توسعه کشت حوضه دریاچه ارومیه در تضاد با برنامه های احیا

به گزارش ایران اکونومیست؛ دریاچه ارومیه در قالب طرح احیای دریاچه ارومیه قرار است ظرف مدت 10 سال به تراز اکولوژیک خود برسد و یکی از مهمترین مصوبه‌های این ستاد کاهش 40 درصدی مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز این دریاچه است و این در حالی است که معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی از توسعه اراضی زراعی و باغی در حاشیه دریاچه ارومیه داده و این وضعیت را نگران‌کننده دانست.
جواد رحمتی هفته گذشته در جلسه شورای حفاظت از منابع آب آذربایجان شرقی با اشاره به مصوبه ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه مبنی بر کاهش 40 درصدی مصرف آب بخش کشاورزی در حاشیه این دریاچه، تاکید کرد: آبی که از محل توسعه کشاورزی در حاشیه دریاچه ارومیه صرفه ‌جویی می‌شود حق دریاچه است و نباید صرف توسعه اراضی کشاورزی شود.
وی، نبود سازو کارهای قانونی و اختیارات کافی دستگاه‌های مسئول را یکی از دلایل تحقق نیافتن برنامه‌های پیش‌بینی‌شده برای صرفه‌جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی عنوان کرد و گفت: با وجود هزینه‌های فراوانی که دولت برای توسعه آبیاری تحت فشار متحمل می‌شود اما هنوز هم استفاده از این شیوه آبیاری اختیاری است.
رحمتی افزود: برخوردهای متفاوت دولت‌ها و عدم یکپارچگی در سطوح مختلف مدیریتی از عوامل دیگری است که استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری و صرفه‌جویی در مصرف آب بخش کشاورزی را با چالش مواجه کرده است.
وی گفت : سال‌هاست که مسئولان درباره ضرورت اصلاح الگوی مصرف آب صحبت می‌کنند، اما در طول 30 سال گذشته تنها یک چهارم از اراضی کشاورزی استان تحت پوشش آبیاری نوین قرار گرفته‌اند.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی تأکید کرد: باید ساز وکارهای قانونی لازم در اختیار دستگاه‌های اجرایی قرار گیرد تا بتوان از برداشت‌های بی‌رویه و هدررفت آب در بخش کشاورزی ممانعت کرد.
دبیر خانه کشاورزی استان آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه بر اساس مصوبه دولت توسعه کشت در حوضه دریاچه ارومیه ممنوع است، گفت: با این وجود در حدود 2 هزار هکتار از اراضی زراعی حوضه دریاچه ارومیه در شهرستان های تبریز، مراغه و بستان آباد تبدیل به باغ شده است.
مصطفی قنبری گفت: روستایی به جهت ناآگاهی زمین زراعی را تبدیل به باغ کرده و یا زمین دیم را به صورت آبی کشت کرده است.
وی با اشاره به اینکه شاهد ایجاد باغ های جدید در دامنه های شهرستان مراغه هستیم، گفت: بر اساس تحقیقات دانشگاه شریف که از طریق ماهواره وضعیت کشت در حوضه دریاچه را به شیوه مقایسه ای بررسی شده این موضوع قابل استناد است.
وی با اشاره به اینکه آب کشاورزی توسط سازمان آب تامین می شود، ضعف کنترل را یکی از دلایل توسعه کشت در حوضه دریاچه عنوان کرد.
قنبری با بیان اینکه 62 درصد از کشاورزی استان در 11 شهرستان حوضه دریاچه ارومیه اتفاق می افتد، خاطرنشان کرد: بخش مهمی از تولیدات کشاورزی استان همچون انگور و سیب در این حوضه تولید می شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی هم با بیان اینکه کشاورزان دارای حقابه از سازمان آب هستند، گفت: با توجه به اینکه بهره برداران پس از تجهیز اراضی خود به سامانه های نوین آبیاری، آب صرفه جویی شده را برای توسعه یا تبدیل کشت استفاده می کنند، ضرورت اصلاح پروانه حقابه احساس می شود.
ایوب ایرانی فام اظهارداشت: توسعه کشت در حوضه دریاچه ارومیه ممنوع شده است اما نحوه برخورد با خاطیان مشخص نشده و تشکیل پرونده های حقوقی هم به جایی نرسیده است.
وی با بیان اینکه توسعه پایدار در بخش کشاورزی نیازمند آب است، گفت: با برنامه های ترویجی سعی داریم از توسعه کشت جلوگیری کنیم.
 250 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان آذربایجان شرقی قابلیت تجهیز به سامانه های نوین آبیاری را دارند، که تا زمان حاضر 60 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان به این سامانه ها مجهز شده است.
دریاچه ارومیه به عنوان بزرگترین آبگیر دائمی در شمال غرب فلات ایران ‌است از اواسط دهه 1380 شروع به خشکیدن کرد و بنا بر آمار بین المللی تا سال 2015 میلادی در حدود 80 درصد از مساحت آن خشک شد.