به گزارش ایران اکونومیست، هرباریوم انواع مختلفی دارد و کشور ما تا امروز توانسته انواع مختلفی از هرباریومها را راهاندازی کرده و برای آیندگان، گیاهان ایرانی را به بهترین صورت ثبت کند.
هرباریوم در تعریف کلی یک موسسه عمومی (Public Institute) است که همه عموم افراد کشور با رعایت شرایط و اصول حفاظتی در ارتباط با گیاهان حق استفاده از این گیاهان را دارند، هرباریوم به همه افراد علاقهمند و محققین کمک میکند تا طیف گستردهای از گیاهان در بازه زمانی کم و در یک فضای فیزیکی محدود و مشخص بهصورت تجمیع شده برای آنان قابلدسترس باشند.
در رسالت این مراکز میتوان به دو نقش آموزش برای دانشجویان و دانشپژوهان و پژوهش برای عموم امور تحقیقاتی و پژوهشی مرتبط با گیاهان اشاره کرد. در حقیقت آموزش و پژوهش دو بالی هستند که در تعریف وظایف هرباریومها تعریف شده و در کنار هم موجبات رشد و پیشرفت را فراهم میآورد.
هرباریومها بهطورکلی سه دسته هستند: دسته اول «هرباریومهای عمومی» یا «هرباریوم های کلی» است که در آن از همه گروههای گیاهان عالی و ابتدایی جمعآوریهای وسیعی صورت گرفته و تعداد نمونههای گیاهی در آنها معمولاً بسیار زیاد است.
در این نوع هرباریومها که نگاهی فراگیر به مجموعه رستنیهای کشور داشته و وسعت جغرافیایی زیادی را نیز در بر میگیرند، دستهبندی خاصی در ارتباط با نوع مصرف و کاربردهای گیاهان وجود ندارد و گیاه را به صرف گیاه بودن جمعآوری و شناسایی کرده و سپس طبق تعاریف و روشهای ردهبندی مرسوم طبقهبندی کرده و نگهداری میکنند. هرباریوم های بزرگ ملی کشور مانند هرباریوم TARI و هرباریوم IRAN از این دسته هستند.
دسته دوم «هرباریومها منطقهای» هستند. این نوع از هرباریومها به گیاهان و رستنیهای یک منطقه خاص میپردازند. این هرباریومها نگاه کلی نوع نخست را دارند و در منطقهای با وسعت کمتر اجرا میشوند. مثل هرباریوم های مربوط به مراکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استانهای مختلف ایران که فقط گیاهان آن استان خاص را در خود جای دادهاند.
دسته سوم از هرباریومها «هرباریومهای موضوعی» هستند که در آنها گیاهان مختلف را به صورت موضوعی ( به طور مثال بر اساس نوع کاربرد آنها) جمع آوری، شناسایی و طبقه بندی میکنند. هرباریوم پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی که صرفا به گیاهانی از کشور که دارای کاربرد دارویی هستند میپردازد و با ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی نیز همکاری شایانی دارد، مثال خوبی برای معرفی این گروه از هرباریومها است.
عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی اشاره کرد که در ایران هرباریومهای متعددی از هر سه نوع ذکر شده در بالا وجود دارد و البته نوع هرباریومها در رسالت ذاتی آنها تفاوتی ایجاد نمیکند. دو هرباریوم اصلی عمومی در این کشور متعلق به موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور با علامت انحصاری (TARI) و همچنین هرباریوم موسسه دفع آفات و نباتات کشور با علامت انحصاری (IRAN) هستند.
درعینحال هرباریومهای دانشگاهی بزرگی مانند هرباریوم دانشگاه تهران (TUH)، دانشگاه فردوسی مشهد (FUMH) ، دانشگاه شهید بهشتی (HSBU)و غیره از جمله هرباریومهای بزرگ و معتبر کشور هستند. همچنین هرباریوم پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی (IMPH) نیز یکی از مراکز اصلی ارائه دهنده خدمات هرباریومی در زمینه تنوعات گیاهان دارویی کشور است.
چهارمین جشنواره و نمایشگاه ملی گیاهان دارویی، فرآوردههای طبیعی و طب ایرانی (سنتی) به همت ستاد توسعه فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی، 21 تا 24 آبان ماه 97 در مصلی بزرگ امام خمینی (ره) تهران برگزار میشود.