد بازنشسته اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، جعفر خیرخواهان عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی مشهد و مدرس دانشگاه فردوسی، سهراب دل‌انگیزان عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی دانشگاه رازی، تیمور رحمانی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، محسن رنانی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه اصفهان، حمید زمان‌زاده عضو هیات علمی پژوهشکده پولی و بانکی، علی سعدوندی دکترای بانکداری و اقتصاد مالی، حسین عبده تبریزی مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور تامین مالی از جمله مهمانان این جلسه اقتصادی با رئیس جمهوری بودند.
همچنین مرتضی عزتی عضو هیات علمی، دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس، سید فرشاد فاطمی اردستانی عضو هیات دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، مهدی فیضی عضو هیات علمی دانشکده علوم اداری و اقتصادی دانشگاه فردوسی مشهد، زهرا کریمی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد و علوم اداری دانشگاه مازندران، سعید لیلاز پژوهشگر اقتصادی، سید علی مدنی‌زاده عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، بایزید مردوخی پژوهشگر اقتصادی، علی‌نقی مشایخی عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف و حجت‌الله میرزایی معاون سابق برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهردار تهران را می توان از دیگر مهمانان این نشست نام برد.
جمعی از اقتصاددانان در آغاز این جلسه اقتصادی با رئیس جمهوری به مسائلی مانند راه های برون رفت از رکود و ایجاد شتاب در رشد اقتصادی، وضع تورم، ضرورت تغییر سریع و باورپذیر در هدفگذاری اهداف اقتصادی و تقویت سیستم ارزیابی سیاست ها اشاره کردند.
همچنین ضرورت دخالت بیشتر دولت در بازار ارز، ضرورت مدیریت و کنترل پیامد شوک های اقتصادی برای مصرف کننده و تولیدکننده، تقویت تعامل با جهان، بهره گیری بیشتر از نظر اقتصاددانان در طرح های اقتصادی پیش از اجرا، ضرورت وجود فرماندهی برای مقابله با تحریم ها و ارائه بسته های مشروط حمایتی از بنگاه های بزرگ اقتصادی، لزوم توجه بیشتر به اقتصاد منطقه ای، اقتصاد بنگاه ها و تقویت تیم اقتصادی دولت نیز در این نشست مطرح شد.
رئیس جمهوری نیز در این جلسه با تاکید بر این که 'به آینده بهتر، بسیار امیدوارم'، ضمن ابراز خرسندی و خشنودی از برگزاری این نشست و قدردانی از حضور اقتصاددانان دانشگاه های کشور، افزود: بی تردید تمامی شرکت کنندگان دلسوزانه برای نظام، کشور و دولت نظرات کارشناسانه خود را بیان کردند و این جلسات باید تداوم یابد.
روحانی با قدردانی از حمایت ها و ارائه دیدگاه ها و طرح های دلسوزانه اقتصاددانان کشور برای کاستن از مشکلات اقتصادی، ضرورت تقویت امید در جامعه جهت شکست دشمنان در جنگ روانی و اقتصادی را مورد تاکید قرار داد و اظهار داشت: این دوران به رغم دشواری های آن، سپری خواهد شد و با برنامه ریزی های دقیقی که انجام شده، آمریکا در بلند مدت قادر نیست به سیاست های ضدایرانی خود ادامه دهد.
رئیس جمهوری تصریح کرد: از مسئولان دولت نیز می خواهم این جلسات را در محورهای مختلف اقتصادی پی بگیرند.
روحانی اظهار داشت: در تمام دوره فعالیت 5 ساله دولت، پیوسته هفته ای دو جلسه اقتصادی با مسئولان، مدیران و مشاوران اقتصادی داشته ام و در این دولت هیچ تصمیمی بدون مشورت با کارشناسان اتخاذ نشده است.
رئیس جمهوری با بیان این که باید امید در جامعه و سرمایه اجتماعی را بیش از پیش تقویت کنیم، به جنگ روانی و اقتصادی دشمنان علیه ملت ایران اشاره و تصریح کرد: ما در شرایط بحرانی نیستیم اما شرایط، عادی نیز نیست و در تصمیم گیری ها و اعلام مواضع و دیدگاه ها باید این شرایط مورد توجه باشد و در کنار ابراز نگرانی های به حق برای رفع این نگرانی ها نیز راه حل و پیشنهادات عملیاتی ارائه شود.
روحانی با تاکید بر این که مردم و به ویژه صاحبان درآمدهای ثابت در شرایط کنونی با مشکل معیشت مواجه هستند، گفت: دولت طرح های گسترده ای برای مقابله با جنگ روانی و اقتصادی دشمنان و رفع مشکلات دارد اما در عین حال اقتصاد کشور از گذشته با بیمارهای مزمنی مواجه بوده که بروز برخی مشکلات و مسایل، باعث می شود تا عوارض آن بیمارهای مزمن، تشدید و اثارش بیشتر در جامعه لمس شود.
رئیس جمهوری با اشاره به دستاوردهای دولت در عرصه کاستن از نرخ تورم، ایجاد رشد اقتصادی و برچیدن موسسات اعتباری غیرمجاز گفت: طی فعالیت دولت یازدهم علت کاهش تورم، انضباط مالی دولت بود و ما در هیچ شرایطی و به رغم تحمل سختی ها، خلق پول و یا استقراض از بانک مرکزی نکردیم.
روحانی تاکید کرد: دولت هم اکنون نیز به گونه ای برنامه ریزی کرده است که حتی در شرایط سخت تر هیچ مشکلی در تامین کالاهای اساسی نخواهد داشت.
رئیس جمهوری با اشاره به سخنان یکی از اقتصاددانان حاضر در جلسه، گفت:کلیت این حرف درست است که اقتصاد با بگیر و ببند درست نمی شود اما ما گاهی با مواردی مواجه می شویم که تاسف آور است و باعث می شود که نتوانیم صرفا مقررات و معیارهای اقتصادی را در این موارد حاکم کنیم. گاهی شاهدیم فردی تولید را به این بهانه که مواد اولیه و قطعه ندارد، متوقف کرده و حال آن که در بازرسی از انبارهای آن متوجه می شویم برای ماه ها مواد اولیه و قطعه دارد و صرفا به دنبال سود بیشتر در آینده فعالیت تولیدی را متوقف کرده است.
همچنین «سعید اسلامی بیدگلی»  درباره نشست روز دوشنبه رئیس جمهوری با اقتصاددانان افزود: دغدغه اصلی همه استادان و اقتصاددانان در نشست با رئیس جمهوری وضعیت اقتصادی کشور بود و با وجود وقت کم توانستند دیدگاه های خود را بیان کنند.
وی ادامه داد: در این نشست بیشتر موضوع های مطرح شده در سه محور ارزی، تورم و تحریم ها بود و هرچند رئیس جمهوری در این نشست بسیار امیدوارانه صحبت کرد اما برخی اقتصاددانان با ناامیدی مسائل خود را مطرح کردند.
به عقیده وی، تداوم این نشست ها و همفکری با اقتصاددانان می تواند در رفع مشکلات اقتصادی کشور بسیار تاثیرگذار باشد اما اگر در این جلسات فقط به شنیدن حرف اقتصاددانان اکتفا شود اثرگذاری آن کمتر خواهد بود.
وی بسیاری از اشتباه های اقتصادی در 40 سال گذشته را دلیل بروز مشکلات کنونی دانست و گفت: در این مدت آثار تحریم ها بر اقتصاد ملی در رده آخر قرار داشت اما وضعیت کنونی اقتصاد ناشی از سیاستگذاری های نادرستی است که چهار دهه ادامه یافته است.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران یادآوری کرد: بدون شک حل همه مشکلات اقتصادی در توان و اختیار دولت نیست؛ زیرا در چهار دهه گذشته بسیاری از مسائل بین المللی بر وضعیت اقتصادی کشور تاثیر گذاشت اما باید با تغییر رفتارهای اشتباه، وضعیت اقتصادی را بهبود بخشیم.