نابسامانی در بازار لوازم خانگی ادامه دارد

به گزارش ایران اکونومیست؛ با اینکه انتظار می رفت با کشف کالاهای احتکار شده و تزریق آن به بازار، کمی از مشکلات بازار لوازم خانگی کاسته شود، اما با سر زدن به مراکز عمده فروش این محصولات روشن می شود که هنوز نه کالایی هست و نه خریداری و می توان گفت که فروشندگانی که مجبورند اجاره مغازه و هزینه های دیگر را سر موعد بپردازند، مشتریانی که قدرت خرید با نرخ های جدید را ندارند و حتی کارگرانی که از راه نان می خورند، همه از این شرایط ناراضی هستند.
در طول چند ماه اخیر بازار لوازم خانگی به سرعت از رشد قیمت ها تاثیر گرفت اما این همه ماجرا نبود؛ به موازات افزایش قیمت ها شاهد کاهش عرضه کالا به بازار بودیم؛ پس از آن با انتشار فهرستی از دریافت کنندگان ارز دولتی از سوی بانک مرکزی، مشخص شد که بسیاری از واردکنندگان لوازم خانگی به میزانی که ارز دریافت کرده اند، کالا وارد کشور نکرده اند.
سوء استفاده واردکنندگان از ارز تخصیصی و مدیریت منابع ارزی در مواجهه با تحریم های آمریکا، دولت را بر آن داشت تا در تیرماه 1339 قلم کالا را در فهرست کالاهای ممنوعه وارداتی قرار دهد که برخی اقلام لوازم خانگی برقی نیز مشمول این ممنوعیت شد.
در هفته های اخیر پیام های رسیده از هموطنان  نشان می داد که فروشگاه های زنجیره ای چند ماهی است که لوازم خانگی عرضه نمی نند و قفسه این فروشگاهها خالی است؛ خبرنگار  برای بررسی موضوع سری به چند فروشگاه زنجیره ای بزرگ در سطح شهر زد؛ در این فروشگاه ها مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی به وفور وجود داشت و حتی تابلوهای تخفیف 40 تا 50 درصدی نیز نصب شده بود و مردم با دقت مشغول انتخاب اقلام مورد نیاز خود بودند اما سالن فروش لوازم خانگی خلوت بود و تنها چند نفر مشغول تماشای چند قلم جنس باقیمانده بودند.
به طور تقریبی بیشتر قفسه های ظروف آشپزخانه خالی بود و مسئول سالن می گفت که بیشتر آنها فروش رفته و تنها این چند قلم باقی مانده است. روی لوازم خانگی برقی نیز برچسب «فروش نداریم» نصب شده بود.
«بابک قربانی» یکی از کارکنان فروشگاه  گفت: در سه ماه گذشته لوازم خانگی 50 تا 60 درصد افزایش قیمت داشت و بعد از آن به ما اعلام کردند که دیگر فروش نداریم چون کالایی در انبار نیست.
وی درباره اینکه چرا موجودی در انبار ندارند، اظهار داشت: می گویند نزدیک 20 روز است که کارخانه ها تعطیل هستند و واردات نیز ممنوع شده بنابراین طبیعی است که کالایی برای عرضه نداشته باشیم.
این فروشنده در پاسخ به اینکه چرا کالاهای نمونه را نمی فروشید؟ گفت: بیشتر ظروف آشپزخانه در قفسه ها را فروختیم اما اجازه فروش نمونه های یخچال، تلویزیون و لباسشویی را نداریم.
در این پیوند «منصور عالی پور» نائب رییس اتحادیه فروشگاه های زنجیره ای  گفت: در تامین و عرضه مواد غذایی و اقلام اساسی در فروشگاه های زنجیره ای مشکلی نداریم و بلکه این مواد از تنوع زیادی نیز برخوردار هستند.
وی افزود: چند ماهی است که در تامین لوازم خانگی داخلی و خارجی مشکل داریم و انبارها خالی است.
عالی پور بیان کرد: بیشتر شرکت ها اعلام می کنند که به دلیل مشکلات ارزی و ممنوعیت واردات قادر به تامین کالای مورد نیاز فروشگاه ها نیستند.
نائب رییس اتحادیه فروشگاه های زنجیره ای تصریح کرد: ما نمی توانیم نمونه های موجود در فروشگاه ها را بفروشیم زیرا فضای آنها خالی می ماند.

** ماهیگیری تولیدکنندگان از آب گل آلود بازار
خبرنگار  برای بررسی وضعیت بازار لوازم خانگی سری به خیابان «امین حضور» که بازار اصلی این کالاها در تهران زد؛ این نقطه سالهاست راسته فروشندگان لوازم خانگی در پایتخت است؛ مثل همیشه فروشگاه ها انباشته از لوازم خانگی داخلی و خارجی است و گویی خبری از کمبود کالا در این فروشگاه ها نیست از کالاهای مختلف با نشان تجاری متفاوت می توانی ببینی. در وهله اول تعجب می کنی مگر نه اینکه گفته می شود کالایی در بازار نیست.
«علی ملکی» صاحب فروشگاهی که لوازم خانگی برقی سنگین نظیر یخچال، لباسشویی، جاروبرقی و ظرفشویی عرضه می کند، از وضعیت بد کسب و کار این روزها گله می کند و اینکه چند ماهی است فروش خوبی ندارد.
وی  گفت: از وقتی که دلار تک نرخی شد، هر هفته شاهد افزایش قیمت بودیم و علاوه بر آن کالا در بازار کمیاب شد.
این فروشنده در پاسخ به اینکه در فروشگاه شما جای خالی دیده نمی شود و کالاهای متنوعی موجود هستند، گفت: ما از فروشگاه چیزی نمی فروشیم چون ویترین خالی می شود.
وی افزود: سه هفته ای است که کارخانه ها در تعطیلات تابستانی هستند و کالاهای خارجی هم در بازار نیست.
«قاسم جعفری» فروشنده لوازم خانگی داخلی  گفت: نرخ بسیاری از لوازم خانگی تولید داخل دو تا سه برابر افزایش یافته برای نمونه قیمت یخچال چهار تا پنج میلیون تومان شده و با برندهای خارجی که پیش از این فروخته می شد برابری می کند.
وی افزود: نرخ ثابتی در بازار نیست و هر فروشنده بنا به قدرت تامین کالا قیمت می دهد و برخی خریداران نیز که ناچار به خرید هستند، می خرند.
این فروشنده اظهارداشت: ممنوعیت واردات وضعیت بازار را بدتر کرده است چرا که بسیاری از قطعات و حتی کالاها در داخل تولید نمی شود.
جعفری مقصر اصلی این شرایط را تولیدکنندگان داخلی دانست و گفت: در فروشگاه کالایی را فاکتور می کنیم اما خریدار دو تا سه هفته طول می کشد که کالا را دریافت کند و در برخی موارد نیز کالای مشابه به او می دهند چون کالای مورد نظر را در انبار ندارند.
«سبحان احمدی» صاحب فروشگاه که نمایندگی چند برند خارجی را نیز دارد  گفت: بیشتر کالاها قاچاق هستند و کالای شرکتی نداریم و اکنون «بره کشون» تولیدکنندگان است.
وی افزود: شرکت های ایرانی پنج ماه است که عنوان می کنند مواد اولیه ندارند و تولید خود را به یک پنجم رسانده اند و در مقابل سود خود را افزایش داده اند.
این فروشنده ادامه داد: این تولیدکنندگان کالاها را به صورت قطره چکانی و با 2 تا سه برابر قیمت وارد بازار می کنند.
احمدی درباره احتکار کالا در انبارها گفت: کاسب کرایه مغازه می دهد و نمی تواند کالا را احتکار کند بلکه تولیدکننده و تاجر است که کالا را احتکار می کند.

** تولیدکنندگان در سنگلاخ بدی قرار دارند
پس از شنیدن صحبت های کسبه به سراغ «حمیدرضا غزنوی» سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی رفتیم؛ وی از شرایط سخت تولید لوازم خانگی در ماه های اخیر گلایه کرد و گفت: اگرچه ارائه بسته جدید ارزی دولت در 21 فروردین ماه امسال از لحاظ مدیریت منابع ارزی تصمیم خوبی بود اما باعث شد تولیدکنندگان در سنگلاخ بدی قرار بگیرند.
سخنگوی گروه صنعتی انتخاب که از تولیدکنندگان بزرگ لوازم خانگی به شمار می رود، افزود: پس از این تصمیم مسیر ثبت سفارش کالا برای تامین مواد اولیه طولانی شده و بسیاری از مواد مورد نیاز ما در گمرک مانده است.
وی اظهار داشت: ثبت سفارش برخی از کالاها سه تا چهار ماه طول کشیده و تولیدکننده ناچار است کارها را از دفاتر تخصصی مختلف پیگیری کند.
غزنوی گفت: برخی از کالاهای وارداتی در گمرک مشمول پرداخت مابه التفاوت ارز شدند و اگر با این شرایط تولید می کردیم شاهد افزایش چند برابری قیمت ها بودیم و در نتیجه خریداری نیز نداشتیم و مجبور به انبار کالا بودیم و در این شرایط تولیدکننده با هجمه احتکار روبه رو می شد.
وی با رد احتکار کالا توسط تولیدکنندگان گفت: تمام انبارهای تولیدکنندگان بررسی شده و هیچ موردی کشف نشده که کالا در انبار احتکار شده باشد.

** ممنوعیت واردات کالا یکی از دلایل نابسامانی بازار
«محمد طحان پور» رییس اتحادیه لوازم خانگی  گفت: بازار لوازم خانگی چند ماهی است که متلاطم است و من بارها این موضوع را به مسئولان گوشزد کرده ام.
وی افزود: ممنوعیت واردات کالا یکی از دلایل این مشکلات است زیرا بسیاری از کالاها در داخل تولید نمی شود و در عین حال تقاضا برای آنها وجود دارد بنابراین زمینه قاچاق کالا فراهم شده است.
طحان پور ادامه داد: زمانی که واردات لوازم‌خانگی ممنوع شد، همان موقع هشدار دادم و گفتم تولیدکنندگان ما همکاری و همراهی نخواهند کرد؛ این ‌گونه کالا در بازار کم می‌شود و تولیدکنندگان نیز تولید نمی کنند.
وی گفت: فروشگاه ای زنجیره ای، شرکت های تعاونی سازمان ها و نهادها کالایی برای عرضه ندارد و همه به بازار هجوم آوردند و تولید هم پاسخگوی این نیاز نیست.
رئیس اتحادیه لوازم خانگی افزود: در گذشته تولیدکنندگان کالا را با شرایط و اقساط در اختیار مردم قرار می دادند اما هم اکنون می گویند که پول نقد به حساب واریز کنید تا من به شما کالا بدهم.

** تکلیف کالاهای احتکار شده مشخص نیست
در یک ماه اخیر و پس از مشکلات ناشی از احتکار کالا گشت مشترک تعزیرات حکومتی در سراسر کشور به همراه نمایندگان دستگاه های نظارتی به انبارهای کالاها مراجعه و از نزدیک در جریان روند عرضه قرار گرفتند.
در ادامه این بازدیدها، در یک انبار لوازم خانگی که دو هفته قبل توسط تعزیرات پلمب شد و در آن بیش از 2 هزار قلم لوازم خانگی از جمله یخچال، لباسشویی، ماشین ظرفشویی و کولر گازی از یک برند خارجی قرار داشت، کشف شد تا در بازار لوازم خانگی توزیع شود.
ارزش کالاهای احتکار شده این انبار لوازم خانگی ١4 میلیارد تومان برآورد شده است و اگر چه پرونده این تخلف در حال رسیدگی است اما به دلیل ضرورت توزیع و با همکاری مالک کالا با هدف تنظیم بازار لوازم خانگی این کالاها تعیین تکلیف و مقرر شد برای توزیع به رئیس‌ اتحادیه لوازم خانگی برای توزیع تحویل شود.
در این پیوند «علی فاضلی» رئیس اتاق اصناف کشور  گفت: هنوز صورت کالاهای کشف و ضبط شده به اصناف ارائه نشده است.
وی افزود: قرار بود تمام کالاهای ضبط شده از شبکه های رسمی و اصناف توزیع شود اما هنوز اقدامی در این زمینه انجام نشده است و ستاد تنظیم بازار وظیفه پیگیری موضوع را دارد.
رئیس اتاق اصناف در پاسخ به حضور کم رنگ اصناف در کشف و ضبط کالاهای احتکاری گفت: تعریف درستی از کالاهای احتکاری و قاچاق نداریم بنابراین بسیاری از کالاهایی که ضبط شده اند، کالاهای قاچاق هستند.
وی افزود: طبق قانون اصناف جزء ضابطین در کشف کالا نیستند البته اصناف با تعزیرات در زمینه خرده فروشی، آرایشی و بهداشتی کشف مشترک دارند اما در سایر موارد باید مراجع قانون حضور داشته باشند.
فاضلی بیان کرد: اصناف نه تنها در بحث لوازم خانگی بلکه تلفن همراه و صنایع چرم هم مشکل داریم و حل این مشکلات منوط به تثبیت نرخ ارز است.
همچنین «سید یاسر رایگانی» سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی درباره توزیع کالاهای احتکارشده در بازار  گفت: تعزیرات در موضوع احتکار فراتر از تکلیف قانونی و انتظار مردم ورود کرد در حالی که هیچ وظیفه ای برای توزیع کالا در شبکه ندارد و توزیع برعهده اتحادیه و ادارات کل صنعت، معدن و تجارت است.
وی افزود: تعزیرات در سریعترین زمان ممکن برای الزام به عرضه کالاها حکم صادر می کند و قرار است برای توزیع کالاهای احتکار شده، نظارت بر این موارد و ساماندهی بازار، دادستانی ها با تعزیرات همکاری کنند.

** کلام آخر
التهابات بازار لوازم خانگی واکنش های متفاوتی دارد فروشندگان و کسبه مدعی هستند ممنوعیت واردات موجب سوء استفاده تولیدکنندگان شده و در مقابل تولیدکنندگان نیز از نبود مواد اولیه و بلوکه این مواد در گمرک شکایت دارند. از سوی دیگر گشت های تعزیراتی از کشف انبار احتکار این کالا به ارزش 14 میلیارد تومان و تزریق آن به بازار خبر می دهند. با وجود همه این مسائل متضرر اصلی این ماجرا خریداران هستند چرا که ناچار برای تهیه کالای مورد نیاز خود هستند.