به گزارش ایران اکونومیست، دکتر عباس صداقت،مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی جذب و نگهداری اهداکنندگان سازمان انتقال خون ایران، با اشاره به همکاری سازمان انتقال خون با سازمان اورژانس کشور برای تزریق خون به مصدومان در محل حوادث و سوانح، گفت: تقریبا از سال ۲۰۱۲ بود که توجه به این نکته در کشور‌های صنعتی اروپا جلب شد که اگر بتوانیم در جراحات، سوانح، حوادث و در بحث زایمان‌هایی که در مناطق صعب‌العبور قرار دارند، در زمان طلایی یعنی ۲۰ دقیقه تا نیم ساعت بعد از حادثه، نسبت به تامین خون و جایگزینی خون اقدام کنیم، می‌توان میزان مرگ‌ومیر و عوارض این سوانح و حوادث را کاهش داد.
وی با بیان اینکه خون حامل اکسیژن است و این اکسیژن برای برخی اندام‌های حیاتی مثل کلیه‌ها، کبد و مغز، نقشی اساسی را بازی می‌کند، افزود: بنابراین این امکان در برخی کشور‌های اروپایی ایجاد شد تا در شرایطی که بیمار یا مجروح نیاز به خون دارد، بر اساس تشخیص پزشک اورژانس و درمانگر در ساعت طلایی از فرصت انتقال خون به او استفاده کرده و برای حفظ حیات فرد تلاش شود. بر این اساس از آنجایی که چنین شرایطی، وضعیت اورژانسی است و امکان تعیین گروه خونی وجود ندارد، گروه خونی O. منفی برای این کار در نظر گرفته شد.
گروهِ خونی کمیاب
صداقت ادامه داد: باید توجه کرد که فراوانی گروه خونی O. منفی کم و این گروه خونی کمیاب است. در نتیجه باید به درستی از این گروه خونی استفاده کرد. در عین حال باید بدانیم که خون سه خاصیت مهم دارد؛ اول اینکه یک ماده زنده است و زمان انقضای مصرف دارد، دوم اینکه تاکنون هیچ جایگزینی به صورت صنعتی برایش پیدا نشده و سوم اینکه منشاء تامینش فقط انسان‌های داوطلب است. بنابراین، این سه دلیل ارزش خون را توجیه کرده و نشان می‌دهد که چرا خون مهم است. از طرفی طبق گزارش‌های جهانی فقط چند کشور اروپایی و استرالیا به این برنامه توجه کرده و این امکان را به عنوان یک فرصت دیده‌اند.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی جذب و نگهداری اهداکنندگان سازمان انتقال خون ایران با اشاره به اجرای برنامه تزریق خون در زمان و محل حوادث و سوانح با همکاری اورژانس پیش‌بیمارستانی، اظهار کرد: در سال ۱۳۹۵ این اقدام در دستور کار سازمان انتقال خون ایران قرار گرفت تا بتوانیم این تجربه جهانی را بر اساس تجربیات‌مان به کاری بومی تبدیل کنیم. خوشبختانه هم شبکه ملی خونرسانی بسیار قوی در سطح کشور وجود دارد و تمام استان‌ها، شهرستان‌ها و مراکز درمانی به این شبکه وصلند و هم یک شبکه قوی در حوزه مدیریت سوانح و حوادث پزشکی در اورژانس پیش بیمارستانی داریم.
خونرسانی به مناطق صعب‌العبور
صداقت ادامه داد: بر همین اساس از این فرصت استفاده شد و با توافقات اولیه‌ای که بین سازمان انتقال خون و سازمان اورژانس کشور انجام گرفت، یک کارگروه فنی ایجاد شد و خودمان الزامات کار را نوشتیم. در همین راستا در فروردین ماه سال ۹۶ به صورت آزمایشی کار را در استان زنجان آغاز کردیم. در این اقدام بیشتر بحث آمبولانس‌های هوایی مطرح بود و لازم بود جایی که محل فرود این آمبولانس‌های هوایی است، بانک خون بیمارستانی داشته باشیم. زیرا کیسه‌های خون باید به لحاظ زنجیره سرد، آماده‌سازی برای تزریق و... با استاندارد‌های ملی و دستورالعمل‌های سازمان انتقال خون مطابقت داشته باشند.
صداقت درباره نحوه کار از سوی اورژانس کشور نیز گفت: این خون‌ها در یخچالی که دما را ثبت می‌کند، نگهداری و قبل از تزریق هم چک می‌شوند که در مدتی که کیسه خون در یخچال بوده، آیا زنجیره سرما حفظ شده است یا خیر. پیش از تزریق هم با دستگاهی دمای خون با بدن متناسب می‌شود.
وی با بیان اینکه این اقدام تفکری جدید در مدیریت حوادث و سوانح بود، گفت: باید توجه کرد که ایران جزء معدود کشور‌هایی است که این برنامه را اجرا می‌کند. استان زنجان هم از این جهت برای اجرای آزمایشی برنامه انتخاب شد که اولا چهارراه مواصلاتی چندین استان است و علاوه بر این به علت شرایط جوی که در فصل سرد در این استان حاکم است، ماه‌های زیادی از سال راه‌های ارتباطی برخی از شهرستان‌ها و روستا‌ها مسدود می‌شود و این آمبولانس‌های هوایی، بسیاری از خدمات درمانی به افرادی مانند مادران باردار که به این خدمات نیاز دارند و از مصرف‌کنندگان اصلی خون و فرآورده‌های خونی هستند، ارائه می‌دهند.
صداقت همچنین گفت: با توجه به تجربیات بدست آمده در فاز آزمایشی، این برنامه در استان زنجان، امسال هم سه مرکز دیگر در استان خراسان جانمایی و اجرا شد که یکی از این مراکز در نقطه مرکزی شهر مشهد است و شرق و مرکز خراسان رضوی را پوشش می‌دهد. یکی از مراکز هم در منطقه گناباد و دیگری در سبزه‌وار قرار دارند که جنوب و غرب استان را پوشش می‌دهند. البته در این برنامه مهم نیست که این امکان در تمام استان‌های کشور ایجاد شود، بلکه مهم این است که بتوانیم پوشش خوبی را برای کشور فراهم کنیم. به عنوان مثال ممکن است آمبولانس‌های هوایی یک استان به استان‌های همجوار یا منطقه اطرافش هم سرویس دهند؛ بنابراین هدف‌مان عمدتا این است که سطح پوشش برنامه را توسعه دهیم.
باشگاه گروه خونی O. منفی راه‌اندازی شد
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی جذب و نگهداری اهداکنندگان سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه به موازات این اقدام، باشگاه گروه خونی O. منفی را هم در سازمان انتقال خون ایران راه‌اندازی کردیم، گفت: من از همه هموطنان‌مان که دارای این گروه خونی هستند، درخواست می‌کنم که به این باشگاه بپیوندند. مردم می‌توانند با مراجعه به پرتال رسمی سازمان انتقال خون ایران، وارد این باشگاه شده و جزء اعضا شوند. بر این اساس اطلاعات‌شان در موارد ضروری می‌تواند به ما در فراخوان‌ها کمک کند. در عین حال پیشبرد این برنامه بستگی به ناوگان اورژانس هم دارد. ما اعلام آمادگی می‌کنیم که هرکجا که مرکز اورژانس آماده بود، در این زمینه همکاری می‌کنیم. اما با توجه به تازه بودن این کار و اینکه علاقه داریم کار به صورت محکم و اصولی پیش رود، آن را به صورت گام‌به‌گام پیش می‌بریم تا بتوان سال‌های سال از آن نفع برد و حتی بتوانیم این تجربه را در اختیار سایر کشور‌ها هم قرار دهیم.
