به گزارش ایران اکونومیست به نقل از تارنمای وزارت کشاورزی؛ در پنج سال گذشته با شناسایی و فعال سازی ظرفیت های موجود کشور روش های سازگار با اقلیم از جمله ارتقای بهره‌وری آب از طریق سیستم‌های نوین آبیاری، توسعه گلخانه‌ها، انتقال فصل کشت از بهار به پاییز و کشت نشایی صورت گرفت.
توسعه مکانیزاسیون، تغییر الگوی کشت، پرورش ماهی در قفس، احیای دشت خوزستان و ایلام و انتقال آب دشت سیستان و بلوچستان از دیگر اقدام های این دوره بود.
خودکفایی در گندم و شکر، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی، انتقال فناوری های نوین به مزارع، استفاده از بذور پربازده و همچنین مقابله با ریزگردها سرلوحه برنامه های وزارت جهاد کشاورزی بود.
با اجرای برنامه های وزارت جهاد کشاورزی بهره‌وری آب سالیانه 6 درصد و در مجموع 30 درصد افزایش یافت؛ زیرا در سال 1392 به ازای مصرف هر مترمکعب آب حدود 920 گرم محصول تولید می‌شد که این میزان با 400 گرم افزایش به یک هزار و 320 کیلوگرم به ازای مصرف هر مترمکعب آب رسید.
یکی از روش های بهره وری آب، توسعه سامانه های نوین آبیاری است که با پرداخت بلاعوض 85 درصد از هزینه های اجرای این سامانه ها، سطح اراضی تجهیز شده از یک میلیون و 290 هزار هکتار در سال 1392 با افزایش 534 هزار هکتاری به یک میلیون و 824 هزار هکتار رسید و براساس برنامه تا پایان امسال به 2 میلیون و 100 هزار هکتار افزایش می یابد.
** حجم گلخانه های کشور به 13 هزار و 559 هکتار رسید
توسعه گلخانه‌ها از برنامه های وزارت جهاد کشاورزی برای انتقال مکان کشت از فضای باز به فضای مدیریت شده به منظور افزایش بهره وری تولید و کاهش مصرف آب است تا ضمن مدیریت آفات و بیماری ها، مصرف آب در مقایسه با فضای باز تا 90 درصد کاهش و میزان تولید تا 10 برابر افزایش یابد.
طبق آمارها در سال 1392 سطح گلخانه‌های کشور هشت هزار و 800 هکتار بود که این میزان اکنون به 13 هزار و 559 هکتار رسیده و ساخت گلخانه در سطح 2 هزار و 763 هکتار برای امسال پیش‌بینی شده است.
در سه‌ماهه نخست امسال 736 هکتار گلخانه در کشور ساختته شده است که با احداث هر هکتار گلخانه 10 اشتغال مستقیم به ویژه برای متخصصان رشته های کشاورزی ایجاد می شود.
بنابراین با چهار هزار و 759 هکتار گلخانه ساخته شده در پنج سال گذشته در واقع برای بیش از 47 هزار نفر اشتغالزایی شده است.
** 355 هزار هکتار از طرح احیای دشت خوزستان و ایلام تحویل بهره برداران شد
بزرگ ترین طرح تاریخ کشاورزی کشور در دولت تدبیر و امید با عنوان طرح احیا و توسعه 550 هزار هکتار اراضی خوزستان و ایلام در فاز اول در سطح 355 هزار هکتار به پایان رسید و به بهره برداران تحویل داده شد.
مقدمات آغاز مرحله دوم این طرح در دست اقدام است.
** 27 هزار هکتار از طرح انتقال آب سیستان عملیاتی شد
اجرای طرح تامین و انتقال آب با لوله به 46 هزار هکتار از اراضی دشت سیستان از دیگر طرح های شاخص حوزه آب و خاک در دولت یازدهم بود که تاکنون در سطح 27 هزار هکتار شبکه شامل شبکه‌های اصلی و فرعی به اتمام رسیده و از 17 ایستگاه پمپاژ نیز 14 ایستگاه اجرای و آماده بهره‌برداری شده است.
همچنین اجرای عملیات احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در استان‌های غرب کشور از دیگر طرح های حوزه آب و خاک در دولت تدبیر و امید است.
این عملیات در 10 استان و به وسعت 227 هزار هکتار در دست اجراست و تاکنون 116 هزار هکتار آن آماده بهره‌برداری شده که 38 هزار هکتار از این اراضی زیر کشت رفته است و بقیه پیش از پایان سال به اتمام می رسد.
** اجرای 800 هزار هکتار آبخیزداری و آبخوانداری
آبخیزداری و آبخوانداری را از بهترین شیوه های حفاظت خاک، ارتقاء پوشش گیاهی و تقویت سفره‌های زیرزمینی و آبخوان‌ها است که در سال 92 عملیات آبخیزداری در سطح 390 هزار هکتار انجام شد و در سال 96 با اجرای طرح اقتصاد مقاومتی به 800 هزار هکتار یعنی دو برابر رسید.
برای اجرای این طرح در سال 97 نیز برای اولین بار 200 میلیون دلار از محل صندوق توسعه ملی برای این امر اختصاص یافته است.
** خرید 9 میلیون تن گندم و خودکفایی در تولید شکر
با اقدامات فنی و انتقال یافته های نوین کشاورزی به مزارع، امسال با وجود کاهش 22 درصدی بارندگی در مقایسه با پارسال و تداوم خشکسالی، خرید تضمینی گندم نسبت به سال زراعی قبل افزایش یافت.
تاکنون 9 میلیون تن گندم از کشاورزان خریداری شده و کشور همچنان از واردات این محصول اساسی بی نیاز است.
در بحث تولید شکر نیز با توسعه کشت پاییزه و نشایی چغندرقند و همچنین بکارگیری بذور مقاوم و پربازده، ضمن کاهش سطح زیرکشت،با افزایش تولید و کاهش سه برابری مصرف آب، تولید شکر از 1.2 میلیون تن در سال 1392 به 2 میلیون تن در امسال رسیده و این تولید تا مرز خودکفایی رفته است.
** رشد ضریب خوداتکایی کشور در تولید روغن به 18 درصد
کاهش وابستگی کشور به روغن از دیگر برنامه های راهبردی وزارت جهاد کشاورزی است.
با تمهیدات اندیشیده شده، تولید دانه‌های روغنی در سه سال اخیر به بیش از نیم میلیون تن افزایش یافت و تولید دانه روغنی کلزا در سه سال گذشته با دستیابی به 340 هزار تن بیش از هفت برابر شد.
همچنین با حمایت از توسعه کشت دانه های روغنی، ضریب خوداتکایی کشور در روغن از 6 درصد در سال 1392 به 18 درصد افزایش یافته است.
در افق 1404 این میزان از خوداتکایی باید به 70 درصد برسد.
** نصب 475 قفس پرورش ماهی در دریاهای شمال و جنوب کشور
طبق سیاست انتقال کشت آبزیان از خشکی به دریا برای سازگاری با اقلیم، ظرفیت پرورش یک میلیون تن ماهی در دریا وجود دارد که این میزان معادل مجموع صید و پرورش آبزیان فعلی کشور است.
بنابراین برای اجرای طرح آبزی پروری دریایی، تاکنون 475 قفس در دریای شمال و جنوب و آب‌های داخلی با ظرفیت 30 هزار تن نصب شده و پیش‌بینی می‌شود این ظرفیت امسال به حدود 50 هزار تن برسد.
در پنج سال گذشته تولید میگو از 12 هزار تن در سال 1392 به بیش از 32 هزار تن در سال 1396 افزایش یافت که 2.5 برابر افزایش تولید را نشان می دهد و امسال پیش بینی می شود این میزان به 40 هزار تن برسد.
** تخصیص 72 هزار میلیارد ریال اعتبار برای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی
از ابتدای دولت یازدهم تاکنون برای توسعه مکانیزاسیون کشاورزی 6 هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری شده است که با ایجاد 6 خط اعتباری 72 هزار میلیارد ریال تسهیلات برای توسعه مکانیزاسیون فراهم و در اختیار کشاورزان قرار گرفت.
تاکنون بیش از 90 هزار دستگاه انواع تراکتور و کمباین و 200 هزار دستگاه انواع ادوات کشاورزی تحویل کشاورزان شده تا جایی که ضریب نفوذ مکانیزاسیون کشاورزی از 1.18 اسب بخار در ابتدای سال 1392 به 1.62 اسب بخار در حال حاضر افزایش یافته است.
امسال با تامین 20 هزار میلیارد ریال (12300 میلیارد ریال از محل تسهیلات خط اعتباری و 7700 میلیارد ریال تسهیلات ارزان‌قیمت توسعه اشتغال روستایی) ضریب مکانیزاسیون به 1.72 اسب بخار برسد.
**700 شرکت دانش بنیان در بخش کشاورزی ایجاد شد
در دولت یازدهم با واگذاری یافته های تحقیقاتی به بخش خصوصی، شرکت‌های دانش بنیان کشاورزی از 263 مورد در سال 1392 به 583 شرکت در سال1396 افزایش یافت.
این میزان اکنون به 700 شرکت رسیده است.
**افزایش ظرفیت فرآوری محصولات کشاورزی به 54 میلیون تن
یکی از مشکلات بخش کشاورزی فرآوری محصولات است اما ظرفیت جذب مواد خام صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی از 32 میلیون تن در سال 1392 به 54 میلیون تن در سال 1396 رسید.
در ابتدای سال1392 تعداد 440 واحد سردخانه با ظرفیت 840 هزار تن ساخته شده بود که تاکنون این میزان به 998 واحد و ظرفیت 2 میلیون و 440 هزار تن رسید.
به عبارت دیگر، این میزان سه برابر افزایش یافت.
** مقابله با ریزگردها در 320 هزار هکتار از زمین های خوزستان
برای اجرای طرح مقابله با ریزگردها 320 هزار هکتار در قالب هفت کانون بحرانی در استان خوزستان انتخاب شد و با ساخت کانال انتقال آب به مناطق فوق بحرانی به طول 60 کیلومتر، بیش از 20 هزار هکتار نهالکاری تا پایان فروردین‌ماه امسال به پایان رسید.
همچنین در 15 هزار هکتار عملیات مالچ پاشی اجرا و در بیش از هفت هزار هکتار اراضی منطقه هور منصوری عملیات مرطوب سازی انجام شد.
ایجاد ایستگاه پمپاژ اضطراری روی رودخانه کارون با ظرفیت 12.5 مترمکعب بر ثانیه، بهره برداری از بیش از 70 سازه و عبور از جاده های اصلی و روستایی، خطوط لوله های نفت، گاز و لوله های آب، ساخت 140 کیلومتر کانال های فرعی و ایستگاهای پمپاژ مورد نیاز و همچنین احداث کانال انتقال به رودخانه جراحی به طول 23 کیلومتر برای آبیاری نخیلات شادگان از دیگر اقدامات وزارت جهاد کشاورزی برای مقابله با ریزگردها در خوزستان است.
امسال علاوه بر نگهداری سطح کشت‌شده، توسعه کشت در دستکم 20 هزار هکتار و ادامه مرطوب‌سازی زمین ها و همچنین تکمیل کانال ساخته شده برای آبرسانی به مناطق جدید کشت‌شده در نظر گرفته شده است.
