انواع ریسک‌های بانکی

به گزارش ایران اکونومیست؛ ریسک های مهمی که بانک ها با آنها مواجه هستند، عبارتند از:

ریسک اعتباری

اعطای وام، فعالیت اصلی اکثر بانک ها را تشکیل می دهد. وام دهی مستلزم آن است که بانک ها، راجع به توان بازپرداخت متقاضیان وام اظهار نظر کنند. این پیش‌بینی‌ها همیشه درست از آب در نمی‌آیند و یا گاهی ممکن است وضعیت اعتباری یک گیرنده وام به مرور زمان و در اثر عوامل مختلف، ضعیف شود. در نتیجه، یکی از ریسک های عمده ای که بانک ها با آن مواجهند ریسک یا ناتوانی طرف مقابل برای اجرای مفاد قرارداد است.

ریسک کشوری و ریسک انتقال وجوه

اعطای وام های بین المللی علاوه بر اینکه شامل ریسک اعتباری می شود (ریسکی که در ذات عملیات وام دهی قرار دارد) ریسک کشوری را نیز در بر می گیرد یعنی آن دسته از ریسک هایی که مربوط به محیط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور متبوع گیرنده وام است. به هنگام اعطای وام به دولت های خارجی یا موسسات آن ها، امکان دارد که ریسک کشوری در آشکارترین وضع خود نمایان شود زیرا اعطای چنین وام‌هایی معمولأ بدون پشتوانه صورت می‌گیرد. یکی از اجزای ریسک کشوری، ریسکی است که از آن تحت عنوان ریسک انتقال وجوه یاد می‌شود. این ریسک زمانی وجود می آید که تعهد یک گیرنده وام، بر حسب پول محلی نباشد. صرفنظر از وضعیت مالی خاص یک گیرنده وام، ممکن است ارز تعهد شده در دسترس وی قرار نداشته باشد.

ریسک بازار

ریسک دیگری که بانک‌ها با آن مواجه هستند مربوط به زیان‌هایی است که در اقلام بالا و پایین خط ترازنامه به وجود آمده و ناشی از ایجاد نوسانات در قیمت‌های بازار است. بخش خاصی از ریسک بازار، ریسک نرخ ارز است. بانک ها به وسیله ارایه نرخ (اعلام مظنه) به مشتریان خود و یا از طریق افتتاح حساب های ارزی، به عنوان «بازارسازان» ارزی عمل می‌کنند. در خلال دوره هایی که نرخ ارز، از ثبات کافی برخوردار نیست ریسک هایی که بخش تفکیک ناپذیر تجارت ارزی را تشکیل می‌دهند (بخصوص آنهایی که مربوط به باز نگه داشتن حساب های ارزی هستند) افزایش می‌یابند.

ریسک نرخ بهره

ریسک نرخ بهره، مربوط به آن دسته از منابع مالی یک بانک است که در جهت خلاف نرخ های بهره حرکت می‌کنند. این ریسک هم بر سود یک بانک و هم بر ارزش اقتصادی دارایی ها، بدهی ها و اقلام زیر خط ترازنامه آن اثر می گذارد.

ریسک نقدینگی

ریسک نقدینگی از عدم توانایی یک بانک در کاهش بدهی ها یا تامین وجوه برای افزایش دارایی ها ناشی می شود. در مواقعی که یک بانک، نقدینگی کافی ندارد قادر نیست که به سرعت و با هزینه ای معقول، به کسب وجوه مکفی از طریق افزایش بدهی ها یا تبدیل دارایی ها بپردازد و این امر بر سود آوری تاثیر خواهد گذاشت. در شرایط حاد، عدم نقدینگی کافی ممکن است به ورشکستگی یک بانک بیانجامد.

ریسک عملیاتی

مهمترین انواع ریسک عملیاتی مشتمل بر  وجود نقص در کنترل های داخلی و حاکمیت سهامی است. اختلالاتی از این دست ممکن است از طریق خطا، تقلب یا قصور در اجرای به موقع تعهدات به زیان های مالی انجامیده یا موجب شود منافع بانک به هر نحو دیگری آسیب ببیند . حالات دیگر ریسک عملیاتی شامل وجود نواقص عمده در سیستم‌های فن‌آوری اطلاعات، وقایعی از قبیل آتش سوزی‌های وسیع یا بلایای دیگر است.

ریسک حقوقی

بانک ها در معرض اشکال مختلف ریسک حقوقی قرار دارند. این امر شامل ریسکی است که در آن به دلیل مشاوره ها یا مستند سازی نامناسب یا غلط حقوقی، دارایی ها با ارزشی کمتر و بدهی ها با ارزشی بیشتر از حد مورد انتظار ارزیابی می شوند. علاوه بر این، ممکن است قوانین موجود عاجز از حل موضوعات حقوقی ای باشند که یک بانک درگیر آن است.

ریسک شهرت

ریسک شهرت ناشی از وجود ضعف‌های عملیاتی است، ضعف در انطباق با قوانین مقررات یا سایر منابع مربوط. ریسک شهرت بخصوص برای بانک ها مضر است زیرا ماهیت حرفه آن ها مستلزم حفظ اعتماد سپرده‌گذاران، بستانکاران و کل بازار است.