زخم ناشران کتب علمی خارجی از ترکش دلار

به گزارش ایران اکونومیست، یکی از بخش های ثابت هر ساله در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران غرفه فروش کتاب های خارجی است که البته به نظر می رسد امسال با سردی خریداران کتاب مواجه شده است. در بخش خارجی سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در قسمت لاتین 46 ناشر با 120 هزار عنوان کتاب و در قسمت عربی 86 ناشر با 37 هزار و 500 عنوان کتاب حضور دارند.
بسیاری از مراجعین به سالن های بخش کتب خارجی به خصوص لاتین تنها تماشاگر کتاب ها هستند، هرچند به قول یکی از فعالان عرصه نشر کتب خارجی در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، نمی توان گفت کتاب گران است چرا که افزایش بهای پرداختی برای کتاب نسبت به سایر اقلام بسیار کمتر است.
مجید زربندی که سخن می گفت، با ذکر مثالی افزود: به طور حتم افزایش قیمت در سایر کالاها مثلا لوازم خانگی یا لوازم صوتی و تصویری بسیار بیشتر از کتاب بوده است.
زربندی در عین حال در خصوص تاثیر افزایش قیمت دلار در چند ماهه اخیر بر بازار کتاب های خارجی گفت: متاسفانه امسال خریداران کتاب بسیار برای خرید متزلزل هستند و بسیاری از آنها قیمت کتب خارجی را منطقی نمی دانند.
وی با اشاره به این که بیشتر کتب عرضه شده خارجی در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران با دلار آزاد تهیه شده است، در عین حال تدبیر دولت را در اختصاص ارز 4 هزار و 200 تومانی به کتاب های خارجی در ترغیب خریداران این کتاب ها که البته بیشتر قشر دانشگاهی و اساتید را شامل می شوند موثر دانست.
این ناشر اظهار داشت: هنگامی که قیمت واحد ارزی برای کتاب در نظر گرفته شود، باعث می شود که حداقل درصدی از نگرانی خریداران کاهش پیدا کند چراکه برخی از ناشران قیمت دلار را پنج تا شش هزار تومان نیز حساب می کنند که البته شاید هم حق داشته باشند.
وی با اشاره به این که برخی عنوان می کنند که بخش زیادی از خریدهای کتب خارجی ناشران قبل از گرانی دلار بوده است و این افزایش قیمت را غیرمنطقی می دانند، گفت: این کتاب ها ممکن است در یک برهه زمانی دو ماه یا یکسال پیش خریداری شده و به طور حتم ارزان تر از دلار بیش از سه هزار تومانی خریداری شده است، لذا سود دریافتی ناشران نیز منطقی است.
این ناشر با بیان این که در حال حاضر بیشتر فروش کتاب های این موسسه رمان، داستان و مجلات عمومی کتاب های بافتنی و آشپزی است، افزود: سال های قبل ثبات بازار کتاب بیشتر بود و در حال حاضر به خاطر مشخص نبودن قیمت دلار تزلزل وارد بازار کتاب شده و تکلیف فروشنده و خریدار مشخص نیست.
وی بهترین راهکار برای ارزان رساندن کتاب به دست مخاطبان را افزایش سوبسید ارائه شده از سوی دولت دانست و گفت: در حال حاضر وزارت فرهنگ و ارشاد در نمایشگاه کتاب یک سوبسید 40 درصدی برای خرید کتاب بصورت بن برای دانشجویان مشخص کرده است، لذا اگر این سوبسید را عمومی کنند و تنها مختص دانشجویان نباشد وضع بازار کتاب بسیار بهتر از شرایط فعلی خواهد شد.
 
** ارشاد کتب چاپ قبل از 2017 را هم حمایت ارزی کند
سید محمدامین اسطوری مدیر یکی از غرفه های انتشارات خارجی نیز که در زمینه تهیه منابع اطلاعاتی در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی فعال است اظهار داشت: استقبال دانشجویان و متخصصان از کتب این غرفه به دلیل این که حوزه انرژی از جمله فعالیت های اصلی کشورمان محسوب می شود تا حدودی مناسب بوده است.
وی در عین حال با تاکید بر این که کتب چاپی خارجی گران است و باید برای آن سوبسید در نظر گرفته شود، افزود: به لحاظ قیمت ما درصدد هستیم شرایطی را فراهم کنیم که منابع را ارزان تر بدست آورند اما متاسفانه نرخ بالای ارز مشکل ایجاد کرده است.
این ناشر گفت: البته در یکی دو روز گذشته وزارت فرهنگ و ارشاد مساعدت داشته است که ناشران بخش خارجی با ارز نرخ مصوب دولت دلار 4 هزار و 200 تومانی منابع خود را تهیه کنند.
این ناشر در ادامه با اشاره به این که اخیرا وزارت ارشاد اعلام کرده است که منابع ساله ای 2017 و 2018 شامل یارانه ارزی دولت می شوند، گفت: این درحالی است که منابعی هم که قبل از این سال ها باشند نیازمند این حمایت هستند.
اسطوری افزود: به عنوان مثال بعضی کتاب ها مربوط به سال 2009 یا 2010 و سال های دیگر است و آخرین ویرایش محسوب می شوند و بعنوان مرجع کاربردی شناخته می شوند و لازم است از این حمایت ارزی یارانه ای برخوردار شوند.
به گفته وی، استقبال مردم از غرفه های تخصصی نمایشگاه کتاب امسال نسبت به سال گذشته کمتر بوده است.
 
**اختلاف وزارت ارشاد و گمرک و سردرگمی ناشران
اما مدیرعامل یکی دیگر از شرکت های انتشاراتی در بخش کتب خارجی نمایشگاه بین المللی کتاب تهران یکی دیگر از مشکلات فعلی ناشران کتب خارجی را مربوط به گمرک دانست.
مهدی اشخاصی اظهار داشت: متاسفانه در حال حاضر بسیاری از ناشران خارجی به دلیل اختلافات وزارت فرهنگ و ارشاد با گمرک در ترخیص کتاب های خود با مشکل مواجه شده اند که این نیز نیازمند رسیدگی است.
وی گفت: در حال حاضر با ایجاد سیستم آنلاین گمرک و سیستم ثبت و سفارش که از زمان قدیم نیز شامل کتاب نبوده، بوروکراسی افزایش یافته است و جدیدا برای گشایش ارز و سیستم ثبت سفارش به منظور واردات کتاب یک مراحل بسیار طولانی باید از سوی ناشر طی شود.
وی با اشاره به اینکه کتب علوم انسانی، پزشکی و علوم پایه و فنی و مهندسی مخاطبان بسیاری دارد، گفت: متاسفانه با این افزایش قیمت ارز مقداری رکود در خرید دانشجویان و دانشگاه ها اتفاق افتاده و ارزش بودجه مراکز علمی و دانشگاهی برای خرید کتاب خارجی به مقدار قابل توجهی کاهش یافته است.
این ناشر که از سابقه 27 ساله در نشر، تهیه و توزیع کتاب های خارجی برخوردار است، بهترین راهکار برای رفع مشکل نوسانات ارزی برای ناشران و خریداران کتاب را بازگشت به سیستم سال های قبل عنوان کرد و گفت: سیستم قبلی برپایه فروش متمرکز استوار بود چراکه سوبسیدی از سوی ارشاد به ناشران وارد کننده کتب مورد نیاز جامعه علمی کشور تعلق می گرفت و مطابق با آن کتب مورد نیاز وارد می شد.
وی گفت: طبق سیستم قدیم ناشر از کسی پول نمی گرفت و بانک عامل وزارت ارشاد با حواله های ارزی که از سوی این وزارتخانه به تایید می رسید با ناشران تسویه می کرد و در نهایت طبق این سیستم متمرکز، دانشگاه ها بهتر می توانند خرید خود را مدیریت کنند تا کتاب نیز ارزان تر به دست مخاطبان برسد.