22 سال سوال از وزرای اقتصاد

به گزارش ایران اکونومیست؛

** 17 بار پاسخگویی وزرای اقتصاد به مجلس
استیضاح کرباسیان، وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس، بهانه‌ای شد تا سابقه پاسخگویی وزرای اقتصاد به مجلس را بر اساس مشروح مذاکرت مجلس شورای اسلامی و خبرگزاری جمهوری اسلامی بررسی کنیم.
اولین مشروح مذاکره‌ای که حاوی سوال از وزیر اقتصاد است، مربوط به سال 1375، دولت ششم و مجلس پنجم شورای اسلامی است. وزرای اقتصاد تا کنون 17 بار برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان در مجلس حاضر شده‌اند و 2 مورد استیضاح برگزار شده است.

**بانک و مالیات، بیشترین سوژه سوال از وزرای اقتصاد
بیشترین سوال از وزرای اقتصاد در مجلس ششم مطرح شد. در واقع طهماسب مظاهری وزیر اقتصاد دولت هشتم، رکورد بیشترین حضور در مجلس بین وزرای اقتصاد را دارد. وزیر اقتصاد دولت نهم یعنی داوود دانش‌جعفری تنها یک بار حضور در مجلس برای پاسخگویی به سوال نمایندگان را تجربه کرده است و از این بابت در رده آخر قرار می‌گیرد. این 17 مرتبه سوال توسط 22 نماینده مطرح شده‌اند که در این بین، تنها 3 تن از نماینده ها از بین زنان بوده‌اند.
سوالات مربوط به حوزه بانکی با 8 مورد تکرار و سوالات مربوط به حوزه مالیاتی با 4 مورد تکرار، بیشترین موضوعاتی بودند که پای وزرای اقتصاد را به مجلس باز کرده است.
مجلس تنها دو بار وزرای اقتصاد را استیضاح کرده است. مورد اول، استیضاح شمس‌الدین حسینی وزیر دولت دهم بود که نتیجه آن، ابقای حسینی در وزرات اقتصاد بوده است و مورد دوم، استیضاح کرباسیان در دولت فعلی است که بر اساس آن، دولت دوازدهم نخستین دولتی است که با وزیر اقتصاد خود به واسطه استیضاح، خداحافظی می‌کند.
در ادامه تلاش شده بدون تطویل، تنها وزیر مورد سوال، تاریخ و موضوع سوال و نمایندگان سوال کننده مرور شود.

** موضوع دو سوال از وزیر اقتصاد دولت ششم
مرتضی محمد خان (24/07/1375) نمایندگان سوال‌کننده: قدسیه سیدی علوی نماینده مشهد و نفیسه فیاض‌بخش نماینده تهران در مجلس پنجم.
موضوع: عملکرد پرداخت وام ازدواج در سال 1374، میزان پرداخت‌ها و سهم استان خراسان- امتناع بانک‌ها از پرداخت وام ازدواج مصوب در بودجه سال 1375.

* مرتضی محمد خان (15/08/1375) نمایندگان سوال‌کننده: سید احمد رسولی‌نژاد نماینده دماوند و فیروزکوه و محمد سقائی نماینده نی‌ریز و استهبانات در مجلس پنجم.
موضوع: عدم فروش اجناس و کالاهای قاچاق و متروکه به شرکت‌های تعاونی مصرف کارمندان دولت.

** مالیات و ارز، سوژه سوال از وزیر دولت هفتم
* حسین نمازی (13/04/1378) نماینده سوا‌ل‌کننده: محمدباقر ذاکری نماینده قوچان در مجلس پنجم.
موضوع: اصلاح نظام مالیاتی، عدم برقراری مالیات‌های اسلامی
* حسین نمازی (20/07/1378) نماینده سوا‌ل‌کننده: علی عباسپور تهرانی فرد نماینده تهران در مجلس پنجم.
موضوع: کاهش ارزش پول ملی، کنترل قیمت ارز

** دولت هشتم، رکورددار پاسخگویی به مجلس
* طهماسب مظاهری (18/10/1380) نماینده سوال‌کننده: ایرج ندیمی نماینده لاهیجان و سیاهکل در مجلس ششم.
موضوع: واگذاری‌ها و خصوصی‌سازی
* طهماسب مظاهری (29/03/1381) نماینده سوال‌کننده: اکبر اعلمی نماینده تبریز در مجلس ششم.
موضوع: علمکرد گمرک در قاچاق فرآورده‌های نفتی
* طهماسب مظاهری (14/05/1382) نماینده سوال‌کننده: حمیدرضا حاجی‌بابایی نماینده همدان در مجلس ششم.
موضوع: بدهی‌های خارجی ایران
* طهماسب مظاهری (08/07/1382) نماینده سوال‌کننده: حسن سبحانی نماینده دامغان در مجلس ششم.
موضوع: اجرای قانون بانکداری بدون ربا
* طهماسب مظاهری (19/09/1382) نماینده سوال‌کننده: حممیدرضا حاجی‌بابایی نماینده همدان در مجلس ششم.
موضوع: کسری بودجه

** تنها سوال در دولت نهم
* داوود دانش‌جعفری (22/01/1385) نماینده سوال‌کننده: بیژن شهبازخانی نماینده ملایر در مجلس هفتم.
موضوع: عدم شفاف‌سازی اعطای تسهیلات بانکی اشتغال‌زا در سفر دولت به استان ایلام - جامعه هدف طرح‌های اشتغال در استان ایلام و شرایط اعطای وام - سهم استان‌های دیگر در طرح‌های اشتغال‌زایی - محل تامین اعتبار مصوبات سفر استانی به ایلام

** دولت دهم، اولین استیضاح
* استیضاح سید شمس‌الدین حسینی (10/08/1390)
موضوع: عدم شفاف‌سازی اعطای تسهیلات بانکی اشتغال‌زا در سفر دولت به استان ایلام - جامعه هدف طرح‌های اشتغال در استان ایلام و شرایط اعطای وام - سهم استان‌های دیگر در طرح‌های اشتغال‌زایی - محل تامین اعتبار مصوبات سفر استانی به ایلام
موافقان: احمد توکلی، سید عماد حسینی، سید حسین دهدشتی، عیسی جعفری، عزیز اکبریان، سید ناصر موسوی لارگانی، مصطفی رضاحسینی قطب‌آبادی، عبدالله کعبی، نادر قاضی‌پور، سید حسین نقوی، جواد جهانگیرزاده
مخالفان: سید کاظم دلخوش اباتری، علی اردشیر لاریجانی
نتیجه، رای اعتماد مجدد: مجموع آرا 244، موافق 93، مخالف 141، ممتنع 10
* سید شمس‌الدین حسینی (16/08/1391) نماینده سوال‌کننده: عوض حیدرپور شهرضایی نماینده شهرضا و دهاقان در مجلس نهم.
موضوع: عدم اجرای قانون معافیت مالیاتی مسکن مهر
* سید شمس‌الدین حسینی (17/10/1391) نماینده سوال‌کننده: احمد امیرآبادی فراهانی نماینده قم در مجلس نهم.
موضوع: معوقات بانکی

** سیاهه سوالات از طیب‌نیا در دولت یازدهم
* علی طیب‌نیا (17/09/1392) نمایندگان سوال‌کننده: قاسم جعفری نماینده بجنورد، جاجرم، مانه و فرهاد بشیری نماینده سملقان و پاکدشت در مجلس نهم.
موضوع: اظهارات ریاست محترم بانک مرکزی در تضعیف ارزش و توان پول ملی
* علی طیب‌نیا (17/09/1392) نمایندگان سوال‌کننده: سیدناصر موسوی‌لارگانی نماینده فلاورجان و سید مسعود میرکاظمی و حمید رسائی نماینده تهران در مجلس نهم.
موضوع: عدم اهتمام وزارت اقتصاد برای تقدیم لایحه اصلاح نظام بانکی به مجلس، عدم نظارت وزارت اقتصاد بر عملکرد بانک‌ها، عدم حمایت بانک‌ها از تولید و صنعت - افت ناگهانی و شدید شاخص بورس تهران، دخالت‌های سازمان بورس در روند فعالیت بازار سرمایه - انتصاب غیرقانونی برخی افراد بخش خصوصی در هیأت‌ مدیره شرکت‌های دولتی زیر مجموعه وزارت اقتصاد - عملکرد وزارت امور اقتصادی و دارایی و بررسی وعده‌های داده -‌شده در خصوص حمایت از بازار بورس و بسته حمایتی برای جبران خسارت وارده به سرمایه‌گذاران جزء - نوسانات در بازار سرمایه و علت وابستگی بازار سرمایه به مذاکرات هسته‌ای
* علی طیب‌نیا (14/11/1394) نماینده سوال‌کننده: مهرداد بذرپاش نماینده تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس نهم.
موضوع: عدم اجرای مصوبه گشایش LC با پیش‌پرداخت (30) درصد دولت توسط بانک‌ها - فشار مالیاتی مضاعف بر اصناف و مشاغل خرد و مالیات بر ارزش افزوده

** دولت دوازدهم، خداحافظ آقای وزیر
* مسعود کرباسیان (02/02/1397) نماینده سوال‌کننده: خدیجه ربیعی نماینده بروجن در مجلس دهم.
موضوع: عدم اجرای طرح جامع مالیاتی پس از گذشت بیش از 11 سال و نقش شرکت‌های مشاور خارجی در این باره
* مسعود کرباسیان (15/04/1397) نماینده سوال‌کننده: امیر خجسته نماینده همدان و فامنین در مجلس دهم.
موضوع: عدم تدوین آیین‌نامه جامع نحوه پرداخت حقوق و مزایای اعضای هیات مدیره بانک‌ها - علت ورود بانک‌ها و موسسات مالی در عرصه خرید و فروش مسکن و گرانی کاذب آن و عدم ممانعت وزارت اقتصاد - عدم ایجاد ثبات در بازار ارز و نوسانات غیر منطقی قیمت آن
* استیضاح مسعود کرباسیان (04/06/1397)
موضوع: عدم توانایی در تدوین و اعمال سیاست های اقتصادی و مالی کشور - ناتوانی در اداره امور اقتصادی کشور - عدم اعمال تکالیف قانونی در حوزه فعالیت های بانکی - عدم اجرای برنامه های اعلامی در زمان اخذ رأی اعتماد از مجلس شورای اسلام - عدم تدبیر لازم در ساماندهی اقتصاد کشور - عدم اجرای عادلانه نظام مالیاتی کشور، به نحوی که بیشترین فشار مالیاتی بر واحدهای تولیدی و اقشار کم درآمد حاکم است و دلالان، رانت خواران و صاحبان درآمدهای کلان از دادن مالیات فرار می کنند - نابسامانی در افزایش قیمت ها و تورم افسار گسیخته در حوزه اقتصاد - عدم توجه به اقتصاد مقاومتی - عدم تدوین و اجرای سیاست های اقتصادی مناسب در حمایت از تولید داخلی - عدم توانایی در مردمی سازی اقتصاد و تقویت توان تولید ملی - عدم توانایی در شفاف سازی و سالم سازی اقتصاد کشور - عدم مشارکت فعال در تنظیم سیاست ها و برنامه های اجرایی اقتصادی و مالی کشور - عدم مدیریت مناسب بازار سرمایه، گمرک، مالیات، بیمه و خزانه داری کشور - عدم نظارت مالی صحیح بر صحت جریان عملیات مبادلات اقتصادی کشور
موافقان: حسینعلی حاجی دلیگانی نماینده شاهین‌شهر، سید هادی بهادری نماینده ارومیه، هدایت‌الله خادمی نماینده ایذه، جلیل رحیمی جهان آبادی نماینده تربت جام، عباس پاپی‌زاده بهادری دزفول، حسن نوروزی نماینده رباط کریم، صدیف بدری نماینده اردبیل، مجید کیان‌پور نماینده درود و ازنا، شادمهر کاظم‌زاده نماینده دهلران، علی ساری نماینده اهواز، سلام امینی نماینده ایلام، سید قاسم جاسمی نماینده کرمانشاه، الیاس حضرتی نماینده تهران، مهرداد بائوج لاهوتی نماینده لنگرود
مخالفان: مسعود پزشکیان نماینده تبریز، حسن سلیمانی نماینده کنگاور

نتیجه، عدم رای اعتماد مجدد: مجموع آرا 260، موافق 137، مخالف 121، ممتنع

**به پایان آمد کار این وزیر، سوالات همچنان باقی است
بررسی سوالات از وزرا نشان می‌دهد بسیاری از سوالات نمایندگان از وزرای اقتصاد، سوال نمایندگان ادوار بعدی نیز هست و باید دید آیا نمی شد وزرا اصلاحاتی انجام دهند که دیگر زمینه سوال و ابهام باقی نماند یا نمایندگان بدانند برخی سوالات مربوط به وزیر اقتصاد نیست. به علاوه اگر اختیارات وزارت اقتصاد برشمرده شود، مشخص می شود خیلی از سوالات در محدوده وزارت اقتصاد و دارایی نیست.
و نکته پایانی آن که وقتی سنگ بلا از آسمان می بارد، قربانی کردن این وآن ممکن است تنفسی ایجاد کند، اما گره از کار اقتصاد باز نمی کند.