رشد 2 برابری گردشگران سلامت ایران با تغییرات ارز

به گزارش ایران اکونومیست؛ سعید هاشم‌زاده  در حاشیه پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری و صنایع‌وابسته و نهمین نمایشگاه سراسری گردشگری و هنرهای سنتی در خصوص آمار و میزان گردشگری سلامت در کشور اظهار کرد: بر اساس آمار سال گذشته ایران چیزی حدود 300 هزار نفر گردشگر سلامت داشته است؛ البته تخمین زده می‌شود که این گردشگر سلامت باید بیشتر باشد؛ ولی گفته می‌شود که بخش زیادی از این 300 هزار نفر توسط آن قسمت غیررسمی بازار یعنی دلالان وارد کشور می‌شوند، بنابراین ممکن است که این عدد بسیار بالاتر از 300 هزار نفر باشد.

وی ادامه داد: وقتی سه ماهه اول سال 97 را با سه ماهه اول سال 96 و 95 مقایسه کردیم، آمار ما تقریبا نسبت به سال 96 حدود دو برابر را نشان می‌دهد؛ به خصوص هرچه پیشرفت می‌کنیم و به جلو پیش می‌رویم، این عدد بیشتر می‌شود.

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت تصریح کرد: به طور کلی ما دو بازار بسیار بزرگ عراق و افغانستان را در کشور داریم و بعد از این‌ها کشورهای دیگر در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند و با توجه به این دو کشور مبدأ یعنی عراق و افغانستان، ما دو استان خیلی مهم هم داریم، یکی استان خراسان‌رضوی که به واسطه بارگاه امام هشتم (ع) از عراق، گردشگر سلامت جذب می‌کند و همینطور به خاطر نزدیکی با افغانستان نیز جذب گردشگر برای آن وجود دارد و دوم استان‌های غربی مانند خوزستان و استان فارس و البته تهران به دلیل مرکزیت بودنش و پروازهایی که به آنجا دارند و پزشکان و جراحان خوبی که دارد؛ همچنین در مقام‌های بعدی اردبیل و گیلان رتبه‌های برتر را دارند.

بیشترین گردشگران سلامت از عراق و افغانستان است

هاشم‌زاده خاطرنشان کرد: بیشترین گردشگران سلامت که به ایران می‌آیند از عراق و افغانستان است و اکنون با توجه به تغییراتی که در ارز پیش آمده، بیشتر عراق در اولویت است. مشهد و قم هم به واسطه بارگاه امام رضا (ع) و حرم حضرت معصومه (س) میزبان تعداد زیادی گردشگر سلامت هستند. حضور گردشگران با وجود مشکلات زیادی که برای مردم خودمان ایجاد می‌کند، فرصت‌هایی هم ایجاد می‌کند که یکی از آن فرصت‌ها توسعه گردشگری سلامت است.

وی در خصوص این‌که چه در گذشته کردیم و این‌که اکنون در چه مسیری در حال پیش رفتن هستیم، افزود: گردشگری سلامت دو سرویس دارد، یک سرویس‌های پزشکی و یکی هم سرویس‌های غیرپزشکی. اگر خیلی کلی بخواهم پاسخ دهم، در خصوص سرویس‌های پزشکی نمره خوبی را می‌دهم؛ ولی در مورد سرویس‌های غیرپزشکی خیر، چون متاسفانه خوب عمل نکرده است و آن هم علت دارد.

باید بر اساس مدل‌های موفق در منطقه برنامه‌ریزی کنیم

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت اضافه کرد: بر اساس تکلیفی که به ما شده است، تلاش من در طی 9 ماه گذشته  به این صورت بوده که بر اساس مدل‌های موفق هند، ترکیه و اردن یعنی آن چیزهایی که در منطقه داریم برنامه‌ریزی کنیم؛ نه مانند آمریکا و اروپا که بخواهیم داستان‌پردازی کنیم واین‌که به سراغ ایده‌آل‌ها برویم. بیشترین تعداد گردشگر سلامت را کشور کاستاریکا، برزیل و آرژانتین از آمریکا جذب می‌کنند و ما سراغ آنها نمی‌رویم و آن‌ها را به عنوان مدل قبول نداریم؛ یعنی از مدل‌سازی آن‌ها استفاده نمی‌کنیم.

هاشم‌زاده با بیان این‌که ما در منطقه خودمان می‌آییم و به هند و ترکیه و اردن نگاه می‌کنیم، عنوان کرد: کاری که من در طول 9 ماه گذشته انجام دادم، این است که سعی کردم اختراع جدیدی نکنم؛ شاید بزرگ‌ترین گرفتاری ما در طول سالیان گذشته تا به امروز همین بوده که سعی کردیم هر کسی یک فکر و ایده‌ی نویی بیاورد و به عنوان یک بدعت به یک مدل تبدیلش کند و به نظر من بزرگ‌ترین آسیب همین است.

وی گفت: برداشت حرف من به این معناست که خیلی از کسانی که در حوزه گردشگری سلامت چه در بیمارستان و چه قسمت‌های دیگر کار می‌کنند، متاسفانه آموزش کافی ندیده‌اند و فکر می‌کنند که این صنعت را می‌توان با ابتکارات و اختراعات خودشان پیش ببرند؛ در صورتی که واقعا اینطور نیست.

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت بیان کرد: در گردشگری سلامت ما چند بازیگر عمده داریم، در همه پدیده‌های دیگر مانند اقتصاد و ...هم همین است. وقتی که یک المان یا جزیی از یک زنجیره درست کار نمی‌کند و با هم کار نمی‌کنند، دلال زاده می‌شود. در بحث‌های اقتصادی هم دقیقا همین اشکال وجود دارد؛ در بحث گردشگری سلامت هم همینطور است.

هاشم‌زاده اظهار کرد: وقتی شرکت‌های تسهیل‌گر ما، بازیگر واقعی نیستند و وقتی که بازیگران اصلی داخل بازی نیستند، دلال ظاهر می‌شود. یک راه‌حل این بود که به صورت ضربتی و کاملا سر بریدن به سراغ دلالان برویم اما این کار اثری نمی‌دهد و فقط دلالان زیرزمینی می‌شوند. برای همین ما بستر را عوض کنیم و وقتی مطالعه کردیم که ببینیم جای چه چیزهایی خالی است، متوجه شرکت‌های تسهیل‌گر با شرح وظیفه بین‌المللی و بیمه‌ها شدیم. اکنون کاری که در حال انجام است، این است که بیمه‌ها را به عنوان بازیگر اصلی وسط کار بیاوریم و به شرکت‌های تسهیل‌گر هم شرح وظایفشان را بگوییم که شما باید بر این مبنا رفتار کنید و بعد روی این‌ها سیستم‌های نظارتی را حاکم کنیم.

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت اضافه کرد: بیمارانی که به کشور ما مراجعه می‌کنند عمدتا از خدمات بخش خصوصی استفاده می‌کنند و تمام تاکید ما این است که باز هم این را خصوصی‌تر کنیم و ما این مسئله را بازی بخش خصوصی می‌دانیم و نه بازی بخش دولتی. نیاز است که یک سیستمی مستقر شود که بیمار به جای اینکه اطلاعات را در مورد قیمت‌ها و اینکه کجا برود، از دلال بپرسد، بتواند با مراجعه به بیمه متوجه شود و بیمه باید بگوید که این پکیج هست و اگر بیمارستان‌هایی که من می‌گویم بروید، دیگر از دست دلال خارج می‌شود.

10 تا 20 هزار نفر در سال، خدمات بستری از گردشگری سلامت می‌گیرند

هاشم‌زاده در پاسخ به سوالی پیرامون این‌که چقدر ظرفیت در حوزه گردشگری سلامت به لحاظ توانمندی پزشکی وجود دارد و این ظرفیت چقدر می‌تواند ارتقا یابد، تصریح کرد: 300هزار بیمار به کشور می‌آیند اما از این 300هزار تخمینی که ما داریم، 10 تا20هزار نفر در سال خدمات بستری از گردشگری سلامت می‌گیرند و این عدد در مقایسه با بیمار داخلی ما عدد بالایی نیست. این 10 تا 20هزار نفر به میزان خودش لااقل تا 60درصد می‌تواند افزایش یابد. در حوزه بیماران سرپایی هم هنوز ظرفیت باز ما زیاد است.

وی ادامه داد: یکی از بازیگران غایب این عرصه صداوسیما است. رسانه‌های ترکیه در هر فیلم یا سریالی اسمی از مراکز درمانی خودشان می‌برند و این به معنای بمباران اطلاعاتی است که در سریال‌های ما وجود ندارد؛ ضمن این‌که در صداوسیمای ما شرایطی حاکم است که نامی هم از مرکز خاصی نمی‌آورند که جنبه تبلیغاتی پیدا نکند. ما صحبت‌هایمان با صداوسیما را هم شروع کردیم و آن را هم به عنوان بازیگر غایب وارد بازی کردیم. ما شبکه‌های برون‌مرزی خوب و قابل اعتنایی داریم و این قابلیت را دارند  که این کار را انجام دهند با اینکه ممکن است در سطح بالایی نباشند اما در بین کشورهایی که مبدأ ما هستند، مانند عراق و افغانستان مخاطب دارند.

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت با تاکید بر این‌که اولین اولویت و استراتژی ما در گردشگری سلامت، آموزش است، خاطرنشان کرد: طبق بررسی‌های ما، بیشترین آمار تبلیغات از طریق چهره‌به چهره است، در پزشکی هم تحقیقات همین امر را نشان می‌دهد؛ بنابراین چهره‌به‌چهره خیلی مهم است. ما از فیدبک‌هایی که گرفتیم، متوجه شدیم که نه شرکت‌ها و نه بیمارستان‌های ما هیچ نقشی در فضای مجازی نداشتند. یکی از کارهایی که من از حدود پایان سال 96 شروع کردم این است که آموزش فشرده‌ای برای مراکز درمانی و شرکت‌ها جهت فعالیت در فضای مجازی انجام دادم. ظرف یک ماه یا یک‌ ماه‌ونیم گذشته فیدبک‌هایی که می‌گیرم، این است که جذب مریض مستقیم از فضای مجازی شروع شده؛ چیزی که در یک ماه گذشته وجود نداشته و الان به وضوح درحال اتفاق افتادن است.

هاشم‌زاده با اشاره به این‌که ما به لحاظ توانمندی پزشکی در منطقه رقیب نداریم، گفت: اول از همه برای زیبایی به ما مراجعه می‌شود، بعد جراحی‌های عمومی مانند ارتوپدی و جراحی‌های شکم، قلب و عروق و بیماری سرطان که فکر می‌کنم آنقدر درحال شیوع است که به رتبه یک و دو برسد.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص تعامل با حوزه گردشگری عنوان کرد: ما ممکن است سر مسائلی اختلاف‌نظر پیدا کنیم ولی اختلاف‌نظر صرفا بد نیست؛ بلکه باعث رشد و توسعه هم می‌شود ولی یک جاهایی ما باید ببینیم تجربه دنیا چه بوده است. با توجه به این‌که ما زمان را هم به اندازه کافی از دست دادیم، باید بلافاصله به مدل‌ها رجوع کنیم با این‌که ممکن است گاهی خلاقیت‌ها و ابداعات ما خوب باشد؛ ولی اکنون فرصت ابرازآن‌ها نیست و باید ببینیم مدل‌ها چه می‌گویند.

یکی از جاهایی که به آن پرداخته نشده، تسهیلات برای فعالان حوزه گردشگری سلامت است

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت با بیان این‌که متاسفانه یکی از جاهایی که به آن پرداخته نشده، تسهیلات برای فعالان حوزه گردشگری سلامت است، گفت: فکر می‌کنم از نظر موفقیت در این حوزه وضعیت مشهد به طور نسبی نسبت به بقیه استان‌ها کمی بهتر است. وضعیت پزشکی خوب است، البته کمی چنددستگی به نظرم جود دارد، دانشگاه که خیلی عالی عمل می‌کند. در حوزه فضای مجازی در این 6 ماهی که ما کار را شروع کردیم، مشهد پیشگام است و کارشناسان هم بر این امر توافق دارند.

هاشم‌زاده با بیان این‌که صددرصد جنبه مذهبی شهر باعث جذب گردشگر می‌شود، عنوان کرد: ما فرم‌های رضایت‌سنجی و کیفیت خدماتی داشتیم که در بیمارستان جمع‌آوری کردیم. در آن‌ها از طرف کشورهایی چون کویت و شرق عربستان و عراق به این مسئله اشاره می‌شد که می‌خواهیم بیمارمان در یک محیط راحت باشد. در نظرسنجی‌های ما به ندرت به این قضیه اشاره می‌شد که چرا بیمارستان گران است و به ندرت پیش می‌آمد که از قیمت بالای بیمارستان شکایت کنند.

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت گفت: یکی از الزاماتی که در آیین‌نامه گذاشتیم، این است که باید به مریض قیمت شفاف ارائه شود و اگر در زمینه قیمت اشکال داشت، باید مراجعه کند به شرکت و به دانشگاه مربوطه اعلام شکایت کند ولی در مورد دلال به هیچ کس نمی‌توان گفت. یک‌سری پروژه در تهران داریم که دوست دارم به نتیجه برسد و بعد دربارش صحبت کنم.

وی اظهار کرد: مسئله گرشگری سلامت یک کار تیمی است؛ یعنی تمام اجزای تیم باید با هم همراهی کنند تا این کار به سرانجام برسد. با اتفاقاتی که در خصوص بالا رفتن ارز  افتاده، استراتژی اصلی ما این است که این جریان را از یک حالت انفجاری که اکنون پیش آمده به یک جریان مداوم تبدیل کنیم؛ یعنی این را به یک بهره‌برداری درازمدت تبدیل کنیم.

رئیس اداره گردشگری سلامت وزارت بهداشت گفت: شعاری که ما سرلوحه کارمان قرار دادیم، شفافیت است، در انتخاب، قیمت، شرکت و... باید این حس را به بیمار منتقل کنیم که ما با شفافیت با او کار می‌کنیم و تمام انرژی خود را گذاشتیم تا این اتفاق ببیفتد. به مراکز سر می‌زنیم، بازبینی و نظارت داریم و من معتقدم که ما نظارت می‌خواهیم و این نظارت هرگز نباید برداشته شود. در حوزه‌هایی هم که ضعیف بودیم، مداخله می‌کنیم تا این اتفاق بیفتد و تلاشمان را می‌کنیم و خوش‌بین هستم که این اتفاق بیفتد.