به گزارش ایران اکونومیست؛ «دیوید روزنبرگ» روز چهارشنبه در این روزنامه صهیونیستی نوشت: انصراف عربستان از اجرای تصمیم فروش سهام شرکت بزرگ نفتی آرامکو، نشانگر کاستی های حرکت اصلاح طلبانه بن سلمان جانشین ملک سلمان پادشاه سعودی و طراح اصلی این برنامه است. هر چند فروش سهام این شرکت، بخش اصلی طرح جاه طلبانه اصلاحات اقتصادی وی نبود، اما سردرگمی و هرج و مرج پس از آن همه اهداف سطح بالای آن را نابود کرد.
ولیعهد سعودی اطمینان داشت که سهام آرامکو به عنوان بزرگ ترین شرکت تولید کننده نفت جهان 2 تریلیون دلار ارزش دارد که دو برابر سهام شرکت آمریکایی اپل است. فروش بخشی از سهام آرامکو در بورس های جهانی، بزرگ ترین عرضه همگانی سهام در تاریخ خواهد بود که مراکز عمده خرید و فروش سهام جهان برای به دست آوردن امتیاز آن رقابت می کردند.
حتی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا از آرامکو درخواست کرد که بورس نیویورک را برای عرضه سهام خود برگزیند. شمار زیادی از بانکداران و حقوقدانان بیگانه متخصص در حوزه سرمایه گذاری برای فراهم کردن مقدمات این عرضه سهام به کار گرفته شده اند.
این در حالیست که بر اساس بیانیه رسمی دولت سعودی، این عرضه همگانی سهام دستکم برای مدتی لغو شده و به تاخیر افتاده است. این بیانیه می افزاید: دولت همچنان به عرضه همگانی سهام در تاریخی که خود انتخاب کند و در شرایط بهینه متعهد باقی مانده است.
اما بخش دیگر و مهم تر طرح دیدگاه 2030، شامل تغییر جایگاه عربستان از تامین کننده سوخت جهان به اقتصادی با پیشرفته ترین فناوری و نوآوری یا دستکم اقتصادی است که سعودی های طبقه متوسط به جای وابستگی به پرداخت های دولت یا مفت خواری، در آن وادار به کار شوند.
روزنبرگ در ادامه این مطلب در هاآرتص می افزاید: عرضه همگانی سهام آرامکو از هنگام نخستین بار اعلام آن در سال 2016، به همان دلایلی که طرح های بزرگ شاهزاده محمد برای کشورش محکوم به شکست است، بارها لغو شده است.
با اینکه ترامپ هنوز چنین تصور می کند که قرن بیستم پایان نیافته است و منابع سوخت جهان را برای همیشه ذغال سنگ و نفت تامین می کند، اما محمد بن سلمان درک می کند که جهان در حال پیشرفت است و به سرمایه گذاری بر انرژی خورشیدی در داخل کشورش و شرکت هایی مانند تسلا در خارج روی آورده است.
اما دو مانع در پیش روی وی قرار دارد که مشکل کوتاه مدت، تلاش وی برای تامین مالی این دوره انتقالی در هنگامی است که بهای پائین نفت، عربستان را دچار کسری بودجه کلانی کرده که در سال جاری (2018)، هفت درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است و تصور می شد فروش سهام آرامکو به تامین بخشی از هزینه های طرح دیدگاه 2030 کمک کند.
روزنبرگ می افزاید: دیدگاه محمد در باره ایجاد اقتصادی با مشارکت سعودی های نوآور و تحصیل کرده با حکومت سلطنتی خاندان آل سعود، کاملا ناهماهنگ است و او نه تنها کوچک ترین نشانه ای از واگذار کردن هیچ یک از امتیازهای حکومت مطلقه خاندان سلطنتی و حتی دستکم بخشی از امتیازات خود را به نمایش نگذاشته، بلکه با انتشار شواهد و مدارکی از بازداشت کنشگران زن و تهدید به اعدام یکی از آنان، در واقع میزان تحمل نارضایتی و مخالفت کاهش یافته است.
هاآرتص می افزاید: هر چند شاهزاده محمد برای نخستین بار به بانوان اجازه رانندگی داده و برخی اصلاحات اجتماعی ملایم دیگر نیز اجرا کرده است، اما روش کار وی از نوع بذل و بخشش هدیه هایی حاکم به مردمش است که بهتر است برای آن سپاسگزار باشند تا روندی که جامعه سعودی از طریق گفت وگوی آزاد تصمیم بگیرد.
مشکل دیگر این است که عربستان سعودی از سرمایه انسانی برای تداوم اجرای انقلاب اقتصادی برخوردار نیست.
واکنش خشمگینانه ریاض به انتقاد ملایم کانادا از پیشینه حقوق بشری عربستان، بازداشت 2 هفته ای نخست وزیر لبنان، مبارزه با قطر، جنگ کثیف در یمن و بازداشت سال گذشته گروهی از بازرگانان به اتهام فساد مالی، به سرمایه گذاران خارجی و سعودی می گوید که در واقع اوضاع تغییر اندکی کرده است و آنها نمی توانند انتظار هیچگونه حکومت قانون و امن بودن سرمایه هایشان را داشته باشند.
گزارش سرمایه انسانی مجمع جهانی اقتصاد، عربستان سعودی را در رده هشتادو هفتم جهانی و پس از مصر قرار می دهد. سعودی ها به شدت به این وضع عادت کره اند که کارگران مهاجر و بیگانه باید کار کنند و تصور اینکه آنها کسب و کارهای نوآورانه و دگرگون شونده را رهبری و ایجاد خواهند کرد، دشوار است.
عربستان سعودی به رغم برخی اقدامات آزمایشی برای تشویق کسب و کارهای آزاد مانند تصویب نخستین قانون ورشکستگی، همچنان مکان نامناسبی برای کسب وکار باقی مانده است که در آن در حوزه فناوری های پیشرفته و نوآوری امیدواری وجود ندارد.
همه پول ها و بازاریابی های عربستان، یک گروه کوچک متشکل از بانکداران، مشاوران، اقتصاددانان، تحلیلگران و حتی روزنامه نگاران جهانی ایجاد کرده که برنامه اصلاحات شاهزاده محمد را تائید می کنند، در حالی که این کشور با خروج سرمایه ها و حتی کارگران مهاجر، دست به گریبان است.
