به گزارش ایران اکونومیست؛ جنگ اقتصادی مفهومی انتزاعی از یک رویارویی، تنش و رقابت در حوزه اقتصادی، بازرگانی و تجاری است که برخی دولت ها با همین حربه و استفاده از ابزارهایی مانند تحریم، تهدید و فشار اقتصادی، اهداف سیاسی خود را دنبال می کنند.
شدت و ضعف این مدل جنگ به نوع و میزان رابطه سیاسی و اقتصادی طرفین، ساختار و توان اقتصادی هر یک از دولت ها و البته اهداف سیاسی برنامه ریزی شده طرفی که می خواهد سیاست های خود را تحمیل کند، بستگی دارد.
یکی از ویژگی های تمام جنگ ها به خصوص نبردهایی که ماهیت «جنگ سرد» دارند، عملیات روانی است؛ جنگ اقتصادی هر چند تمام عیار و پر تنش هم باشد در زمره جنگ های سرد قرار می گیرد و کشور مهاجم قبل از هر رویارویی، عملیات روانی خود را از خاکریزهای مختلف آغاز می کند.
وقتی وضعیت جنگ اقتصادی شکل می گیرد، اتاق های فکر دشمن پیش و بیش از هر چیز، افکار عمومی، اعتماد ملی و خودباوری ملت ها را هدف می گیرند و پس از آن در یک عملیات روانی گسترده و عموما تبلیغاتی، التهاب آفرینی و بحران سازی در بازارهای اقتصادی و ایجاد یاس و نا امیدی از بهبودی اوضاع را در میان مردم برنامه ریزی می کنند.
ستادهای تبلیغات روانی در جنگ اقتصادی مرحله به مرحله این نوع باور را در افکار عمومی تزریق می کنند که آینده پیش رو مبهم و خاکستری است و رسانه های به خدمت گرفته شده در این نوع ستادها به صورت هدفمند وجود کاستی ها، نواقص و کمبود ها را با سیاه نمایی دامن می زنند و اگر دستاوردی ملموس و روزنه امیدی برای بهتر شدن شرایط اقتصادی متصور و بیان شود، آن را به استهزا گرفته، هجو کرده و دروغین جلوه می دهند.
این علائم را می توان در شرایط حداقل یک سال اخیر در ایران به وضوح ملاحظه کرد؛ بیشتر کارشناسان و تحلیلگران سیاسی و اقتصادی تایید می کنند که یک جنگ اقتصادی بر ضد ایران آغاز شده است؛ البته این نوع جنگ و رویارویی در قالب تهدید و تحریم مربوط به همین چند سال اخیر نیست، بلکه چهار دهه است که مردم ایران هر بار به دلیل و ادعایی از سوی دولت آمریکا و به تبع آن از طرف هم پیمان این کشور با مدل های مختلف تحریم، تهدید و فشار روبه رو هستند و مقاومت کرده اند.
** تشکیل ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور
در مقابل چنین هجمه و فشاری از سوی دشمن، تشکیل ستادهای مقابله با تحریم، اتاق های فکر و کارگروه های مقاومت و تاب آوری در برابر تحریم ها، اولا؛ نیازمند یک آمادگی ملی در سطح جامعه است، ثانیا؛ نیازمند یک هماهنگی ستادی بین دستگاه های اجرایی کشور در حوزه های اقتصادی و رسانه ای است.
بر همین اساس شورای عالی هماهنگی اقتصادی، تشکیل «ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور» را به عنوان یک اقدام ضروری شناخت و حسن روحانی رئیس جمهوری روز شنبه (7 مهرماه) در حکمی عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور را به عنوان رییس این ستاد منصوب و سیاست گذاری و برنامه ریزی رسانه ای و نظارت بر اجرای آنها برای ایفای نقش فعال و موثر در مواجهه با جنگ روانی و اقتصادی و مقابله با هرگونه التهاب آفرینی در بازار و اقتصاد کشور را به عنوان وظایف رییس این ستاد، به وی ابلاغ کرد.
مسوولیت، اهداف، ساختار و ماموریت های ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی در جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی به ریاست رئیس جمهور در تاریخ 27 مرداد 1397 برگزار شده بود، مشخص و تصویب شد، البته تصویب سیاست های کلان اطلاع رسانی برای مبارزه با جنگ روانی و مسائل اقتصادی یک هفته پیش از این جلسه نیز در تاریخ 23 مرداد در شورای عالی هماهنگی اقتصادی که سران سه قوه نیز حضور داشتند تصویب شده بود.
راهکارهای لازم برای تنویر افکار عمومی و جلب مشارکت مردم از طریق اطلاع رسانی برای مبارزه با هر نوع اختلال در تنظیم بازار و همچنین برخورد قاطع و عادلانه با هر گونه فساد در چرخه فعالیت های اقتصادی نیز از مواردی بود که شورای عالی هماهنگی اقتصادی در این جلسه مدنظر قرار داد و بررسی کرد.
شورای عالی هماهنگی اقتصادی در آن جلسه همچنین سیاست های کلان اطلاع رسانی با هدف مبارزه با جنگ روانی و التهاب آفرینی در جامعه نسبت به مسایل اقتصادی با رویکرد آرامش بخشی و ثبات به بازار تصویب کرد.
** فرماندهی واحد رسانه ای
کارشناسان و تحلیلگران حوزه رسانه نیز با انتقاد از آشفتگی های اخبار و انتشار اطلاعات در رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی که در 6 ماه اخیر در خصوص نوسانات بازار و نرخ ارز بیستر شاهد آن بودیم، وجود یک ستاد هماهنگ کننده و یا به زعم علی اکبر ناطق نوری « فرماندهی واحد رسانه ای» را برای مقابله با برنامه های اتاق رسانه ای جنگ اقتصادی که دشمن آغاز کرده، یک امر اجتناب ناپذیر و ضروری می دانند.
حجت الاسلام و المسلمین ناطق نوری اوایل مرداد ماه سال جاری در بازدید از خبرگزاری ایرنا با اشاره به جنگ روانی دشمن برای هدف قرار دادن اعتماد مردم به نظام تاکید کرد که برای مقابله با این جنگ روانی نیازمند فرماندهی واحد رسانه ای هستیم.
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین نقش رسانه ها را در مبارزه با عملیات روانی دشمن و در شرایط جنگی به خصوص جنگ اقتصادی مهم و همچنین حمایت و پشتیبانی مسئولان از رسانه ها را ضروری دانست.
** پاسخ گویی مناسب به ابهامات، ضعف‌ها و خلاء‌های اطلاعاتی جامعه
با ابلاغ حکم رئیس جمهوری به رحمانی فضلی وزیر کشور، وی در نخستین حضور خود در بین خبرنگاران ضرورت و جزئیات تشکیل ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی را تشریح کرد.
رئیس ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی روز یکشنبه (8مهرماه) در جمع خبرنگاران، هماهنگی و تبادل اطلاعات بین دستگاه های متولی امور اقتصادی و اطلاع رسانی، پاسخگویی به خلاء های اطلاعاتی جامعه را از وظایف ابلاغی این ستاد عنوان کرد و افزود: این ستاد 19 عضو دارد و من نقش هماهنگ کننده در آن خواهم بود.
رحمانی فضلی اظهار داشت: در جلسه سران قوا تصمیم گرفته شد که هماهنگی بین دستگاه های متولی مسایل اقتصادی و دستگاه های اطلاع رسانی ایجاد شود که هم تبادل اطلاعات انجام و هم اقدامات ایجابی و سلبی مورد نیاز برنامه ریزی شود و علاوه بر رفع ابهامات، ایرادات و ضعف ها به خلأهای اطلاعاتی جامعه پاسخ مناسب داده شود.
** مسئولیت سنگین ستاد تبلیغات اقتصادی
حفظ آرامش فکری و امنیت روانی جامعه در شرایط جنگ تحمیلی اقتصادی و جلوگیری از بروز بحران نیازمند تدابیر پیشدستانه و همچنین مراقبت و سالم سازی فضای عمومی و رسانه ای کشور از شایعات و اخبار نادرست است.علاوه بر این هماهنگی بین 19 دستگاه متولی و اجرایی در دو حوزه اقتصادی و رسانه ای کشور نیازمند یک همکاری منسجم و منظم بین همه دستگاه ها و قوای کشور و نهادها است.
همین دلایل کافی بود تا در این شرایط خاص وزیر کشور که مسئولیت دبیرکلی ستاد مبارزه با مواد مخدر را هم بر عهده دارد از رئیس جمهوری درخواست کند با توجه به گستردگی اهداف، اختیارات و مسئولیت های ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور، فرد دیگری به عنوان دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر تعیین و منصوب کند.
رحمانی فضلی در این نامه از حسن اعتماد رئیس جمهوری قدردانی کرده است و تمرکز ویژه در جهت تحقق اهداف و برنامه های شورای عالی هماهنگی اقتصادی در خصوص ستاد اطلاع رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور را یک ضرورت و مسئولیت مهم بیان کرده و دلیل تقاضای خود را وقت گذاری شایسته و پیگیری مناسب اهداف و برنامه های این ستاد عنوان کرده است.
** نقش مردم و رسانه ها
در جنگ اقتصادی «خط مقدم» و «پشت جبهه» با یکدیگر هم پوشانی دارند، مردم در کنار مسئولان و دولت نیز به عنوان حامی منافع ملی و پشتیبان مردم هم دوش یکدیگر به میدان نبرد می آیند و در برابر شرایط سخت و بحران اقتصادی، مقاومت می کنند، رسانه ها نیز پیش از انتشار هر خبر و گزارشی آثار و تبعات مثبت و منفی آن را با دقت و وسواس بیشتری ارزیابی می کنند.
به اعتقاد رحمانی فضلی رئیس ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور باید هماهنگی بین دستگاه های متولی مسایل اقتصادی و دستگاه های اطلاع رسانی ایجاد شود تا هم تبادل اطلاعات انجام و هم اقدامات ایجابی و سلبی مورد نیاز برنامه ریزی شود و علاوه بر رفع ابهامات، ایرادات و ضعف ها به خلأهای اطلاعاتی جامعه پاسخ مناسب داده شود.
به نظر می رسد باتوجه به شرایط تبلیغاتی و اقداماتی که برخی رسانه های داخلی و شبکه های اجتماعی در فضای مجازی به دلیل نداشتن اطلاعات یا ناهماهنگی بین دستگاه ها در چند ماه گذشته به وجود آوردند از یک طرف و غرض ورزی های رسانه های خارجی برای تخریب
دستاوردهای کشور در مسایل اقتصادی از طرف دیگر، هماهنگی و هم‌افزایی در اطلاع‌رسانی به مردم و اقناع افکار عمومی از طریق انتقال دقیق، صحیح و سریع اخبار و اطلاعات در قالب یک ستاد بیش از پیش ضرورت و اهمیت یافته است.
تشکیل ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور به ریاست وزیر کشور نیز نشان می دهد حضور در جبهه «جنگ اقتصادی» اکنون به یک وظیفه ملی تبدیل شده است، وظیفه ای که می توان با تجربه سال های دفاع مقدس برای دفاع از کشور مقایسه کرد، روزهایی که منسجم، متحد، همدل و همراه در برابر دشمنان ایستادیم.
وظیفه ملی برای هر ایرانی یعنی اینکه در خط مقدم جنگ اقتصادی، اعتماد و باور داشته باشد از این شرایط سخت عبورمی کنیم و برای هر رسانه و هر کسی که تریبون در اختیار دارد این است که در انتشار مطالب و بیان مواضع اقتصادی، منافع ملی و حقوق مردم را نیز به طور جدی رعایت کند.
