خواب بی تعبیر آمریکا برای قطع صادرات نفت ایران

به گزارش ایران اکونومیست؛ «دونالد ترامپ» که از بهمن سال 1395 به عنوان رییس جمهوری آمریکا بر سر کار آمده است، شامگاه هجدهم اردیبهشت ماه امسال خروج از توافق هسته ای برجام را اعلام و دستور بازگشت تحریم ها را در دوره 90 و 180 روزه صادر کرد.
بر اساس برنامه ریزی واشنگتن، تحریم های 180روزه از نیمه آبان ماه آغاز شده و از آن تاریخ، صادرات نفت ایران به طور کامل باید متوقف شود.
آمریکا برای تحقق این هدف، در ماه های اخیر فشار گسترده ای را به برخی از خریداران نفت ایران وارد کرده است، اما شواهد نشان می دهد که روند تحولات، طبق پیش بینی و برنامه ریزی واشنگتن پیش نمی رود.
نگاهی به تحولات هفته های اخیر به خوبی نشان دهنده شکست هایی در پی آمریکا در تحقق رویای تحریم نفتی ایران است.

** شکست در اعمال فشار به تولیدکنندگان اوپک و غیراوپک
دهمین جلسه کمیته مشترک وزارتی نظارت بر توافق کاهش عرضه نفت اوپک و غیراوپک (JMMC) هفته گذشته با حضور نمایندگانی از 24 کشور از جمله ایران در الجزیره پایتخت الجزایر برگزار شد.
برخلاف گمانه زنی هایی که در ابتدا مبنی بر کوتاه آمدن برخی اعضای اوپک در مقابل فشارهای آمریکا و موافقت آنها با افزایش فوری تولید نفت مطرح بود، اما در نهایت با مقاومت کشورهایی مانند ایران، این طرح آمریکا شکست خورد.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا پیش از برگزاری این نشست با انتشار توئییتی اقدام به تهدید و انتقاد از برخی کشورهای عرب تولیدکننده نفت کرد: «ما از کشورهای واقع در منطقه خاورمیانه حمایت می کنیم، این کشورها بدون ما امن نخواهند بود، با این حال باعث می شوند قیمت نفت بالاتر برود؟ ما این را به خاطر خواهیم سپرد، اوپک باید اکنون قیمت نفت را کاهش دهد.»
از جمله اهداف آمریکا از فشار به تولیدکنندگان نفت در حاشیه برگزاری این نشست، بالا بردن میزان تولید نفت و آماده کردن بازارها برای تحریم نفتی ایران بود.
همچنین برخی کشورها مانند عربستان و متحدانش در کنار روسیه امید داشتند که بتوانند در صورت کاهش صادرات نفت ایران، سهم کشورمان در بازارهای صادراتی را به خود اختصاص دهند، اما این نشست بدون تحقق اهداف فوق به پایان رسید.

** ناکامی در اجبار مشتریان در قطع کامل خرید نفت
فرستاده ها و نمایندگان واشنگتن در ماه های اخیر به دوره گردی در میان خریداران نفت ایران پرداخته اند تا شاید بتوانند مشتریان نفتی را به قطع کامل واردات نفت از کشورمان ترغیب کنند، اما نگاهی به عملکرد چندماهه آنها نشان دهنده ناکامی در تحقق این سیاست است.
شاید تنها موفقیت آمریکا در این ماجرا، ترغیب مشتریان کره ای برای توقف خرید نفت از ایران بوده است که البته هنوز به گفته سفیر این کشور قطعی نشده و آنها همچنان در پی گرفتن معافیت از آمریکا و از سرگیری واردات هستند.
به جز کره جنوبی، سایر مشتریان نفتی آسیایی به خرید از ایران ادامه می دهند و خبری از توقف خرید توسط آنها نیست.
حتی هند اعلام کرده است: در ماه نوامبر ( زمان آغاز تحریم های نفتی آمریکا) نیز به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری رویترز از دهلی نو، دو منبع صنعتی اعلام کردند: «ایندین اویل» و شرکت پالایش و پتروشیمی «مانگلور»، از جمله خریداران هندی نفت ایران در این دوره هستند.
این منبع افزود: این بار، اروپا با آمریکا همکاری نمی‌کند و بنا بر این، قصد داریم سازوکاری (برای خرید نفت از ایران) ایجاد کنیم.
سایر مشتریان مانند چین و ترکیه نیز پیشتر اعلام کرده بودند که به خرید نفت از ایران ادامه خواهند داد.
مذاکره با اروپا برای طراحی سازوکار فروش نفت ایران و دریافت پول آن در حال انجام است. بر اساس این طرح قرار است ما نفت خود را بفروشیم و درآمد را به ارزهایی غیر از دلار، دریافت کنیم.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه چندی پیش اعلام کرد: ایران به توافقی با کشورهای اروپایی برای فروش نفت با وجود تحریم‌های آمریکا، نزدیک شده است.

** عقب نشینی واشنگتن با اعطای معافیت به مشتریان نفتی ایران
نقطه اوج ناکامی دولت ترامپ در توقف صادرات نفت ایران در بررسی اعطای معافیت به مشتریان نفتی کشورمان قابل مشاهده است.
دولت ترامپ که در ابتدا تاکید می کرد باید واردات نفت از ایران توسط مشتریان نفتی تا ماه نوامبر قطع شود که در غیر این صورت، این کشورها با عواقب ناگواری مواجه خواهند شد، اکنون ناچار به نرمش و عقب نشینی شده است.
گذشت زمان نشان داد که حذف نفت ایران از بازارهای جهانی امکان پذیر نیست و سایر کشورها قادر به جبران خلاء ناشی از قطع صادرات نفت ایران نخواهند بود، بر این اساس، واشنگتن مجبور شد که در سیاست خود بازنگری کند و حتی اکنون از احتمال معاف کردن برخی از مشتریان نفتی ایران سخن بگوید.
بر این اساس، به گزارش خبرگزاری رویترز یک مسئول آمریکایی اعلام کرده است: دولت این کشور به طور جدی در حال بررسی اعطای معافیت به کشورهایی است که صادرات نفت خود را تا حدی کاهش دهند.
مسئول یاد شده اعلام کرد: دولت آمریکا در میانه یک فرآیند داخلی برای اعطای معافیت‌های موسوم به «استثنای کاهش چشمگیر» است.
وی اعلام کرد دولت آمریکا آماده است با کشورهایی که واردات نفت از ایران را کاهش می‌دهند، به صورت موردی همکاری کند.
این نخستین بار است که دولت کنونی آمریکا، فرآیند اعطای معافیت از تحریم‌ها را آغاز می‌کند. پیش از این مسئولان آمریکایی اعلام کرده بودند که قصد دارند صادرات نفت ایران را به صفر برسانند.

** خواب تعبیر نشدنی ترامپ
رییس جمهوری اسلامی ایران بخوبی، شکست سیاست ترامپ را بیان می کند.
خبرنگار شبکه تلویزیونی «ان.‌بی.‌سی» آمریکا می پرسد آمریکا به‌طور روشن گفته است می‌خواهد صادرات نفت ایران را به صفر برساند، آیا معتقدید چنین اتفاقی رخ می‌دهد؟
روحانی پاسخ می دهد: «آمریکا قادر نیست فروش نفت ما را به صفر برساند، این کار امکان‌پذیر نیست و این ادعای توخالی و پوچی است که آمریکا انجام می‌دهد. سرانجام در این مسیر ممکن است فشارهایی بر ما وارد شود، اما آمریکا حتما به اهدافش نمی‌رسد.»
وی تاکید می کند «آمریکا در عمل آنچه در نوامبر باید انجام بدهد، پیشاپیش انجام داده است. یعنی در همین سپتامبر (شهریور- مهر) فشارهای خود را به همه کشورهای خریدار نفت ما وارد کرده است، بنابراین ظاهرش این است که نوامبر (آبان) نرسیده است اما در واقع در ماه سپتامبر آنچه بنا بود در نوامبر عمل کند، انجام شده است.»