گردشگری روستایی ؛ پویایی اقتصاد محلی

به گزارش ایران اکونومیست؛ شاید با نام گردشگری روستایی بی درنگ روستای کندوان و آن معماری زیبای صخره ای در دامنه های سهند یا ماسوله پلکانی گیلان با آن سرسبزی و هوای مه آلود با تابستان های خنک و زمستان های پربرف در اذهان جان گیرد اما این تمام گردشگری روستایی نیست در جای جای ایران زمین روستاهای بکر و ناشناخته ای وجود دارد که از ظرفیت گردشگری مطلوبی برخوردار هستند.
در لرستان حدود 40 درصد جمعیت استان را روستائیان تشکیل می دهند که بیانگر ظرفیت های طبیعی و فرهنگی منحصر بفرد مناطق روستایی و عشایری این استان است و می تواند با توسعه گردشگری روستایی، منجر به پویایی و نشاط در اقتصاد محلی شود.
تعداد 2 هزار و 864 روستا در لرستان وجود دارد و بنا بر گفته مسئولین میراث فرهنگی و توسعه گردشگری استان لرستان در حال حاضر 44 روستای هدف گردشگری در این استان وجود دارد.
بنا بر اعلام اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان لرستان ، روستاهای 'بیشه' ، 'سنگ تراشان' ، 'ونایی' ، 'گوشه شهنشاه' ، 'کمندان رباط نمکی' ، 'گایکان' ، 'دهکرد' ، 'ولی عصر' ، 'سراوند' ، 'چنار گریت' و امامزاده قاسم از جمله روستاهایی هستند که از سوی سازمان میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی بعنوان روستاهای هدف گردشگری در این استان مشخص شده اند.

**سنگ تراشان ؛روستایی شبیه به ماسوله در لرستان
در استان لرستان محور گردشگری خرم آباد - سنگ تراشان - آبشار نوژیان در شهرستان خرم آباد از پتانسیل گردشگری مناسبی برخوردار است بطوریکه در روستای سنگ تراشان زیرساخت های طبیعی چشمگیری وجود دارد.
روستای سنگ تراشان ، بافت کاملا سنتی خود را حفظ کرده و یک محوطه پیش از تاریخی است که دارای یک معبد سه هزار ساله به نام معبد پایتخت سنگ تراشان با شش فصل کاوش است.
این روستا ویژگی طبیعی خاصی دارد که بعد از هر بارندگی اقیانوسی ابری فضای روستا را در برمی گیرد.
یکی دیگر از روستاهای هدف گردشگری مشهور در لرستان روستای بیشه است که در حال حاضر دارای زیر ساخت های کامل گردشگری ، راه دسترسی آسان ، اقامتگاه ، رستوران ، سکوی استراحت ، سرویس بهداشتی ، پاسگاه انتظامی و خط راه آهن است.
عطا حسن پور کارشناس میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری لرستان در این خصوص  گفت: نام سنگ تراشان در دوره پهلوی اول بر این روستا نهاده شده در حالیکه نام قدیم این روستا 'اوشه' بوده که حدود 2 کیلومتر پا یین‌تر از محل روستای فعلی قرار داشته است.
این محقق باستان شناسی افزود: زمانیکه مهندسان راه‌آهن می‌خواهند از دره ای، راه‌آهن را عبور دهند به دنبال معادن سنگ می گردند و این روستا به محلی برای تراشیدن سنگ‌ها و ساخت پل‌های راه‌آهن و زیر ریل تبدیل می‌شود.
وی گفت: ویژگی توپوگرافی و ساخت منازل در این روستا که به شکل پلکانی در یک شیب تند قرار دارد باعث شده است تا امروزه این روستا بعنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری در لرستان محسوب شود.
حسن پور یادآور شد: ساخت پلکانی خانه های این روستا به گونه ای است که حیاط یک خانه ، پشت بام خانه بالایی بوده و در واقع دیوار و حصاری بعنوان جداکننده وجود ندارد.
وی اظهار داشت: عبور عشایر کوچ رو از این منطقه یکی از ویژگی های خاص این روستا است که عشایر از آن به سمت خوزستان حرکت می‌کنند و همین کوچ عشایر نیز یک جاذبه گردشگری بسیار زیبا در این منطقه به شمار می رود.
حسن پور افزود: مراسم اسفند چینی یکی از ویژگی های روستا از منظر مردم‌شناسی است به اینصورت که سالی یکبار زنان روستا، اسفندها را از بوته‌ها برای دوری از چشم بد می‌چینند.
این محقق و پژوهشگر میراث فرهنگی یادآور شد: در روستای سنگ تراشان درختان کهنسال بلوطی وجود دارد که با قدمتی بالای 400 سال ، قدمت شان به قبل از سکونت مردم در این روستا می رسد.
مدیرکل میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری لرستان می گوید: این استان علاوه بر دارا بودن مواهب گسترده طبیعی و ظرفیت های فرهنگی و تاریخی منحصر به فرد ، دارای مناطق روستایی و عشایری زیبایی است.
سید امین قاسمی افزود: اقامتگاه های بوم گردی در طبیعت منحصر به فرد لرستان، روستاهای هدف گردشگری و زندگی عشایری وجوه قابل تمایز این استان هستند که امکان جذب گردشگران بسیاری در این استان را ایجاد می کنند.

**44 روستای هدف گردشگری در لرستان
معاون گردشگری میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری لرستان در این خصوص گفت: لرستان دارای روستاهای متعددی با ظرفیت گردشگری روستایی است و از قابلیت های بالایی در راستای توسعه اکوتوریسم طبیعی و مردم شناسی دارد.
دیانوش چراغی ،افزود: در حال حاضر 44 روستای هدف گردشگری در این استان وجود دارد که از این بین 12 روستا به عنوان روستای هدف گردشگری به تصویب سازمان میراث فرهنگی رسیده و تهیه طرح های مطالعاتی این روستاها هم اکنون در دست اقدام است.
چراغی افزود: علاوه بر این تعداد 30 روستای دیگر در این استان به عنوان روستاهای مستعد گردشگری شناسایی شده اند که شرایط لازم را برای قرار گرفتن در لیست روستاهای هدف گردشگری دارند.
معاون گردشگری میراث فرهنگی ،صنایع دستی و گردشگری لرستان ادامه داد: در برخی از روستاهای استان علاوه بر ظرفیت گردشگری طبیعی و اکوتوریسم ، ظرفیت گردشگری تاریخی ،فرهنگی و مذهبی نیز وجود دارد.
چراغی بیان کرد: توسعه گردشگری روستایی در روستاهای دارای ظرفیت علاوه بر جذب گردشگر رونق اقتصادی در جوامع روستایی را نیز افزایش می دهد.

** وجود 10 اقامتگاه بوم گردی در لرستان
بوم گردی نوعی از گردشگری و سفر به جاذبه های طبیعی است اگر این جاذبه ها در روستاها باشند در حوزه گردشگری روستایی قرار دارد در اینصورت گردشگران در روستا اقامت می کنند و گاهی ممکن است در فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی روستا مشارکت داشته باشند.
در واقع گردشگران درباره فضای روستایی و نحوه زندگی روستاییان بسیار کنجکاوند و برای رهایی از تنش های روزمره زندگی های شهری برای مدتی در روستاها اقامت می گزینند.
معاون گردشگری میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری لرستان گفت: در حال حاضر 10 اقامتگاه بوم گردی با پیشرفت فیزیکی بالای 60 درصد در این استان وجود دارد و 10 مجوز اولیه نیز جهت فعالیت اقامتگاه بوم گردی در روزهای گذشته صادر شده است.
چراغی بیان کرد: جهت رونق صنعت گردشگری اشتغالزایی در این زمینه امکان صدور مجوز بوم گردی برای خانه های روستایی دارای ظرفیت براساس تیپ بوم گردی در استان وجود دارد.
به گفته وی اکنون اقامتگاه های بوم گردی در نقاط مختلف استان به ویژه در شهرستان های خرم آباد، بروجرد، الیگودرز فعال است و درسایر شهرستان ها نیز این موضوع در حال پیگیری است.

**بنیاد مسکن و مشارکت در گردشگری روستایی
مدیر کل بنیاد مسکن لرستان نیز می گوید: با توجه به ضرورت بهره‌مندی از پتانسیل‌های گردشگری روستاها و پویایی اقتصاد آنها از مجاری گردشگری روستایی، یکی از وظایف بنیاد مسکن در راستای وظایف محوله به استناد ماده 99 قانون برنامه ششم این است که در سطح کشور 300 روستای دارای جاذبه گردشگری با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شناسایی و نسبت به تهیه و اجرای طرح این روستاها اقدام شود.
مسعود رضایی افزود: در این راستا بنیاد مسکن لرستان اقدامات اجرایی لازم را به انجام رسانده و برای اجرای طرح گردشگری روستای بیشه 9 میلیارد ریال ازمنابع اعتباری سال‌های گذشته و شش میلیارد ریال از اعتبارات ملی سال 1396 تامین اعتبارشده است.
مدیرکل بنیاد مسکن لرستان عنوان کرد: در همین راستا طرح های گردشگری روستاهای امامزاده قاسم ازنا 20درصد ، ولیعصر پلدختر60 درصد و ونایی بروجرد 50 درصد دارای پیشرفت فیزیکی است.
رضایی یادآور شد: روستاهایی 'چنار' و 'قلعه خانجان' و 'پسیل' خرم‌آباد ، 'کوگان' و 'افرینه' پلدختر و 'کوشکی سفلی' بروجرد نیز که قابلیت گردشگری دارند در سطح ملی به عنوان روستایگردشگری مصوب شده اند.
مدیرکل بنیاد مسکن لرستان اظهار داشت: روستاهایی که براساس بررسی کارشناسی بنیاد مسکن دارای قابلیت گردشگری بودند روستاهای امامزاده محمدابن الحسن الیگودرز، تیان، دربند و دره تخت ازنا، امامزاده ابراهیم دلفان، ابوالوفا کوهدشت و روستای سنگتراشان هستند.
وی گفت: با توجه به تفاهم‌نامه تنظیمی بین بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کشور، امکان پرداخت تسهیلات به منظور ایجاد خانه‌های بوم‌گردی و یا تعمیر واحدهای موجود در روستا که قابلیت تعمیری و نگهداری داشته، تسهیلات قرض‌الحسنه تا مبلغ 15 میلیون تومان پرداخت می‌شود.
رضایی بیان کرد: در روستاهای هدف امکان پرداخت تسهیلات احداثی 25 میلیون تومانی درنظر گرفته شده است که درصورت درخواست متقاضیان این بنیاد آمادگی لازم برای انجام کار را دارد.

** گردشگری روستایی و توسعه
گردشگری روستایی، یکی از شاخه‌های مهم و پرطرفدار در صنعت گردشگری و یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند علاوه بر منافع اقتصادی، زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و زیست‌محیطی را نیز پوشش دهد؛ با تغییرات سبک زندگی در شهرها به نظر می‌رسد روستاها در آینده به مهم‌ترین مقاصد گردشگران تبدیل شوند.
اجرای صحیح صنعت گردشگری بخصوص در بخش گردشگری روستایی می تواند به رشد و توسعه کسب و کارهای محلی و بازگشت مردم از کلان شهرها به دیار خویش و تلاش برای حفظ میراث بومی شود.