به گزارش ایران اکونومیست به نقل از روزنامه دیلی تلگراف، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، به همه کشورهای جهان دستور داده است که تا اویل ماه نوامبر امسال، واردات نفت از ایران را متوقف کنند.
ممکن است برخی کشورها فرصت بیشتری برای توقف واردات نفت از ایران دریافت کنند، اما هیچ کشوری از معافیت برخوردار نخواهد شد.
اگر بیشتر کشورهای جهان از دستور ترامپ پیروی کنند، ظرفیت مازاد تولید نفت جهان تا پایان سال جاری میلادی به صفر می‌رسد. این بدتر از دوران شوک نفتی در سال‌های ۱۹۷۹ و ۲۰۰۸ میلادی است. پس از پایان جنگ جهانی دوم، ظرفیت مازاد تولید نفت جهان هرگز کمتر از یک درصد نبوده است.
هنگامی که ضربه‌گیرهای شوک در بازار نفت مستهلک شوند، کوچک‌ترین نوسان یا حادثه ژئوپلیتیک می‌تواند سبب کمبود شدید عرضه نفت شود. ما در برابر رویدادها، آسیب‌پذیر خواهیم بود.
معامله‌گران باور داشتند که تحریم‌های آمریکا به تدریج و از اواخر فصل پاییز امسال اجرایی می‌شوند. هنگامی که یکی از مسئولان ارشد وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد ماه نوامبر آخرین فرصت توقف واردات نفت از ایران برای بیشتر کشورهاست، این معامله‌گران بهت‌زده شدند. این مسئول گفته بود: آنها باید اکنون آماده شوند که واردات را به صفر برسانند.
بانک مورگان استنلی، برآورد خود را به شدت تغییر داده و پیش‌بینی کرده که اروپا، ژاپن و کره جنوبی، برای پایبندی به موعد توقف، واردات نفت خود از ایران را یک میلیون بشکه کاهش می‌دهند. این بانک اعلام کرده است که تولید روزانه نفت ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی با یک میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه کاهش روبهرو می‌شود. در یک بازار نسبتا خالی از مازاد عرضه، این ارقام بسیار خیره‌کننده هستند.
نفت در کوتاه مدت ۱۵۰ دلاری می‌شود
مؤسسه وستبک انرژی پیش‌بینی کرده است که قیمت شاخص نفت خام برنت در کوتاه مدت به ۱۵۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد. این مؤسسه اعلام کرد: همه کاهش عرضه‌ای که در حال رخ دادن است، ظرفیت مازاد تولید نفت جهان را تحت فشار می‌گذارد و زمینه را برای حرکت‌های انفجاری قیمت در سال ۲۰۱۹ میلادی فراهم می‌کند؛ رکوردشکنی قیمت نفت در سال آینده میلادی بسیار محتمل و شاید حتمی است.
وستبک انرژی اعلام کرد: ما انتظار جهش قیمت نفت مشابه سال ۲۰۰۸ میلادی و به همان دلایل را داریم، اما این بار محرک‌ها حتی از آن دوران نیز قوی‌تر هستند. ما همچنین باور داریم که سرمایه‌گذاران بازار سهام در معرض یک غافلگیری شدید هستند، زیرا محرک‌های بازار فعال می‌شوند.
طبق اعلام مؤسسه یاد شده، بازار نفت در سه ماه چهارم سال جاری میلادی با یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه کمبود در عرضه روزانه نفت روبهرو خواهد شد.
ترامپ دوران خطرناکی در چرخه نفت جهان انتخاب کرده است تا یک تولیدکننده عمده نفت را از بازار حذف کند. عرضه مازاد نفت در چهار سال گذشته، اکنون برطرف شده است. سطح ذخیره‌سازی نفت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی (او‌ئی‌سی‌دی) اکنون به کمتر از میانگین پنج ساله، بازگشته است.
یک پژوهش از سوی بانک فدرال رزرو دالاس، نشان داد که سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ متعارف و بلندمدت نفتی، در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۷ میلادی حدود دو سوم کاهش یافته است و جانشینی برای میدان‌های درگیر با کاهش تولید، پیدا نشده است.
پیامدهای این کمبود سرمایه‌گذاری، تاکنون پنهان مانده‌اند. تولید پروژه‌های قدیمی همچنان افزایش داشته است. این رشد تولید به‌طور ناگهانی در سال آینده میلادی متوقف می‌شود و تولید میدان‌های متعارف حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش می‌یابد.
نبود زیرساخت برای انتقال نفت شیل آمریکا
تولید نفت شیل «کوتاه مدت» آمریکا، تاکنون خلأ عرضه جهانی نفت را پر کرده است. تولید نفت شیل در یک دهه، از هیچ به ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسیده است. با توجه به کاهش هزینه‌های تولید نفت شیل با استفاده از فناوری‌های نو حفاری و لرزه‌نگاری، این رقم می‌تواند بسیار بالاتر برود. کهنه‌کاران تولید نفت شیل در حوزه پرمین در ایالت تگزاس آمریکا می‌گویند که تولید از این منطقه سرانجام از روزانه ۶ میلیون بشکه فراتر خواهد رفت و این حوزه در تولید نفت فعال‌تر از میدان قوار در عربستان می‌شود.
با این حال، نخست این که حوزه پرمین با محدودیت‌های زیرساختی روبهرو است که تا پایان سال ۲۰۱۹ میلادی ادامه خواهد داشت. خطوط لوله کافی برای انتقال نفت تولیدی این حوزه به سواحل جنوبی آمریکا وجود ندارد. تولیدکنندگان نفت شیل با کمبود آب و ماسه‌های مخصوص روبهرو هستند که هر کدام از آنها، به کامیون‌های زیادی برای انتقال نیاز دارند. کمبود شدید کارگران و فضای سکونت آنها در میان است.
بانک فدرال رزرو دالاس اعلام کرد که نفت شیل دیگر نمی‌تواند با تقاضای روزافزون نفت همگام باشد. این بانک هشدار داد که بازارها به شکلی فزاینده در برابر تنش‌های ژئوپلیتیک، آسیب‌پذیر هستند.
تولید نفت ونزوئلا در سراشیبی سقوط
با شرایط موجود، تولید نفت ونزوئلا در سراشیبی سقوط است و شرکت ملی نفت ونزوئلا (پدوسا) با کمبود قطعات یدکی روبهرو است. شمار دکل‌ها در این کشور به ۴۰ دکل کاهش یافته است. در سال گذشته میلادی، تولید روزانه نفت این کشور با ۷۰۰ هزار بشکه کاهش روبهرو بوده است. صنعت نفت نگران است که تولید روزانه نفت ونزوئلا تا ماه دسامبر امسال با ۲۵۰ هزار بشکه کاهش دیگر روبهرو خواهد شد.
از سرگیری درگیری‌ها در لیبی سبب شده است تولید نفت این کشور با ۴۵۰ هزار بشکه در روز کاهش روبهرو شود و تأسیسات نفتی این کشور به شدت آسیب ببینند. هلیما کرافت، کارشناس بانک آر‌بی‌سی، اعلام کرد پس از اشغال پایانه نفتی سرت لیبی به دست نیروهای جدایی‌طلب، تولید نفت در شرق لیبی برای آینده قابل پیش‌بینی، مختل خواهد بود. در تولید نفت نیجریه، قزاقستان، آنگولا و کانادا نیز اختلال‌هایی ایجاد شده است.
بدون تحریم‌های ضدایرانی ترامپ، همه این اختلال‌ها در بازار نفت قابل مدیریت بودند. این اختلاف نمی‌تواند به آسانی حل‌وفصل شود. دولت ترامپ قصد دارد با ایجاد ناامیدی اقتصادی، تغییر نظام ایران را تحریک کند و انتظار دارد جهان با این نقشه همراه شود.
در یک گزارش وزارت امور خارجه آمریکا، آمده است: ما تجربه زیادی در زمینه تهییج، تشویق و مذاکره با شریکان خود داریم؛ آنها واقعا درک می‌کنند که وزارت امور خارجه و کاخ سفید، درباره این مسئله شوخی ندارند.
اروپایی‌ها ضمن ابراز نارضایتی در حال تلاش برای ادامه توافق هسته‌ای هستند و از احیای مقررات مربوط به شرایط انسداد مصوب ۱۹۹۶ میلادی سخن به میان آورده‌اند.
شرکت‌های اتحادیه اروپا اگر با عملیات جهانی از دستور ترامپ پیروی نکنند، با خطر بزرگ رویارویی با تحریم‌های ثانویه وزارت خزانه‌داری آمریکا روبهرو می‌شوند. آنها از بازارهای مالی آمریکا و نظام بین‌المللی پرداخت دلاری، محروم می‌شوند.
شرکت توتال فرانسه در حال خروج از طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی ایران است. شرکت‌های پژو و زیمنس در حال خروج هستند. آمریکا اعلام کرده است که ۵۰ شرکت بین‌المللی هم‌اکنون از عقب‌نشینی خود خبر داده‌اند.
خشم فرانسوی‌ها از تصمیم‌های آمریکا
دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی آمریکا، یک گروه ویژه دارد که با روش موسوم به فشار مار بوا، دشمنان خود را در هم می‌شکند. این، زورگویی محض مالی است. این مسئله، حتی اگر سبب خشم برونو لو مر، وزیر دارایی فرانسه شود، یکی از واقعیت‌های این جهان است. وی گفته بود: آیا ما می‌خواهیم رعیت‌هایی باشیم که کورکورانه از تصمیم‌های آمریکا پیروی می‌کنیم؟
شکی نیست که آمریکا، چالش‌هایی را برای آینده خود تلنبار می‌کند. بهتر است از چنین قدرتی، به‌ندرت و با هماهنگی متحدان استفاده شود. سوءاستفاده از این قدرت از سوی یک دولت سرکش، سبب جلو افتادن روزی می‌شود که بقیه جهان خود را از قید و بند کنترل دلار، رها کند. اکنون، اروپا و آسیا باید منتظر زمان مناسب بمانند.
حتی شرکت معامله‌گر نفتی یونیپک چین نیز نمی‌تواند به راحتی در برابر ترامپ مقاومت کند. این شرکت بزرگ‌ترین واردکننده نفت آمریکا در قاره آسیاست و دارایی‌های آسیب پذیری در آمریکا دارد. هر بانک چینی که در زمینه تأمین مالی، کشتیرانی، بیمه و خدمات پشتیبانی به صنعت نفت ایران کمک کرده باشد، خطری بزرگ را به جان می‌خرد. این بانک‌ها به قلمرو داخلی چین محدود خواهند شد.
ایران در ماه مه صادرات نفت خود را به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز رساند. آمریکا قصد دارد صادرات نفت ایران را تا ماه نوامبر یا کمی پس از آن، ۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهد. این کاهش، بسیار شدیدتر از چیزی است که بازار انتظار آن را داشته (۴۵۰ هزار بشکه در روز) و بسیار زودتر از انتظار اتفاق می‌افتد.
ترامپ در رسانه‌های اجتماعی اعلام کرده است که ملک سلمان، پادشاه عربستان، با افزایش تولید ۲ میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت، به کمک آمریکا خواهد آمد. مسئولان عربستان اما تلاش کردند که این انتظار را تعدیل کنند. اطلاعات رویترز نشان می‌دهد که عربستان هم‌اکنون نیز تولید خود را به رقم بی‌سابقه ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز رسانده است.
مشکلات عربستان و روسیه برای افزایش روزانه یک میلیون بشکه ای نفت
عربستان به سختی می‌تواند تولید نفت خود را در سال جاری میلادی در سطح ۱۱ میلیون بشکه در روز نگه دارد. گری راس، کارشناس مؤسسه اس‌ان‌پی‌گلوبال، گفت: حتی این رقم (۱۱ میلیون بشکه در روز) نیز به معنای فشار بیش از حد به ساختار نفتی عربستان است. واقعیت این است که عربستان و روسیه در کنار هم برای عمل به موقع به وعده خود برای افزایش یک میلیون بشکه‌ای تولید روزانه نفت برای جبران افت تولید ایران، مشکل خواهند داشت.
مؤسسه وستبک انرژی اعلام کرد برای پیشگیری از جهش شدید قیمت بنزین در آمریکا در بحبوحه رقابت‌های انتخاباتی در این کشور، ترامپ باید به آزادسازی نفت از ذخایر راهبردی نفت ایالات متحده متوسل شود. او می‌تواند بخشی از این ذخایر را بدون اجازه کنگره آمریکا، آزادسازی کند.
البته بازار نفت جهان اکنون تا حدی متوازن است. کند شدن رشد اقتصادی چین یا آغاز جنگ تجاری، می‌تواند رشد تقاضای نفت جهان را مهار کند. اما اگر پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول مبنی بر رشد ۳,۹ درصدی اقتصاد جهانی در سال جاری و سال آینده میلادی درست باشد، ممکن است ما در آستانه ورود به توفان عرضه نفت در جهان باشیم.
جهانی که در چهار ماه آینده با ظرفیت مازاد صفر رو به رو خواهد شد، دورنمایی ترسناک است.
