فایننشال تایمز: تحریم؛ لشکرکشی اقتصادی آمریکاست

به گزارش ایران اکونومیست؛ در این مطلب به قلم ' سام فلمینگ'، 'دیمیتری سواستوپولو' و راجر بلیتس' آمده است: کاخ سفید در دوران معاصر؛ سلاح قدرتمند جدیدی را برای فشار بر کشورهای دشمن به خدمت گرفته است و آن؛ 'تحریم' است.
کاربرد سلاح تحریم، این خطر بزرگ را دارد که بازار را در کل جهان به هم می ریزد و به تبع آن ، ثبات جهانی نیز مخدوش می شود.
از دهه 1990 آمریکا رویکردش را در مقابله با کشورهای خصم و یا خبیث، تغییر داده است و به جای لشکر کشی نظامی؛ به حربه 'تحریم' روی آورده است. بعد از عملیاتهای نظامی دولت 'جورج بوش' در برخی کشورها در رابطه با واقعه 11 سپتامبر؛ کاخ سفید رویکرد تحریم را جایگزین تهاجم نظامی کرد.
ترامپ هم این رویکرد را جلایی تازه بخشید. ترامپ رویکردش این است که به جای اقدام نظامی علیه خصم؛ دست به یک عملیات اجرایی نیرومند و پر اثر بزند. ترامپ معتقد است که عملیات نظامی فوق العاده پرخرج است و ثانیا امکان دارد اثربخشی لازم را نداشته باشد.
ترامپ در این رویکردش جدی است.
و اما در این خلال، آنچه که از اهمیت نسبتا بسزایی برخوردار است؛ نوع برخورد متحدان آمریکا با این سلاح جدید آمریکاست.
کاخ سفید چهارشنبه گذشته ترکیه و روسیه را هدف تحریمهایی قرار داد و بی درنگ پس از آن، بازارهای ترکیه و روسیه به هم ریختند. اما بدنه ای که بیش از همه در خطر است؛ بازارهای نوظهور اند که بسیار شکننده اند.
کاخ سفید دو عضو کابینه ترکیه را هدف تحریم قرار داد. دعوای واشنگتن و آنکارا بر سر بازداشت یک کشیش آمریکایی در ترکیه است. این کشمکش و تحریمهای متعاقب آن باعث شده است تا ارزش 'لیر' ترکیه در این ماه 28 درصد فرو بریزد.
همین بلا بر سر 'روبل' پول ملی روسیه اتفاق افتاد و روبل 6 درصد ارزش خود را از دست داد. به دنبال ماجرای تلاش دولت روسیه برای مسموم کردن یک جاسوس سابق خود در کشور انگلیس؛ آمریکا مسکو را هدف تحریمهای همه جانبه قرار داد.
ایران هم هدف فشارهای حداکثری آمریکا قرار دارد. ترامپ در ماه مه (اردیبهشت ماه) از توافق هسته ای ایران خارج شد و تحریمهای ایران را بازگرداند. رئیس جمهور آمریکا در تحریم ایران؛ هیچ اعتنایی به مخالفت نزدیک ترین متحدانش که آنها نیز از امضا کنندگان توافق بودند؛ نکرد. در نتیجه این فشارها؛ ارزش'ریال' پول ملی ایران کاهش پیدا کرد، این بی ارزش شدن پول ایران موجب شد تا ' بانک مرکزی' محدودیتها در مورد ارز خارجی را کمی ملایم کند.
وزارت خزانه داری آمریکا سال گذشته تعداد 944 موجودیت حقیقی و حقوقی را در فهرست تحریمهای خود قرار داد. این ؛ بالاترین آمار فهرست موجودیتهای تحت تحریم آمریکا از سال 2001 تا به امروز است. مسئولان امر گفته اند که در حال حاضر هزار نام جدید در دست بررسی است تا به فهرست تحریمهای وزارت خزانه داری آمریکا گنجانده شود.
' جان اسمیت' رئیس سابق ' دفتر کنترل دارایی های خارجی' در وزارت خزانه داری آمریکا در این موضوع گفته است:' این تقریبا یک طوفان در درجه اعلی است'.
اسمیت می افزاید: ' ما در این دایره، بحرانهای جهانی را داریم که آمریکا می خواهد به مقابله با همه آنها برود. کنگره را داریم که نسبت به دولت بدبین است به خصوص مرتبط با قضیه روسیه... . دولت را داریم که نه فقط به روی دشمنان، که حتی به روی دوستان هم شمشیر کشیده است'.
ترامپ در حالی دو وزیر ترک را تحریم می کند که ترکیه عضو 'ناتو' است. البته عمل ترکیه در زندانی کردن یک شهروند آمریکایی که کشوری است عضو ناتو نیز به سهم خود جای بحث دارد.
' کلی لاوری' یکی دیگر از مقامات اسبق وزارت خزانه داری آمریکا هم در همین محور می گوید:' ترکیه همین حالا هم اقتصادش و اوضاع مالی اش رو به فروریختن است و حالا ترامپ وارد صحنه شده است و برای آنها لنگر می اندازد تا در همین گرداب بمانند'.
' دانیل تاننباوم' از مقامات سابق ' اوفاک' Ofac می گوید:' تحریم؛ موشک اقتصادی ترامپ است؛ که اثری فوری دارد'.
او ادامه می دهد:' ترامپ رئیس جمهوری است که دوست دارد از هر کاری زود نتیجه بگیرد؛ و تحریم و یا حتی تهدید به تحریم، می تواند تاثیری فوق العاده بر روی اقتصاد کشور هدف بگذارد'.
اما خطر آنجاست که رویکرد تهاجمی که غالبا هم بدون هماهنگی با متحدان انجام می گیرد؛ فقط اقتصاد کشور هدف را نشانه نمی رود بلکه اثرات غیرمستقیم آن دامن بازارهای مالی جهانی را هم می گیرد و دیگر به سختی اوضاع قابل کنترل خواهد بود.
' ریچارد نفیو' متخصص تحریم در دانشگاه 'کلمبیا' هم می گوید که این رویکرد ' اول شلیک کن؛ بعد ببین اثرات روانی آن چیست' پیش از این ناکارآمدی اش را در قضیه تحریم امپراطوری تجاری روسیه ' اولگ دریپاسکا' ثابت کرده است. عواقب ناگوار تحریم این امپراطوری تجاری روس بر بازارها و سرمایه های جهانی آنقدر عظیم بود که سرانجام آمریکا به فکر افتاد بلکه بتواند به نحوی جلوی این التهاب شدید بازار را بگیرد.
نفیو تذکر می دهد که تحریم ایران هم امکان دارد وضعیت مشابهی را بر بازار تحمیل کند. متحدان آمریکا از این تحریم استقبال نکرده اند و بر این اساس بعید نیست که شرکتها با توسل به مفر قانونی فرار از تحریمها؛ به طرقی به کار خود با ایران ادامه بدهند.
' جک لیو' وزیر خزانه داری دولت 'اوباما' هم در این باره اشاره می کند:' در دولت اوباما اعمال فشار بر ایران با مشارکتی چند جانبه روی میز بود و به همین خاطر هم موفق بود'.
لیو اضافه می کند:' دنیا نظاره گر سیاستهای آمریکاست.... دولت کنونی آمریکا غیرقابل پیش بینی است. بی دلیل نیست که التهاب و عصبیت سنگینی بر بازار حکمفرماست'.
' پیتر هارل' از اعضاء ' مرکز امنیت آمریکای جنوبی ' هم نظرش این است که در مورد ایران؛ ترامپ به دنبال یک اجماع جهانی نیست. در حالیکه در مورد کره شمالی ترامپ اول با شورای امنیت کار کرد و همزمان خودش هم در فکر فشار حداکثری علیه این کشور بود.
بدیهی است که این استراتژی در قبال پیونگ یانگ موفق بود و 'کیم جونگ اون' رهبر کره شمالی را به پای میز مذاکره آورد.
' دانیل فراید' هماهنگ کننده سابق وزارت خارجه آمریکا و از اعضاء ' شورای آتلانتیک' هم در این محور معتقد است:' این توسل سنگین دولت ترامپ به حربه تحریم، در بلندمدت مولد خطراتی خواهد بود. از جمله آنکه، کشورها در تجارت خارجی شان به دنبال یک ارز خارجی غیر از 'دلار' می روند تا از اثرات تخریبی تحریم بکاهند'.
فراید تصریح می کند:' توسل بیش از حد به حربه تحریم، قدرت برش ابزار سیاسی را کند می کند'.