رادار هواشناسی شیراز در حصار امواج رادیویی

به گزارش ایران اکونومیست؛ این تجهیزات حدود چهار سال قبل در ارتفاعات شیراز نصب شد و در دوره ای که بحث پارازیت ها و تاثیرات مخرب آن در دو سال اخیر در این شهر بالا گرفت نیز به اشتباه به عنوان دستگاه انتشار دهنده پارازیت در فضای مجازی معرفی شد.
اکنون بنا به گفته مسولان هواشناسی فارس امواج رادیوئی نظیر مودم، دکل های مخابراتی و وایرلس و پارازیت های موجود در فضای شیراز مخل فعالیت این سیستم شده و عملا عملکرد این دستگاه را به صفر رسانده است.
بنا به گفته رئیس اداره توسعه مدیریت و منابع هواشناسی فارس، احداث این مرکز که تجهیزات آن از آلمان وارد شده در آن زمان، حدود 9 میلیارد تومان هزینه در برداشت و همچنین در چهار ساله گذشته به طور میانگین سالانه 300 میلیون تومان صرف نگهداری این مرکز شده اما سال به سال عملکرد این مرکز به دلیل تاثیرات پارازیتی و تشعشعات رادیوئی که شیراز را احاطه کرده بیشتر تحت تاثیر قرار گرفته و این سیستم پیشرفته را اکنون ناکارآمد کرده است.
این وضعیت در حالی است که به گفته متخصصان هواشناسی فارس اکنون براساس داده های موجود روزانه، وضعیت رادار پیشرفته استان فارس در بین هشت استانی که این دستگاه پیشرفته در آنجا نصب شده بدتر است و جالب اینجاست که وضعیت رادار تهران با وجود همجواری با جمعیت حدود 15 میلیون نفری ساکن در مجاورت آن از رادار شیراز بهتر است.
** نقش هواشناسی در کاهش خسارات جوی
پیش بینی دقیق تغییرات جوی و ناپایداری های اقلیمی با وجود اطلاع رسانی به مردم و جلوگیری از بروز مشکلات برای جامعه، نقش مهمی در تصمیم گیری های مسئولان در پیشگیری از رخ دادن حوادث طبیعی دارد و این مساله می تواند خسارت ها و خطرات مالی و جانی ناشی از آن را کاهش دهد و یا کاملا از آن جلوگیری کند.
آگاهی از بارندگی های شدید منجر به سیل، تگرگ، برف، رعد و برق و دیگر عوامل طبیعی می تواند از ایجاد حوادث هولناک که قادر است جان انسانها را تهدید کند جلوگیری کند و همچنین از ایجاد خسارات مالی به شهرها، کشاورزان و ... نیز پیشگیری کند که در پی آن انسانها در طول تاریخ برای دستیابی به این علم و راز و رمز آن تلاش بسیار کرده اند.
به منظور توسعه ایستگاه های هواشناسی، ایران در سال 1338 خورشیدی به عنوان صد وسومین عضو سازمان جهانی هواشناسی به عضویت این نهاد بین المللی درآمد.
در گذر زمان و با پیشرفت علم فعالیتهای هواشناسی نیز گسترش یافت و تجهیزات و سیستم های این حوزه به روزتر شد و با اختراع رادار در جنگ جهانی دوم هواشناسی تحولات زیادی را تجربه کرد.
هواشناسی علوم بسیاری از جمله فیزیک، ریاضی، مکانیک، شیمی و... را در خود جای داده و می توان آنرا چکیده ای از علوم دانست که در خدمت انسان برای جلوگیری از مخاطرات جوی درآمده است.
هواشناسی ارتباط مستقیمی با گردشگری دارد و نمی توان از اهمیت هواشناسی در رونق گردشگری نیز غافل بود و همانطور که وجود زیرساختهای گردشگری و ایجاد آن در دوره کنونی مهم جلوه می کند،اطلاع رسانی از وضعیت آب و هوا و تغییرات جوی نیز در حوزه گردشگری امر بسیار مهمی است.
** رادار هواشناسی شیراز چه می کند؟
رادار پیشرفته هواشناسی فارس در سال 93 در قله کوه دراک شیراز نصب شد و به گفته مدیرکل وقت سازمان هواشناسی این استان ،احداث آن افزون بر 9 میلیارد تومان هزینه در برداشته است.
از جمله دیگر مزایای این رادار که در زمان استقرار آن بیان شد این است که با استفاده از این رادار می توان زمان و شدت بارش، میزان بارش، یخ زدگی جاده ها و بادهای جوی و رعدو برق برای هواپیماها را بسیار دقیق پیش بینی کرد.
این تجهیزات که نصب و نگهداری آن هزینه زیادی را در پی داشته اکنون به دلیل وجود تشعشعات گسترده رادیوئی از امواج مودم های خانگی گرفته تا دکل های مخابراتی، وایرلس و پارازیت ها و ... عملکرد رادار این مرکز را کاملا مختل کرده است.
** کارکرد تداخل امواج رادیویی قلب رادار شیراز را نشانه گرفت
مدیرکل هواشناسی استان فارس در این باره  گفت: در حال حاضر به دلیل وجود انواع پارازیت ها اطلاعات دقیق و تقریبا هیچ داده مفیدی از رادار پیشرفته نصب شده در قله کوه دراگ شیراز دریافت نمی شود.
مسعود ده ملایی افزود: در حال حاضر این رادار به دلیل تداخل امواجی که وجود دارد بلااستفاده مانده و عملا کارایی خود را از دست داده است.
**رادار پیشرفته دراک و ظرفیت ارائه 70 محصول هواشناسی
وی ادامه داد: این رادار دستگاهی به روز و پیشرفته است که قابلیت ارائه 70 محصول هواشناسی را دارد اما اکنون به دلیل تداخل امواج و عدم کارایی این مرکز ناگزیر هستیم تغییرات جوی را با روش های قدیمی که درصد خطا آن نیز بالا است محاسبه کنیم.
ده ملایی اضافه کرد: میزان بارش، سرعت ابرها،سمت حرکت ابرها،سرعت سامانه ها،رعد و برق ،تگرگ و بسیاری امکانات دیگر را این رادار بصورت کاملا دقیق و با جزئیات ارائه می دهد و حتی با کمک این رادار می توان بصورت سه بعدی ابرها و سامانه ها را نظاره و روی آن ها بررسی های دقیق تری انجام داد.
وی برد مفید و دقیق این رادار را تا شعاع 250 کیلومتر عنوان کرد و گفت: هم اینک به دلیل وجود انواع پارازیت ها و عدم کارایی این رادار پیش بینی های تغییرات جوی استان فارس به صورت کلی انجام می شود، به عنوان مثال می توان گفت که در نیمه جنوبی استان احتمال بارش وجود دارد در صورتی که با استفاده از این دستگاه می توان دقیق محل بارش، میزان بارش، احتمال تگرگ، بارش شدید که منجر به سیل شود، جهت حرکت سامانه و بارشی بودن و سرعت آن و بسیاری اطلاعات مورد نیاز دیگر را به صورت دقیق پیش بینی کرد.
** تلاش برای حذف امواج اضافی در باند رادار هواشناسی
کارشناس پیش بینی و رادارهای هواشناسی اداره کل هواشناسی فارس نیز  گفت: مذاکرات زیادی با سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیوئی برای حذف امواجی که در باند فرکانسی این رادار وجود دارد انجام شده تا این باند آزاد و امواج درست از رادار دریافت شود اما متاسفانه تاکنون هیچ اتفاقی در این باره رخ نداده و روز به روز نیز بر دامنه امواج افزوده و خطای این رادار هواشناسی بیشتر شده است.
محمد علیزاده با اشاره به هزینه های زیاد صورت گرفته برای احداث این مرکز هواشناسی در قله کوه دراک به دلیل ارتفاع زیاد گفت: فارس استانی کوهستانی است و به همین دلیل رادار هواشناسی نیز باید در ارتفاع نصب شود تا کارایی لازم را داشته باشد.
** بدترین تداخل امواج رادیویی در شیراز
این کارشناس اداره کل هواشناسی فارس اظهار داشت: هشت رادار از این نوع در کشور وجود دارد که به دلیل همکاری مسئولان بیشتر استان هایی که این رادارها در آنجا نصب شده، امواجی که تداخل داشته حذف و یا اجازه فعالیت ارگانهای دیگر در باند مخصوص این رادارها داده نمی شود و به همین دلیل در اغلب این استانها مانند خوزستان، بوشهر، تبریز و کرمانشاه تجهیزات نصب شده به خوبی کار می کنند.
وی ادامه داد: هرچند که در استان تهران نیز تداخلاتی در این زمینه وجود دارد اما براساس اطلاعات موجود رادار شیراز بدترین تداخل امواج را دارد و در این خصوص وضعیت رادار این شهر از تهران نیز وخیم تر است.
علیزاده همچنین گفت: تجمیع امواج رادیویی از جمله پارازیت، امواج مودم، سیستم های رادیویی سازمان ها، دکل های مخابراتی و وایرلس و نظایر این نوع تشعشعات رادیویی بر عملکرد رادار هواشناسی تاثیر منفی دارد.
وی افزود: یکی از انواع پیش بینی های هواشناسی که به صورت تخصصی برای فرودگاه ها و پرواز هواپیماها و امنیت پرواز صادر می شود که با رادار بسیار دقیق خواهد بود که متاسفانه اکنون در استان فارس این کار توسط نقشه های کلی بصورت دستی محاسبه می شود که ضریب خطا آن بسیار بالا است.
وی با اشاره به تنوع اقلیمی استان فارس که باعث شده در بعضی روزها شمال و جنوب فارس به عنوان سردترین و گرم ترین نقاط کشور معرفی می شود، گفت: هرساله بخش هایی از استان پهناور فارس دچار خسارت سرما زدگی به محصولات کشاورزی می شود که با کمک این رادار می توان از بسیاری از این موارد جلوگیری کرد.
همچنین رئیس اداره توسعه مدیریت و منابع اداره کل هواشناسی استان فارس با اشاره به هزینه های ساخت مرکز هواشناسی مستقر در قله کوه دراک شیراز، گفت: خرید رادار پیشرفته این مرکز چهار سال قبل به تنهایی هفت و نیم میلیارد تومان هزینه در برداشته است.
ماهرو پایداری  افزود: خرید دکل این مجموعه نیز حدود 500 میلیون تومان هزینه داشته و همچنین یک میلیارد و 150 میلیون تومان نیز صرف خرید برای تجهیزات و احداث ساختمان این مرکز در قله کوه دراک شده است.
وی با اشاره به هزینه اولیه احداث این مرکز که 9 میلیارد و 150 میلیون تومان بوده است، اظهار داشت: احداث و انتقال تجهیزات مورد نیاز به بالای کوه نیز هزینه زیادتری را برای ساخت این مجموعه به سازمان هواشناسی تحمیل کرده است.
پایداری گفت: سالانه حدود 300 میلیون تومان برای نگهداری این مجموعه هزینه شده است.
**هواشناسی فارس پیگیری نکرده است
مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس در این باره  گفت: در خصوص بهبود وضعیت رادار هواشناسی فارس واقع در کوه دراک شیراز در ماه های گذشته و در زمان مدیرکل قبلی سازمان هواشناسی فارس جلسات متعددی برگزار شد.
مهرداد سهرابی افزود: نظر سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی این است که این رادار خارج از طیف فرکانسی خود کار می کند که این مساله دلیل وجود این اختلالات است.
وی ادامه داد: بعد از برگزاری جلساتی در این خصوص مقرر شد که کار به اداره کل استاندارد ارجاع داده شود و این اداره به عنوان مرجع، موضوع را بررسی کند تا به طور قطع ایراد کار مشخص شود.
وی با اشاره به این مطلب که قرار بود جلسه ای با حضور همه طرفین برای تعیین تکلیف این مساله برگزار و نتیجه قطعی مشخص شود، افزود: متاسفانه نماینده سازمان هواشناسی فارس که متقاضی حل این مشکل بود در این جلسه حضور پیدا نکرد هرچند که در این جلسه صورتجلسه ای تنظیم شد که سازمان هواشناسی هزینه بررسی های این موضوع را پرداخت و براساس آزمایشات تخصصی مشکل واقعی پیدا و برطرف شود.
سهرابی اظهار داشت: در دو ماهه گذشته از سوی سازمان هواشناسی فارس پیگیری های بعدی برای رفع این مشکل انجام نشد و در حقیقت بعد از اینکه احساس شد اهتمام جدی از سوی متقاضی برای حل این مشکل نیست این مساله از دستور کار خارج شد.
** دامنه فعالیت رادار هواشناسی فارس 10 برابر حد مجاز است
وی عنوان کرد: نتایج ارزیابی های اولیه نشان می دهد که دامنه فعالیت این رادار 10 برابر طیف مجاز بوده و به همین دلیل اختلالاتی در کارکرد آن به وجود آمده است.
**دعوتنامه ندادند
معاون فنی و شبکه پایش ایستگاه های سازمان هواشناسی فارس اما می گوید که دعوتنامه ای در دو ماهه گذشته به دست او برای شرکت در جلسه نهایی بررسی مشکل رادار شیراز نرسیده است.
اردشیر افشاری  گفت: دامنه و پهنای باندی برای فعالیت این رادارها در سطح کشور خریداری شده و قاعدتا این پهنای باند باید به سازمان هواشناسی فارس تحویل داده شود.
وی ادامه داد: زمان بررسی مشکل این رادار مصادف با تغییر و تحولات مدیریتی سازمان هواشناسی استان فارس بوده و به نظر این مساله باعث کندی پیشرفت مذاکرات شده است.
به نظر می رسد، تغییرات مدیریتی در اداره کل هواشناسی فارس در زمان به نتیجه رسیدن و حل مشکل تنها رادار پیشرفته هواشناسی این استان باعث بروز کندی و تاخیر در حل این معضل شده که انتظار می رود با پیگیری و تعامل بیشتر این مشکل هرچه زودتر برطرف شود و استان فارس و جنوب کشور از خدمات این مرکز پیشرفته هواشناسی بهره مند شود.